Activiteitenbegeleider

Als activiteitenbegeleider help je mensen met lichamelijke, verstandelijke of sociale problemen hun dagbesteding of werk op een zinvolle en plezierige manier in te vullen. Je begeleidt bijvoorbeeld een verstandelijk gehandicapte bij het verzorgen van de dieren in de kinderboerderij, gaat schilderen met een groepje dementerende ouderen  of doet boodschappen met een psychiatrische patiënt. Je stemt je activiteiten steeds af op het doel dat je met je cliënt wilt bereiken - denk bijvoorbeeld aan ontspanning, vergroten van het zelfvertrouwen of opbouwen van een dagelijks ritme - en houdt daarbij rekening met zijn wensen en mogelijkheden. De activiteitenbegeleiding kan zowel op individuele basis als in groepsverband plaatsvinden. Je werkt daarbij volgens een plan of bepaalde methode.

Waar werk je als activiteitenbegeleider?

Als activiteitenbegeleider kun je werk vinden in ziekenhuizen, ouderencentra en verpleeghuizen, maar ook in penitentiaire inrichtingen, psychiatrische instellingen en instellingen voor gehandicapten. Soms heb je een eigen werkruimte in de instelling of organisatie waar je werkt, maar vaak werk je op de woonafdeling van de cliënten, in een recreatieruimte, op hun kamers of in een werkplaats. Andere functiebenamingen voor activiteitenbegeleider zijn:

  • begeleider dagbesteding
  • begeleider dagcentrum
  • begeleider activiteitencentrum

Rianne Verberne, activiteitenbegeleider bij psychogeriatrisch verpleeghuis Landrijt in Eindhoven:
”Ik heb altijd al geweten dat ik dit werk wilde gaan doen. Ik wilde heel graag actief bezig zijn met mensen met een beperking en iets doen met mijn creativiteit. Daarom ben ik na de mbo-3-opleiding Gehandicaptenzorg doorgegaan met de mbo-4-opleiding opleiding Activiteitenbegeleider. Na mijn afstuderen, kon ik aan het werk bij Landrijt. Ik werk nu al een aantal jaar met jong-dementerenden met vooral het ziektebeeld Korsakov. Korsakov is een vorm van hersenletsel dat meestal veroorzaakt wordt door langdurig overmatig alcoholmisbruik in combinatie met vitamine B1-tekort. Het belangrijkste kenmerk van de ziekte is geheugenverlies. Iemand met Korsakov kan nog maar weinig nieuwe informatie voor langere tijd opslaan. Ook informatie van langer geleden raken mensen met dit syndroom kwijt. Wel lukt het nog om nieuwe informatie voor 5 à 10 minuten vast te houden.”

Wie is je baas?

Je directe leidinggevende is meestal een zorgcoördinator. De zorgcoördinator coördineert de zorg van een groep cliënten en is verantwoordelijk voor de continuïteit van de zorgverlening.

Met wie werk je samen?

De problemen waarmee cliënten kampen zijn vaak complex. Daarom werk je als activiteitenbegeleider samen in een multidisciplinair team waarin elk teamlid vanuit zijn eigen professie een bijdrage levert aan het behandelplan van de cliënt. De samenstelling van een team is afhankelijk van de aard van de problemen van de cliënt. Ben je werkzaam op een afdeling geriatrie (bejaarden) van een ziekenhuis, dan bestaat een team, naast een activiteitenbegeleider, bijvoorbeeld uit een arts, een ouderenpsychiater, een verpleegkundige, psycholoog, fysiotherapeut, ergotherapeut en een maatschappelijk werker.

Welke competenties moet je hebben?

