Hoe kan ik een overstap maken zonder alles kwijt te raken?
Loopbaanadviseur Fré Dekkers reageert op de vraag van Peetje in het forum. Dit was de vraag van Peetje:
Hoe kan ik een overstap maken zonder alles kwijt te raken?
Ik ben inmiddels (bijna) 32, en loop al een tijdje met een probleem. Op dit moment ben ik al een jaar of negen werkzaam in de IT als van alles en nog wat. Oorspronkelijk kom ik uit de haven, en het lukt me maar niet om mijn draai te vinden in dit werk. Het salaris is goed, net als de voordelen, alleen happy kan ik er niet worden. Ik ben (helaas) een echte jobhopper geworden. Van beheerder tot projectleider tot consultant; zowat alles heb ik al geprobeerd. Maar ondanks dat mijn bazen tevreden zijn ga ik weer naar de volgende job, om te kijken of ik daar wel mijn plekje kan vinden.
Uit diverse online testen komen adviezen als creatief en ondernemend. Ik zou heel graag een switch deze kant op willen maken, alleen zit ik met een probleem zoals veel mensen dat kennen (denk ik): geld is nodig voor het huis en alle bijkomende kosten. Heeft iemand een idee hoe je toch een overstap kunt maken zonder alles kwijt te raken? Ik denk niet dat bazen iemand van mijn leeftijd als starter aannemen en dan ook nog tegen een ‘normaal salaris’.
Alvast bedankt voor jullie reactie :-)Peetje
Antwoord van Fré Dekkers op de loopbaanvraag van Peetje
Zo te horen heb jij al een hele reis achter de rug. Van werk in de haven tot functies als projectleider en consultant in de IT, dat is een breed scala aan ervaring en dat kan niemand je ooit meer afnemen. Het feit dat je dit allemaal hebt bereikt zonder opleiding vind ik heel bijzonder, echt iets om trots op te zijn. Je bent in ieder geval een doorzetten, dat is zeker.
Uit de mail die je me stuurde begreep ik dat je toelating gaat doen voor de hbo-opleiding Bouwkunde. Ik vind het een moedig besluit dat je naast je werk voor lange tijd weer gaat studeren. Het betekent meestal hard werken en vaak ook een stap terug in inkomen.
Zelfonderzoek
Voordat ik het over je toekomst wil hebben, nodig ik je eerst uit tot zelfonderzoek. Wat was voor jou de reden om zo jong te gaan werken, terwijl je ook de capaciteiten had om te gaan studeren? Het gaat daarbij niet alleen om je omstandigheden, maar ook om de manier waarop jij daarmee omging. Om je bij het vinden van een antwoord op deze vraag op weg te helpen, geef ik je een aantal handvatten.
Omgeving
Kinderen voldoen vaak aan de verwachtingen van hun ouders (al dan niet bewust). In het ene gezin is het bijvoorbeeld heel vanzelfsprekend dat iedereen studeert en moet je knokken om naar de kunstacademie te mogen, terwijl het in een ander gezin heel gewoon wordt gevonden dat je vroeg gaat werken en moet je knokken om te gaan studeren. Het komt ook voor dat je juist het tegenovergestelde gaat doen dan wat er van je verwacht wordt. Hoe heb jij je keuze gemaakt?
Leerstijl
Iedereen heeft een eigen leerstijl. Je kunt visueel zijn ingesteld of auditief. De een leert heel snel als hij iets leest de ander wil juist dat het wordt uitgelegd. Sommige mensen moeten iets ervaren om het te begrijpen of te kunnen onthouden. Het is belangrijk dat je je eigen leerstijl ontdekt, ook voor je komende studie.
Faalangst
Mensen met faalangst hebben vaak de neiging onder of boven hun niveau te werken. Je ziet dan vaak ook kronkelige loopbanen. Faalangst gaat vaak samen met perfectionisme. Wil je altijd alles heel goed doen en denk je anders “laat maar?”. Vind je het heel vervelend om fouten te maken? Vind je het naar als iemand ziet dat je iets nog niet goed kan? Het lastige is: om iets nieuws te leren, moet je bereid zijn te starten als beginneling. Alle reden dus om faalangst bij jezelf te (h)erkennen en er iets aan te doen.
