Mbo-4-opleiding Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker

In de mbo-4-opleiding Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker leer je te werken met kinderen en jongeren in de leeftijd van 0 tot 18 jaar die te maken hebben met psychische, sociale of gedragsproblemen. Door hun problemen wonen deze kinderen of jongeren in een instelling of volgen ze dagbehandeling. Je leert hoe je deze kinderen en jongeren opvangt en begeleidt en hoe je hen kunt helpen bij de inrichting van hun dagelijkse leven. Ook leer je hoe je kunt bijdragen aan hun persoonlijke ontwikkeling, zodat zij hun plek in de maatschappij weten te vinden. De omgeving speelt hierbij een belangrijke rol en daarom leer je ook hoe je hun ouders en/of verzorgers bij het proces betrekt.

Wat kun je ermee worden?

Na het behalen van je diploma kun je aan de slag:

in jeugdzorginstellingen, zoals gezinshuizen, crisisopvang of huizen voor begeleid wonen
in het speciaal onderwijs
bij orthopedagogische centra
in justitiële jongereninrichtingen
bij organisatie voor het begeleiden van zwerfjongeren
bij Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)

Voorbeelden van functies die je kunt uitoefenen zijn:

Pedagogisch medewerker kinderopvang
Activiteitenbegeleider
Woonbegeleider
Jongerenwerker
Reclasseringswerker
Gezinshuisouder
Medewerker Informatie, Voorlichting en Advies

Wat is het carrièreperspectief?

Na het behalen van het diploma gaan de meeste afstudeerders aan de slag als pedagogisch medewerker of woonbegeleider. Je kunt vervolgens op verschillende manier je loopbaan vormgeven. Je kunt bijvoorbeeld kiezen om binnen de instelling waar je werkt verschillende functies op mbo-niveau achter elkaar uit te voeren. Je kunt ook besluiten om na een aantal jaar over te stappen naar een ander locatie of organisatie of je stroomt via een (verkorte) hbo-opleiding door naar een hbo-functie.

Wat zijn de belangrijkste competenties?

Stevige persoonlijkheid. De problemen van de kinderen en jongeren die je helpt zijn vaak indringend en serieus. Je moet daarom behoorlijk stevig in je schoenen staan.
Inlevingsvermogen. Een belangrijke taak is dat je er aan bijdraagt dat de kinderen en jongeren zich thuis voelen in de instelling waar ze verblijven. Je hebt belangstelling voor de ontwikkeling van de kinderen en jongeren met wie je werkt en je kunt je goed verplaatsen in hun leefwereld. Je ziet hun kwaliteiten, talenten en mogelijkheden en stimuleert ze om deze te gebruiken.
Zelfstandig werken en samenwerken. Als jeugdhulpverlener heb je de verantwoordelijkheid over verschillende cliënten. Je werkt zelfstandig, maar je werkt ook samen met collega's en andere partijen, zoals gemeente, politie en andere hulpverleners. Ook houd je rekening met ouders, verzorgers en familie van je cliënten.
Communiceren. Je kunt goed communiceren en je verplaatsen in de leef- en belevingswereld van een kind/jongere en hun ouders/verzorgers. Je houdt rekening met hun verwachtingen en wensen. Daarnaast moet je veel tact en geduld hebben, je moet goed kunnen luisteren en scherp kunnen analyseren. Eerlijkheid en betrouwbaarheid zijn ook heel belangrijk, want als je iets wilt bereiken met je cliënten, zullen ze je moeten vertrouwen.
Doorzettingsvermogen. Het gebeurt wel eens dat de ontwikkeling van een kind of jongere niet soepel of volgens verwachting verloopt. Je gooit dan niet de handdoek in de ring, maar houdt geduldig vol.
Flexibiliteit. Je bent flexibel in de omgang, maar weet daarbij de regels te handhaven en kinderen en jongeren daarop aan te spreken wanneer dat nodig is. Je weet dat strengere maatregelen soms in het belang van een kind of jongere kunnen zijn. Ook moet je over veel zelfbeheersing beschikken en goed kunnen omgaan met onverwachte gebeurtenissen en (snel) wisselende stemmingen van de kinderen. Daarnaast heb je in dit werk te maken met onregelmatige werktijden.
Professionele houding. Als je je alles persoonlijk aantrekt wordt je werk erg zwaar. Je moet in bepaalde mate afstand kunnen bewaren. Het is belangrijk dat je de balans vindt tussen betrokkenheid en het houden van afstand uit zelfbescherming.

