Baanbreker. Vind de baan die bij je past

Bespreking van: Nicholas Lore, Baanbreker. Vind de baan die bij je past. Scriptum.

Wie serieus aan het werk wil met zijn loopbaantwijfels, niet terugdeinst voor wat diepgaand zelfonderzoek, de rust kan opbrengen om de lappen tekst te verstouwen, en niet verwacht volgende maand een nieuwe baan te hebben, moet dit boek kopen. Mijn advies: koop het tegelijk met een mede-twijfelaar en bespreek elke twee weken de vorderingen.

Hoe werkt dit boek?

Dit hele boek doorwerken, gaat je flink wat tijd kosten. Niet alleen omdat het dik is (381 pagina’s) maar vooral omdat het je heel erg aan het denken zet. Lore, persoonlijke loopbaanadviseur, maakt voortdurend opmerkingen die je even van je à propos brengen. Om de paar bladzijden zit je een kwartier uit het raam te staren en te denken hoe dat nu bij jou zit. Een voorbeeld uit het hoofdstuk ‘Een stoomcursus beslissingen nemen: ‘Veel mensen worden verliefd op het beeld dat ze van hun eigen carrière hebben, zoals ze zich ook verbeelden een relatie te hebben met die betoverende ene… Ze drijven op een roze wolk… De persoon of de carrière die ze zich verbeelden, bestaat alleen in hun hoofd.’ Pats, die zit. En zo heb ik vaak dat gevoel dat Lore de vinger op de zere plek legt. Toen ik begon te lezen dacht ik helemaal geen loopbaanvragen te hebben. Nou, van die roze wolk ben ik af gevallen.

Vragen beantwoorden

Je werkt aan een dertigtal onderzoeksvragen. Soms doe je er per hoofdstuk meteen een stuk of drie, andere vragen hebben een fors hoofdstuk nodig. Ik noem er enkele als voorbeeld:

1. Over wat voor soort carrière fantaseer je?
2. Hoe zou het zijn om een perfect passende carrière te hebben?
3. Welke 'Ja maars' houden je in hun greep?
4. Wat is jouw inzet in het levensspel?
5. Wat betekent ‘betekenisvol werk’ doen voor jou?
6. Welke beloningen heb je nodig?

Een belangrijk onderscheid met andere boeken is dat de hoofdvraag niet is: Wat wil ik? Maar:

Waarvan weet ik zeker dat het absoluut een belangrijke component is van mijn toekomstige carrière?

Dat is een veel dwingender vraag. Over alle aspecten van je (werkende) leven word je door Lore gedwongen een beslissing te nemen, om los te komen van de vage romantische verlangens én van de vooroordelen over jezelf. Je moet dus ‘basislijsten’ aanleggen, van

1. Verlangens
2. Commitments en voorwaarden
3. Vragen waarop je een antwoord moet vinden

Je legt ook een lijst aan van mogelijke carrières. Dat zijn carrières die aan je commitments en voorwaarden kunnen voldoen. Een commitment is een harde afspraak met jezelf. Bijvoorbeeld: ik zal nooit werk doen waarbij ik klanten moet belazeren. Uit zo’n commitment komt een voorwaarde, bijvoorbeeld: de organisatie waar ik ga werken moet te allen tijde integer met zijn klanten omgaan.

Dat aanleggen van de lijst doe je terwijl je Deel 1 doorwerkt. Je onderzoekt je wensen en je verlangens. In Deel 2 krijg je wat gereedschap mee om op de route te kunnen blijven die moet leiden tot de toekomstige carrière. Je leert bijvoorbeeld concrete doelen te stellen en je onderzoekt je eigen manier van beslissen. In deel 3 komt het solliciteren steeds dichterbij. Je gaat je basislijsten bewerken tot mogelijke functies die je kunt gaan vervullen, soorten organisaties waar je goed tot je recht gaat komen en die in lijn zijn met de waarden die jij in je werk een plek wilt geven.

Van Lore mag je zijn boek gebruiken als Gids voor de jonge woudloper en dat betekent dat je het boek erbij pakt als je boven een afgrond bungelt en direct wijze raad nodig hebt. Maar het mooiste vindt hij het natuurlijk als je je er helemaal aan overgeeft en alle onderzoeksvragen een voor een afwerkt totdat je helemaal klaar bent om de baan te gaan vinden die bij je past.

Waarom is het een goed boek?

Het grijpt je bij je kladden en laat je niet meer los. Ik kreeg steeds weer zin om stukjes te lezen, om het open te slaan als een encyclopedie en even in mezelf te duiken. Help, wat is mijn levensmissie eigenlijk? Lore hamert steeds op het belang van weloverwogen keuzes maken, en hij heeft ook begrip voor je. Hij kan zich heel goed voorstellen dat je vastloopt in het dilemma van zo vrij en open mogelijk naar alles te kijken wat je zou willen doen, terwijl je tegelijkertijd oog moet blijven houden voor de realiteit.

De toon is tegelijkertijd licht en relativerend. Lore schrijft gewoon goed, mooie zinnen, heldere boodschappen, wijze citaten en geen gemoraliseer of gedram. Hoewel hij in de ‘ik’-vorm schrijft, krijg je nergens het idee dat goeroe Lore tot je spreekt.

Alles wat je nodig zou kunnen hebben om ‘eruit te komen’ zit erin. Gelukkig geen lappen met meerkeuzevragen die je moet invullen. Er zit wel een soort test in van je aangeboren vermogens, en ook kun je je persoonlijkheidstype bepalen met een vereenvoudigde versie van de Myers-Briggs Type Indicator, maar dit soort tests hebben een ondergeschikte rol in het boek. Lore gelooft niet in beroepskeuzetests. Hij gelooft alleen in open vragen.

Je bent vrij om het boek te lezen zoals je wilt. Er is geen dwingende volgorde. Elk hoofdstukje is een mooie eenheid die op zichzelf waarde heeft. Ik denk dat je het nog vaak een keer open slaat, ook als je al de baan gevonden denkt te hebben. Ook bij twijfels op andere vlakken als je relatie of vriendschappen, geeft het houvast.