Acteur

Licht uit, spot aan! Een verstrooide professor, een keiharde zakenvrouw of een bevlogen leraar; als acteur kun je alles zijn. Je beeldt je personage zo levensecht mogelijk uit, zodat het zo geloofwaardig mogelijk overkomt bij het publiek. Je kunt spelen in films, televisieprogramma’s of in theaterproducties. Je geld verdienen als acteur of actrice is niet makkelijk. Het is een keiharde wereld met veel onzekerheid en concurrentie.

Wat doet een acteur?

Iedere productie, of het er nu een is voor toneel, film of televisie, maakt gebruik van een script. In een script staan de teksten en spelaanwijzingen van alle personages. Je leert jouw tekst uit het hoofd en beeldt de emoties en het karakter van jouw personage zo goed mogelijk uit. Dit kan een bestaand persoon zijn, maar ook een fantasiefiguur. Wanneer je iemand speelt die echt heeft geleefd - of misschien nog wel leeft - verdiep je je van tevoren meestal in zijn karakter en in zijn leven om meer over hem of haar te weten te komen. Hoe loopt hij? Hoe kijkt hij als hij iemand niet vertrouwt? Hoe praat hij als hij boos is? Die informatie haal je uit teksten, beeld en soms zelfs uit gesprekken met die persoon zelf.

Waar werk je als acteur?

Doorgaans ben je werkzaam in de culturele sector of in de entertainmentbusiness. Je bent bijvoorbeeld verbonden aan een toneelgezelschap en speelt in theaters of op festivals. Of je acteert in een (commerciële of niet-commerciële) televisie- of filmproductie. Studio’s, theaters en repetitieruimtes zijn je werkplek. Wanneer je in een film of televisieserie speelt, worden ook wel eens opnames buiten gemaakt. Je werktijden zijn erg onregelmatig en soms maak je lange werkdagen. Speel je in het theater, dan werk je vaak ’s avonds en in het weekend en steeds op een andere plek.

Wat is je plaats in de organisatie?

Speel je in een film- of televisieproductie, dan werk je samen met onder andere:

  • acteurs en actrices
  • regisseur, geeft aanwijzingen over hoe je je personage op het publiek moet overbrengen
  • productieleider/producer, maakt planningen, zorgt dat alle mensen die bij de productie betrokken zijn op de juiste plek en tijd aanwezig zijn
  • cameramannen
  • geluidsmannen

Welke competenties moet je in huis hebben?

Hoe word je acteur?

Er zijn veel mensen die ervan dromen om acteur of actrice te worden. En dan het liefst een succesvolle; hoofdrollen in kaskrakers, jetsetfeestjes, handtekeningen uitdelen aan dolenthousiaste fans en altijd plek in een restaurant als jij een hapje wilt komen eten. Maar met die motivatie alleen red je het niet in het wereldje. Lijkt het jou wel leuk om acteur te worden, ga dan eerst voor jezelf na waarom je die droom hebt. Doe je het vooral voor het geld en de erkenning of vind je het echt leuk om om de planken te staan en maakt het je niet uit hoeveel je daarvoor betaald krijgt? Een goede graadmeter hierbij is om na te gaan wat je tot nu toe aan acteerervaring hebt opgedaan. Heb je meegespeeld in de afscheidsmusical op school? Zit je bij jeugdtoneel? Acteur kun je eigenlijk niet worden, je moet het van nature al in je hebben. Als kind moet je het al leuk vinden om op het podium te staan en anderen aan het lachen of huilen te maken.

Wil je serieus werk maken van je carrière als acteur, dan is het verstandig om een mbo- of hbo-opleiding tot acteur te volgen. Tijdens een opleiding tot acteur maak je kennis met verschillende disciplines. In sommige gevallen krijg je al de kans om je te specialiseren, bijvoorbeeld in musicals of drama. Ook na je basisopleiding is het slim om je verder te specialiseren en je vaardigheden uit te diepen via workshops en cursussen.

