Betrokkenheid

Betrokkenheid (ook wel 'commitment') wil zeggen dat je je verbonden voelt met de organisatie waarvoor je werkt en het werk dat je doet. Je hebt wat je noemt ‘hart voor de zaak’ en spant je in om de doelen te behalen die de organisatie nastreeft. Betrokkenheid tonen is een belangrijke soft skill.

Wat betekent dat concreet?

Stel je voor: je werkdag zit er op. Je pakt je tas, doet je jas aan en net wanneer je de deurkruk vastpakt, gaat de telefoon. Wat doe je: trek je een sprintje richting de telefoon of denk je: 'Morgen is er weer een dag’ en trek je snel de deur achter je dicht? Als je een betrokken medewerker bent, doe je het eerste. Je neemt de telefoon op, omdat je je emotioneel betrokken voelt bij je werk en bereid bent wat extra’s te doen als de situatie daar om vraagt. Andere gedragsvoorbeelden zijn:

  • Je praat over ‘wij’ in plaats van ‘zij’ als je het hebt over de organisatie.
  • Wanneer je een voorstel doet, houd je rekening met de organisatiecultuur van de organisatie.
  • Je brengt je eigen gedrag in lijn met de cultuur, behoeften, prioriteiten en doelen van de organisatie.
  • Je past je aan de waarden, normen en gedragsregels van de organisatie aan.
  • Je neemt zelf verantwoordelijkheid en verschuilt je niet achter hogere managementniveaus of andere afdelingen.
  • Je levert constructieve kritiek op plannen en voornemens van het management.
  • Je laat blijken dat je achter beslissingen staat die voor de organisatie nuttig zijn, zelfs als ze minder populair of controversieel zijn.

Betrokkenheid houdt ook in dat je trots bent op het bedrijf waar je werkt en dat toont. Bijvoorbeeld: als op een feestje iemand aan jou vraagt wat je voor de kost doet, zeg je niet op bedrukte toon: "Oh, iets met computers en sales", maar beginnen je ogen te glunderen en vertel je enthousiast: "Ik werk als technisch accountmanager bij bedrijf X, de beste ict-dienstverlener van Europa. Een leuk bedrijf om voor te werken."

Tevredenheid vs. betrokkenheid

Tevredenheid en betrokkenheid, dat is toch min of meer hetzelfde? Nee, er is een groot verschil tussen tevredenheid en betrokkenheid. Tevredenheid geeft een stemming weer en is vooral gekoppeld aan tevredenheid over het werk zelf. Het is zeg maar het topje van de ijsberg. Betrokkenheid gaat een laagje dieper. Dat laat zien in hoeverre je je verbonden voelt met de doelen van de organisatie, je geïnspireerd voelt en bezieling hebt.

Heb je betrokkenheid zelf in de hand?

Of je je als medewerker betrokken voelt bij de organisatie waarvoor je werkt, is voor een groot deel afhankelijk van die organisatie zelf, waarbij het gedrag van je leidinggevende een cruciale rol speelt. Reorganisaties, bezuinigingen, fusies, maar ook een andere visie op de uitoefening van het werk kunnen je betrokkenheid bij je werk aanzienlijk verminderen. 

Factoren die betrokkenheid beïnvloeden zijn:

  1. Carrièremogelijkheden binnen de organisatie
  2. Organisatiebeleid en bedrijfscultuur
  3. Leiderschap (van de hoogste baas van de organisatie)
  4. Beschikbare middelen om de functie uit te oefenen
  5. Erkenning voor persoonlijke prestaties

Betrokkenheid als competentie

Een competentie is een in gedrag waarneembare combinatie van kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten waarmee je in praktijksituaties je werk goed kunt doen. De competentie betrokkenheid staat op een enkele lijst met algemene competenties.

Beroepen waar je deze competentie bij nodig hebt

In principe heb je deze competentie bij elk beroep nodig, maar vooral bij sociale en hulpverlenende beroepen is het een belangrijke competentie. Enkele voorbeelden van beroepen die veel betrokkenheid vragen:

Wanneer sla je door?

Je slaat door als werk zo belangrijk wordt dat het dominant wordt in je denken en doen. Je bent continu met je werk bezig en kunt het niet loslaten. Een teveel aan betrokkenheid kan je mentaal of fysiek opbreken en in het ergste geval uitmonden in een burn-out. Dit gebeurt met name als een beloning, zoals salarisverhoging of promotie, voor al dat harde werken uitblijft.

Hoe toon je bij een sollicitatie aan dat je betrokken bent?

Voorbeeld: je hebt je zinnen gezet op een combinatiefunctie van verpleegkundige en teamcoördinator bij een ziekenhuis. In de vacaturetekst lees je dat ze een betrokken persoon zoeken, want het  hospitaal heeft professionele en persoonlijke zorg hoog in het vaandel staan. In je sollicitatiebrief kun je het bijvoorbeeld als volgt verwoorden:

Ik vind het heel belangrijk dat patiënten zich thuis voelen op de verpleegafdeling. En die betrokkenheid houdt niet op zodra ik de patiënt heb uitgezwaaid. Ik zie er op toe dat elke patiënt wordt nagebeld om te informeren hoe het hem of haar ná ontslag vergaat.
Verder lees ik vakbladen als 'Tijdschrift voor Verpleegkundigen' en 'Nursing', omdat ik goed op de hoogte wil blijven van nieuwe ontwikkelingen in de branche en van verpleegtechnische onderwerpen, zoals richtlijnen en protocollen.

Een ander voorbeeld:
Je solliciteert naar de functie van leraar bij een middelbare school. Tijdens het sollicitatiegesprek wordt er aan je gevraagd om een situatie te beschrijven waarin jouw betrokkenheid bij je huidige werkgever duidelijk naar voren komt. Je hebt wel een voorbeeld waarmee je jou betrokkenheid kunt aantonen: op een zaterdagavond kreeg je een telefoontje van een collega. Hij vertelde je hevig verontwaardigd dat enkele baldadige jongeren alle ruiten van de school hadden ingegooid. Na het telefoontje reed je direct naar school om samen met enkele andere docenten te helpen met het opruimen van het glas. Mede door jouw inzet konden de lessen op maandag gewoon doorgaan.

Voorbeelden van vragen over betrokkenheid tijdens het sollicitatiegesprek:

  • Beschrijf een situatie waarin je duidelijk hebt getoond dat je je verbonden voelde met het bedrijf.
  • Beschrijf een recente situatie waarin je een beslissing hebt genomen waarbij je rekening hebt gehouden met de waarden en normen van de organisatie.
Auteur: Marieke van Oosterhout
Je bent hier: Home Functioneren Professionele eigenschappen Betrokkenheid