Hoe lang duurt de opleiding?

De mbo-4-opleiding Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker duurt vier jaar. Je kunt de opleiding op twee manieren volgen: via de beroepsopleidende leerweg (bol) en via de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). Volg je de bol-opleiding dan ga je de hele week naar school. Praktijkervaring doe je op tijdens de stage die je volgt bij een erkend leerbedrijf. Minimaal 20% van je opleiding bestaat uit stage. Je kunt ook werken en leren combineren, dan kies je voor de bbl-opleiding. 60 tot 80% van je studietijd leer je op je werkplek. Voor de theorie ga je naar school.

Vrijstellingen

In sommige gevallen is het mogelijk de opleiding verkort (met vrijstelling voor een aantal vakken) te volgen, bijvoorbeeld als je in het bezit bent van een mbo-3-diploma Pedagogisch Medewerker Kinderopvang of over veel (vrijwilligers)ervaring beschikt. Je moet dan een EVC-procedure doorlopen. Tijdens dit traject wordt getoetst of je al elders een aantal competenties hebt verworven die in de studie aan bod komen.

Wat doe je tijdens de opleiding?

De mbo-4-opleiding Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker is een competentiegerichte opleiding. Op school en tijdens je werk of stage werk je aan competentieopdrachten en onderdelen van het beroep.
De opleiding bestaat uit een basis-, een profiel- en een keuzedeel.

Basisdeel

Deze basis is gelijk voor alle opleidingen in het domein Pedagogisch Werk: Pedagogisch Medewerker Kinderopvang, Onderwijsassistent en Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker.
Het basisdeel bestaat uit:

een algemene basis: vakken als taal, rekenen en burgerschap
een beroepsgerichte basis: het begeleiden van kinderen en jongeren bij hun ontwikkeling en werken aan je kwaliteiten en deskundigheid.

Profieldeel

Het profieldeel bestaat uit taken die horen bij de richting die je hebt gekozen. Bij Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker is het belangrijk dat je weet hoe je kinderen een veilige omgeving kunt bieden waarin ze zich kunnen ontwikkelen. Je leert onder meer hoe je ontwikkelingsgerichte activiteiten aanbiedt aan kinderen. Het gaat hierbij doorgaans om kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte. Ook leer je hoe je bijdraagt aan hun opvoeding. Je doet kennis op over hoe groepsprocessen werken en je leert hoe je de ontwikkeling van kinderen kunt evalueren en bespreken met collega’s. Omgaan met de ouders en vervangende opvoeders van kinderen is ook een aandachtspunt. Met hen heb je veel contact over de ontwikkeling van hun kind.

Keuzedeel

Binnen het keuzedeel kies je zelf vakken waarmee je:

je kennis verbreedt
je kennis verdiept
je beter doorstroomt binnen het mbo

Binnen dit deel kun je dus zelf je keuzes maken.

Welke toelatingseisen zijn er?

Je wordt toegelaten tot de mbo-4-opleiding Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker als je in het bezit bent van een van de volgende diploma’s of certificaten:

een vmbo-diploma
een overgangsbewijs van 3 naar 4 havo/vwo

Een intakegesprek maakt bij de meeste ROC’s deel uit van de toelatingsprocedure. Voldoe je niet aan de toelatingseisen, dan kun je in sommige gevallen een schakelcursus volgen om je deficiënten (tekortkomingen) weg te werken.

Hoe kom je erachter of de opleiding bij je past?

Heb jij een groot hart?
Werk je graag met kinderen en jongeren met problemen?
Heb je inlevingsvermogen?
Kun jij goed luisteren?
Sta je stevig in je schoenen?
Kun je consequent zijn?
Ben je geduldig?

Heb je de meeste vragen met ‘ja’ beantwoord, dan is de mbo-4-opleiding Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker wellicht iets voor jou. Oriënteer je verder op deze opleiding, bijvoorbeeld door naar een open dag te gaan. Misschien biedt het ROC van jouw keuze ook een meeloopdag aan. Tijdens een meeloopdag ‘loop’ je een dag mee met een leerling van de opleiding die jij misschien wilt gaan volgen. Op deze manier zie je precies wat een opleiding inhoudt, hoor je ervaringen van leerlingen en proef je de sfeer van de locatie. Voor informatie over mogelijke meeloopdagen neem je contact op met het ROC van je keuze.

Welke hbo-opleidingen sluiten op deze opleiding aan?

Auteur: Marieke van Oosterhout