Verbeeldingskracht

Verbeeldingskracht is het vermogen om je een voorstelling in je geest te maken van iets dat (nog) niet bestaat. Je kunt je er een beeld van vormen. Het gaat hierbij niet alleen om visuele beelden, maar ook over geluiden, geuren en abstracte begrippen, zoals ideeën en concepten. Verbeeldingskracht is een van de basisvaardigheden van creativiteit en een belangrijke katalysator voor out-of-the-box denken, vernieuwende ideeën en innovatie.

Wat is verbeeldingskracht concreet?

In het begin van de jaren 60 van de vorige eeuw schetste de Amerikaanse president Kennedy het beeld van een mens die op de maan liep. Iets dat tot dan toe nog niet was gebeurd. Zijn visionaire beeld inspireerde en stimuleerde talrijke onderzoekers om het onmogelijke mogelijk te maken. Op 21 juli 1969 was het dan zo ver: Neil Armstrong zette als eerste mens voet op de maan.

Verbeeldingskracht stelt je in staat om dromen te visualiseren, (ruwe) ideeën te beoordelen, nieuwe visies te ontwikkelen, grenzen te verleggen en nieuwe producten en diensten te verzinnen. Geen enkele creatieve oplossing kan worden bedacht, vormgegeven en gerealiseerd zonder verbeelding.

Albert Einstein zei ooit dat hij meer had gehad aan zijn talent om zich dingen in te beelden dan aan zijn vermogen om kennis op te nemen. Toen hij zijn relativiteitstheorie ontwikkelde, deed hij dat niet in een laboratorium, maar in zijn hoofd. Hij beeldde zich in hoe het zou zijn op een lichtstraal met de snelheid van het licht door de ruimte te reizen en kwam zo tot zijn theorie.

Huis-tuin-en-keuken-verbeeldingskracht
Ook in het gewone dagelijkse leven gebruik je je verbeeldingskracht. Je gebruikt je verbeelding bijvoorbeeld tijdens het koken, het inrichten van je nieuwe huis, het kiezen van een vakantiebestemming en wanneer je je kinderen een (fictief) verhaal vertelt.

Waarom is verbeeldingskracht nuttig?

Een visionair toekomstbeeld werkt als een magneet en een motor. Een bekende uitspraak van Aristoteles is: “Een levendig beeld dwingt het lichaam het te realiseren.” Hij bedoelde hiermee dat je door je een beeld te vormen van datgene wat je wilt bereiken, er een energie vrijkomt die je helpt die prestatie neer te zetten. Je raakt intrinsiek gemotiveerd. Verbeelding is een krachtige bouwsteen voor succes.

Voor topsporters is verbeelding een belangrijk element in de voorbereiding op een belangrijke wedstrijd of toernooi. Voor de wedstrijd begint wordt elke onderdeel als een film in het hoofd afgespeeld. Van het moment dat ze ’s ochtends opstaan tot het moment dat het volkslied wordt gespeeld. Zij weten dat een levendig beeld van een perfecte prestatie het lichaam helpt om die gewenste werkelijkheid - het winnen van de wedstrijd - te realiseren. Dit wordt ook wel 'imagery' of 'visualisatie' genoemd.

Verbeeldingskracht kun je niet alleen gebruiken om je eigen prestaties tot grotere hoogtes te brengen. Het is ook een krachtig communicatiemiddel om anderen te overtuigen van een plan of een nieuwe koers. Je kent ze vast wel: van die ellenlange presentaties waarin de spreker je met allerlei grafieken en getallen probeert duidelijk te maken waarom je zijn plan moet steunen en wat de voordelen ervan zijn. Vaak werkt dit niet. Droge feiten hebben namelijk minder communicatiekracht dan beelden. Vertel liever hoe je de toekomst voor je ziet en speel in op het voorstellingsvermogen van je toehoorders. Laat ze door een ‘voorbeeld’ ervaren hoe het zou zijn als jouw plan wordt uitgevoerd en welke mogelijkheden het biedt voor hen. Op deze manier zorg je ervoor dat je publiek emotioneel raakt en gegrepen wordt door je verhaal en eerder uit zichzelf gemotiveerd is om het te steunen.

‘Impossible things don’t know they are impossible.’

Walt Disney

Hoe stimuleer je je verbeeldingskracht?

Verbeeldingskracht is een competentie die iedereen kan leren. De ene persoon kan er van nature wel beter in zijn dan de ander, maar door veel te oefenen kun je je basisniveau verbeteren. De volgende visualisatie-oefeningen doen een beroep op je verbeeldingskracht.

Hmm, lekker!

Beeld je iets in wat je heel vies vindt. Probeer nu in je verbeelding een aantal elementen te veranderen. Verander de kleur, de vorm. Vergroot of verklein het, laat zaken weg. Wat gebeurt er?

Je werkplek

Sluit je ogen en stel je werkplek voor. Loop door je kamer. Bekijk je bureau. Loop er omheen. Wat zie en wat hoor je? Beschrijf nu voor jezelf wat je stoort aan je werkplek. Wat zou je willen veranderen? Pas het in je gedachten aan. Hoe ziet het er uit? Wat voel je?

Welke competenties zijn belangrijk?

Inlevingsvermogen. Je kunt je verplaatsen in andermans problemen of situaties. Dit helpt je bij het ontwikkelen van creatieve oplossingen.
Analyseren. Het analyseren van problemen gaat je goed af. Je legt gemakkelijk verbanden en durft daarbij sprongen te maken naar een vakgebied buiten je eigen werkveld of een andere afdeling.
Visie. Je stelt jezelf doelen en weet waar je naartoe wilt.
Doorzettingsvermogen. Je bijt je in een onderwerp vast. Je houdt net zo lang vol tot je een oplossing hebt gevonden.
Initiatief. Je komt met veel nieuwe initiatieven aanzetten die origineel, out-of-the-box en relevant zijn.
Durf. Je bent niet bang om ruimte voor jezelf te creëren en je zelfstandig en autonoom op te stellen.

Bij welke beroepen heb je deze competentie nodig?

Niet alleen voor wetenschappers, maar ook voor managers, kunstenaars en ondernemers geldt dat veel goede ideeën en oplossingen voor problemen tot stand komen in de verbeelding. Ook een luchtverkeersleider kan niet zonder verbeeldingskracht. Wanneer de situatie daarom vraagt moet hij in staat zijn om het vliegverkeer af te handelen op basis van een mentaal beeld van
de verkeerssituatie.

Andere voorbeelden:

Voorbeelden van werksituaties die creativiteit vereisen

Auteur: Marieke van Oosterhout