Je bent ontslagen

Je bent bij je vorige baan ontslagen en nu hard op zoek naar een nieuwe baan. Wat schrijf je in je sollicitatiebrief over het ontslag en wat zeg je er over tegen een nieuwe potentiële werkgever?

Reden van ontslag

Het maakt nogal uit wat de omstandigheden waren rondom je ontslag. Ben je om economische redenen ontslagen na een langdurig dienstverband? Of ben je al ontslagen in je proeftijd omdat er iets niet goed verliep? Misschien heb je naar redelijke tevredenheid gewerkt, maar is toch je jaarcontract niet omgezet in een vaste baan.

Als je weer gaat solliciteren na een ontslag in je proeftijd of als je contract niet is verlengd terwijl dat wel de oorspronkelijke intentie was, dan is het verstandig om de werkelijke reden van je ontslag goed onder ogen te zien, omdat je er iets van kunt leren voor de volgende baan.

Was er iets mis in de onderlinge communicatie?
Was er sprake van botsende karakters, of was er gewoon 'geen klik'?
Hadden jij en de werkgever verschillende verwachtingen van de invulling van de baan?
Paste je niet bij de organisatiecultuur?
Had je een arbeidsconflict?
Was je langdurig of vaak afwezig door ziekte?

Leren van fouten

Ga na wat er fout zat in je vorige baan. Soms zul je al in de sollicitatieprocedure voor die oude baan iets gemerkt hebben van een mismatch. Of heb je gewoon de baan aangenomen met het idee 'beter iets dan niets'. Dat kan een goede reden zijn, maar het kan ook verkeerd uitpakken.

Als je de ware reden van je ontslag hebt achterhaald, formuleer dan wat je in een volgende baan anders zou doen en wat je belangrijk vindt aan een nieuwe baan. Misschien ben je erachter gekomen dat je niet past bij een erg commerciële organisatie, dat je niet warm kon lopen voor het binnenhalen van de zoveelste order. Kijk nog eens goed wat je carrièreankers zijn.

Op deze manier vergroot je je zelfkennis, en eventueel kun je besluiten om zwakke punten van jezelf te verbeteren of een bepaalde vaardigheid verder te ontwikkelen. Misschien schoot je tekort op communicatieve vaardigheden of timemanagement, of had je veel last van stress en was je te weinig assertief. Voor al dit soort problemen bestaan cursussen waarin je leert hiermee beter om te gaan.

Als de reden van je ontslag was dat 'het niet klikte' of dat je niet paste bij de organisatiecultuur, dan is het belangrijk om erachter te komen welke organisatiecultuur wel bij je past. Doe moeite om de organisatiecultuur te leren kennen van het bedrijf waar je solliciteert. Accepteer de baan alleen als de cultuur klopt met waar jij denkt te passen. Alleen zo kun je vermijden dat het een tweede keer fout gaat.

Natuurlijk kun je tot de conclusie komen dat het helemaal niet aan jou lag dat je ontslagen werd. Misschien was het 'gewoon' een puinhoop, of was er een reorganisatie op komst en gold er domweg 'last in, first out'. Pech. Dikke pech. De kunst is dan daaroverheen te stappen en zonder rancune, vol goede moed, op zoek te gaan naar een nieuwe baan. Dat is overigens gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Ontslag noemen in de sollicitatiebrief?

De hamvraag. Moet je in een sollicitatiebrief vermelden dat je ontslagen bent? Nee, niet zonder meer. De kunst is om je brief zo te schrijven dat het eigenlijk helemaal niet van belang lijkt dat je ontslagen bent. Dat kun je op twee manieren doen:

Richt je brief vooral op waarom je bij dat nieuwe bedrijf wilt werken en wat jouw sterke kanten zijn. Licht die sterke kanten toe aan de hand van feiten. Voor werkervaring uit het verleden verwijs je slechts naar je cv. Eventuele vragen komen dan later wel. Zaak nummer één is dat je brief geselecteerd wordt uit de stapel. En dat lukt het best als je een positieve brief schrijft waarin je de lezer overtuigt dat jij bij het bedrijf past waar je solliciteert. Leef je in in wat de organisatie zoekt en schrijf niet te veel vanuit het perspectief van jezelf.
Vind je toch dat je je ontslag moet noemen, geef dan een positieve draai aan de formulering van de reden van je ontslag. Maak van de nood een deugd. Benoem wat je ervan geleerd hebt, of bespreek een eigenschap waarvan je het erg belangrijk vindt dat deze tot zijn recht komt.