Je wordt niet zomaar tot deze opleidingen toegelaten. Naast diploma-eisen wordt er bekeken of je over voldoende talent en over de juiste motivatie beschikt. Je moet auditie doen en en wordt hierbij niet alleen beoordeeld op je spelkwaliteiten, maar ook op je zang en dans. Perfect hoeft het nog niet te zijn; de selectiecommissie kijkt naar welk basisniveau je hebt en of er ontwikkelingsmogelijkheden zijn.

De mbo-4-opleiding tot artiest wordt door verschillende roc’s aangeboden. Je kunt kiezen uit verschillende richtingen, zoals drama en musical.

De hbo-opleiding Theater kun je aan de volgende hogescholen volgen:

  • Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht
  • Theaterschool Arnhem
  • Theaterschool Amsterdam
  • Toneelacademie Maastricht

Wat ga je verdienen?

Het is lastig om een indicatie te geven van wat je als acteur gaat verdienen. Je hebt vaak te maken met tijdelijk werk. Wat je daarvoor krijgt is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het medium (televisie, theater, film et cetera), ervaring en bekendheid. De meeste professionele acteurs kunnen niet rondkomen van acteerwerk alleen. Vaak doen ze verschillende klussen naast elkaar om in hun bestaan te kunnen voorzien. Het komt ook voor dat ze er een 'gewone' baan naast hebben om in ieder geval de maandelijkse lasten te kunnen betalen.  

Hoe vind je werk?

Als beginnend acteur moet je meestal klein beginnen en draait het vooral om ervaring opdoen. Netwerken en jezelf verkopen zijn belangrijke vaardigheden om verder te komen in het wereldje, evenals doorzettingsvermogen. Geen enkele acteur of actrice krijgt een rol in de schoot geworpen zonder er iets voor te doen. Ook Brad Pitt, George Clooney en Harrison Ford hebben jarenlang kleine onbeduidende rollen gespeeld voordat ze een hoofdrol kregen in een grote productie en bij het grote publiek doorbraken. Het is dus hard werken als acteur. Je moet je continu bewijzen. Geef het dus niet op na een mislukte auditie en ook niet na tien of twintig afwijzingen. Kijk ook breder dan alleen naar televisie, film of theater. Je kunt ook werken als trainingsacteur of presentatiecoach in het bedrijfsleven. Ook kun je aan de slag als dramadocent of je entertaint mensen in club- en buurthuizen of campings.
Werk vind je ook door je in te schrijven inschrijven bij een castingbureau. Dat is een soort uitzendbureau dat de juiste acteurs of actrices zoekt voor een bepaalde klus. Maar let op; net als bij modellenbureaus zijn er ook veel malafide castingbureaus. Vaak vragen deze hoge inschrijfkosten voor allerlei vage diensten. Schrijf je alleen in bij gerenommeerde castingbureaus.

Welke beroepen lijken erop?

Er zijn geen andere beroepen die op dat van acteur lijken. Vind je het leuk om voor een groep te staan, maar hoeft dat niet per se een podium te zijn, dan kun je denken aan het beroep van leraar of trainer bedrijfsopleidingen.

Past het bij je?

  • Heb je een grote belangstelling voor theater, televisie en film?
  • Bezoek je regelmatig voorstellingen?
  • Sta je zelf regelmatig op de planken?
  • Ben je bereid om hard te werken om je droom waar te maken?
  • Kun je tegen kritiek?
  • Vind je het leuk om andere mensen te vermaken?
  • Kun je goed contacten leggen met andere mensen?
  • Heb je discipline en doorzettingsvermogen?
  • Hoef je niet per se rijk te worden van je werk als acteur?
  • Vind je het niet erg om je continu te moeten bewijzen?

Kun je de meeste vragen met ‘ja’ beantwoorden, dan ben je wellicht een acteur in de dop!

Aanbevolen websites

Aanbevolen boeken

  • Er zijn talloze documentaires en geautoriseerde en ongeautoriseerde biografieën op de markt over nationale en internationale acteurs en actrices. Je kunt deze lezen om erachter te komen welke weg zij hebben bewandeld om te top te behalen en inspiratie op te doen voor jouw eigen acteercarrière.

Auteur: Marieke van Oosterhout

Je bent hier: Home Beroep Kunst en cultuur Acteur