  • Creativiteit. Om steeds weer leuke en uitdagende activiteiten te kunnen verzinnen, heb je een flinke dosis creativiteit en improvisatietalent nodig. Een positief ingesteld karakter is daarbij erg prettig, want met een energieke uitstraling zorg je voor een positieve sfeer en kun je je cliënt helpen bij het verleggen van zijn grenzen.
  • Communiceren. Je kunt je goed inleven in je cliënten. Hierdoor weet je een boodschap of een instructie op een heldere manier over te brengen. Goed kunnen communiceren betekent ook goed kunnen luisteren. Door goed te luisteren naar het verhaal van je cliënt, kun je inschatten welke activiteiten ze kunnen en willen doen. Je rapporteert objectief en in heldere taal over je cliënt aan je collega's en aan direct betrokkenen van de cliënt. Je bent in staat om uit te leggen waarom bepaalde methoden en middelen worden gebruikt.
  • Methodisch werken. Afhankelijk van de zorgvraag van de cliënt stel je samen met collega's een behandelplan op. Het is belangrijk dat je daarom systematisch, planmatig en doelgericht kunt werken. Daarnaast moet je veel geduld hebben. Je begeleidt de bewoners stapje voor stapje naar een nieuwe persoonlijke overwinning. En dat kan even duren.
  • Samenwerken. Doorgaans werk je in teamverband. Je moet samen met collega's en in wisselende samenstellingen een vastgesteld doel kunnen bereiken. Samen met andere professionals, zoals orthopedagogen, psychologen en verpleegkundigen, stel je een behandelplan voor de cliënt op, waaraan iedere professional vanuit zijn eigen professie een bijdrage levert. Je deelt tijdig belangrijke informatie met elkaar en staat open voor de mening van anderen. Je stuurt elkaar bij door feedback te geven.
  • Stressbestendigheid. Je moet stevig in je schoenen staan en kalm blijven bij spanningen en emoties. Als je te maken krijgt met een cliënt die een acute psychose krijgt, dan moet je direct kunnen ingrijpen en crisishulpverlening toepassen.
  • Flexibiliteit. Als activiteitenbegeleider is het belangrijk om flexibel te zijn, want wat iemand vandaag leuk vindt, kan morgen alweer saai of stom zijn. Flexibiliteit betekent ook dat je er tegen kunt dat je niet van tevoren weet wat een dag zal brengen. Je wordt in je werk geconfronteerd met diverse situaties en onverwachte reacties en gedragingen van cliënten. Vooral als je werkzaam bent in een instelling waarbij je zorgt voor een groep, loop je soms de benen uit je lijf.
  • Professionele houding. Als je je alles persoonlijk aantrekt, wordt je werk erg zwaar. Je moet in bepaalde mate afstand kunnen bewaren. Het is belangrijk dat je de balans vindt tussen betrokkenheid en het houden van afstand uit zelfbescherming.

Hoe word je activiteitenbegeleider?

Er zijn een heleboel opleidingen op zowel mbo- als hbo-niveau die je opleiden tot activiteitenbegeleider.

Mbo-opleidingen

Hbo-opleidingen

Rianne Verberne:
“Winkelen, wandelen, puzzelen, een dagje naar de Efteling. Lekker actief bezig zijn met de bewoners vind ik het leukste aan mijn werk. Ik kan echt genieten van het plezier dat ze hebben van de activiteiten die we met hen ondernemen, ook al weten de bewoners vaak na tien minuten al niet meer wat ze hebben gedaan. Een glunderende blik, een glimlach, ja, dat geeft mij veel voldoening.”

Wat zijn je carrièremogelijkheden?

Als activiteitenbegeleider kun je bij zeer veel instellingen en organisaties werken. Hierdoor kun je veel afwisseling in je loopbaan brengen. Natuurlijk kun je je ook specialiseren in een doelgroep. Na een aantal jaren werkervaring, kun je doorgroeien naar functies als trajectbegeleider, coördinator vrijwilligerswerk of dagbestedingscoach. Arbeidsbegeleider of jobcoach (het begeleiden van mensen op de werkvloer) of zelfs leidinggevende (manager welzijn of zorgmanager) is ook mogelijk, maar dan moet je je eerst bijscholen.

Welke beroepen lijken erop?

Aanbevolen websites

  • Op YouChooz, een informatieve site over beroepen en opleidingen in welzijn en gezondheidszorg, vind je meer informatie het beroep van activiteitenbegeleider. 
  • Spreekt de geestelijke gezondheidszorg je aan? Op GGZ Nederland kun je er alles over lezen. Je vindt er ook een overzicht van de nieuwste vacatures.
Auteur: Marieke van Oosterhout
Je bent hier: Home → Beroep → Functies in de sector Sociaal → Activiteitenbegeleider