Een voorbeeld van een positieve draai:

Vol enthousiasme had ik mezelf in een leuke baan gestort. Helaas, het bleek geen gezond bedrijf, ik werd niet ingewerkt en er was totaal geen klik. Een ervaring rijker, een illusie armer ben ik nu vol goede moed op zoek naar een baan waar ik me thuis zal voelen. U begrijpt het: ik werk graag in een fijn en saamhorig team. Ik kom al jaren als klant bij uw bedrijf en daar heerst een sfeer die me erg aanstaat. Ik solliciteer dus ook met spanning naar de functie van verkoper bij uw bedrijf. (In de rest van de brief ga je in op de gevraagde functie-eisen en toon je aan dat je geschikt bent voor de baan).

De positieve draai in dit fragment zit hem in woorden als: 'vol enthousiasme', 'een ervaring rijker', 'vol goede moed', 'ík werk graag in een fijn en saamhorig team'. Ook een beetje zelfspot ('een ervaring rijker, een illusie armer') en de eerlijkheid zorgen ervoor dat zo'n brief wel een kans maakt bij de selecteurs.

De grootste valkuil bij het noemen van je ontslag in een sollicitatiebrief, en ook in een gesprek, is het buiten hangen van de vuile was van het bedrijf waar je ontslagen bent. Nooit doen, ook al was je ontslag nog zo onterecht en was het bedrijf een regelrechte puinhoop. Dat maakt een boze en rancuneuze indruk, en bovendien zal de sollicitatiecommissie denken: "En wat zegt deze sollicitant over een half jaar over ons?"

Je moet er dus over nadenken wat je vertelt en wat je verzwijgt. Je moet eerlijk zijn, maar niet roomser dan de paus. Denk eraan: als je ergens solliciteert moet je duidelijk maken waarom je precies bij dát bedrijf wilt werken en niet zozeer waarom je ontslagen bent in je vorige baan.

Lastige vragen in het sollicitatiegesprek

Een opmerkzame sollicitatiecommissie zal in een sollicitatiegesprek vragen naar de reden van de beëindiging van je vorige baan. Als je om bedrijfseconomische redenen bent ontslagen is het eenvoudig om dit ook eerlijk te zeggen. Zeg er meteen bij dat je in je vorige baan prettig hebt gewerkt, en dat het jammer genoeg zo is dat het bedrijf niet heeft kunnen overleven.

Ben je na een conflict ontslagen, of omdat het in de communicatie niet liep, dan is het wederom de kunst om dat positief te formuleren en vooral niet te zwartepieten. Zeg liever: "Het is jammer dat het zo gelopen is, en waar twee vechten hebben twee schuld, maar ik heb er ook wel het een en ander van geleerd. In de toekomst zal ik er bijvoorbeeld beter op letten dat ik eerder mensen bij mijn plannen betrek. Ik heb moeten leren wat draagvlak betekent en hoe belangrijk dat is, en dat weet ik nu."

Aanbevolen websites

Ontslag krijgen is een website van De Nationale AdviesBalie, die gebruik maakt van een netwerk van juridisch deskundigen. Op de website vind je gratis onafhankelijk advies, als je hulp vraagt word je in contact gebracht naar een jurist in jouw regio.
Welke rechten je als werknemer hebt als je vanwege een overtreding wordt ontslagen, lees je op Ontslag.nl: een website van een advocatenkantoor in Utrecht

Auteur: Ysolde Bentvelsen