Feedback op artikelen over beroep vertaler

[wouter van den Berg]

Geachte redactie,

Allereerst mijn complimenten voor deze site in het algemeen en de afdeling Vertalen in het bijzonder - ik vond 'm bij toeval en was blij verrast met de stukken van Vera van Dijk. Eindelijk eens een realistisch beeld van de vertaalmarkt, geen jubelverhalen waarmee opleidingen vertalers-in-spe van de regen in de drup helpen.

Tsja, en als je dan een goed verhaal hebt, ben je meteen gevoelig voor detailkritiek. ;-) Zo lijkt het mij belangrijk een paar zaken verder uit te splitsen.

Ten eerste: er zijn maar twee talencombinaties echt "groot": Nederlands-Engels en Engels-Nederlands. Duits-Nederlands en Nederlands-Duits liggen daar ver achter, gevolgd door Frans-Nederlands en vice-versa. Andere combinaties zijn nauwelijks van belang, dat wil zeggen in Nederland en voor vertalers met een Nederlandse achtergrond.

Alleen Nederlands-Engels kent een echt tekort aan goede mensen. Maar daar doet zich een probleem voor dat Vera van Dijk alleen in het voorbijgaan noemt: vertaalbureaus zoeken naar *moedertaalsprekers* ("native speakers") van de doeltaal. Dus een Nederlander vertaalt alleen naar het Nederlands, een Fransman alleen naar het Frans. Als je geen Brit, Amerikaan of Ier bent kom je in principe niet voor de belangrijke combinatie Nederlands-Engels in aanmerking. En helaas kiezen mensen die wél zo'n achtergrond hebben niet vaak voor een carrière als vertaler!

Moedertaalsprekers van andere talen die in Nederland verzeild zijn geraakt streven vaak juist wel naar zo'n carrière, maar met heel weinig succes. Wij hebben letterlijk honderden cv's liggen van vertalers (meestal vertaalsters) Russisch, die fantastisch gekwalificeerd zijn - moedertaalspreker, hoog opgeleid, vertaalervaring - maar waar we *niets* mee kunnen omdat de vraag gewoon te klein is.

Nu zouden deze en andere moedertaalsprekers ook vanuit het Engels naar het Russisch etc. kunnen vertalen, maar, en dat is een laatste punt dat ik mis in Vera's stuk, dan moet je als vertaler internationaal concurreren met ex-landgenoten, en de prijzen voor vertalen liggen bijna overal ter wereld lager dan in Nederland.

Dus resumerend, om potentiële vertalers, Nederlands en buitenlands, te beschermen tegen verkeerde (opleidings-)keuzen:
* Zeg iets over de talencombinaties
* Nuanceer het voordeel van native speaker zijn - want dat geldt eigenlijk alleen voor Engels.

Succes,

Wouter van den Berg
Directeur/eigenaar Vertaalbureau.nl