Autonomie
Een andere reden om al jong te gaan werken kan zijn dat je heel erg graag op eigen benen wilde staan. Dat is meestal een combinatie van karakter en omstandigheden. Het is goed te weten dat je een bepaalde mate van autonomie nodig hebt, zodat je hier rekening mee houdt bij de keuze voor een bepaalde baan of werkomgeving.
Arbeidsmarkt
In de tijd dat de economie explosief groeide, kregen jonge mensen een baan aangeboden terwijl ze nog niet klaar waren met hun studie. Er heerste een algemeen gevoel dat het niet zo belangrijk was om een studie af te maken. Je kreeg bij de meeste werkgevers toch weel de kans je te ontwikkelen. Helaas is het tij gekeerd en zie ik regelmatig mensen die nu moeilijk van baan kunnen veranderen omdat ze indertijd zonder diploma’s zijn gaan werken. Door hier bij stil te staan, kom je meer te weten over jouw keuzes uit het verleden en dat helpt bij het nemen van beslissingen in de toekomst. Het is misschien slim om ook de oefening te doen uit de Loopbaanvraag van de maand november (dan vervang je ‘opleiding’ door ‘werken in de IT’). Zoals Susanne Biemans terecht opmerkt: “Als je keuzes en je manier van kiezen niet opleverden wat je wilt, dan kun je het in de toekomst beter anders doen.”
De switch
Maar goed, daar zit je nu: veel werkervaring, maar geen opleiding. Je wilt een andere kant op en dat betekent dat je weer naar school moet. En dan stel je de vraag:
“Hoe kan ik die overstap maken zonder alles kwijt te raken?”
Dat is een heel belangrijke vraag. Het geeft ook meteen aan waarom veel mensen blijven zitten waar ze zitten terwijl ze niet tevreden zijn met hun werk. Jij bent dit duidelijk niet van plan. Maar je wil ook niet alles kwijt raken. Een heel herkenbaar dilemma.
Ik denk niet dat je “alles zal kwijt raken”, zoals je schrijft. Je hebt veel werk- en levenservaring en dat zal je bij alles van nut zijn. Daarnaast geloof ik dat als je gaat doen wat echt bij je past de kans op succes altijd groter is dan wanneer je je werk met (steeds meer) tegenzin doet. Nu is het niet zo dat leuk werk per definitie slecht verdient. Toch is vaak de realiteit dat je, als je een grote switch maakt in je carrière, je een stap terug moet doen. De vraag is: heb je dat er voor over?
Keuzes
Wat heeft prioriteit in jouw leven? Hoeveel ben je bereid in te leveren voor meer voldoening in je werk? Dit heeft te maken met je omstandigheden (hypotheek, schoolgeld voor eventuele kinderen), maar ook heel veel met waarden. Iedereen heeft andere waarden en die bepalen voor een groot deel je keuzes.
Maak een top 5 van jouw waarden
Hoe belangrijk is geld en financiële zekerheid voor jou? Komt dat voor of na zelfontwikkeling? Als financiële zekerheid voor jou essentieel is, kun je bijvoorbeeld beter geen eigen zaak beginnen. Maak eens een top 5 van jouw persoonlijke waarden. Hierbij moet je niet te lang nadenken, maar vooral je gevoel volgen. Je kunt ook eerst een langere lijst maken en daarna de volgorde bepalen.
Wat staat er bij jou op 1? Gezondheid, liefde, eerlijkheid, stabiliteit? In hoeverre komen jouw top 5 waarden ook tot hun recht in de manier waarop je je leven vormgeeft? Is de stap die je wilt gaan zetten een manier om meer te leven in overeenstemming met jouw waarden?
Als dat zo is, dan zal het makkelijker zijn om met je hele hart achter die keuze te staan en daardoor bereik je weer gemakkelijker je doel.
Geld
Ik hoef jou niet te vertellen dat een goed salaris alleen niet genoeg is om tevreden te zijn met je werk. Maar wat is dat precies voor jou: ‘een goed salaris’?
Geld is een eigenaardig mechanisme. Het lijkt soms wel alsof we er nooit genoeg van hebben. Meer geld betekent niet altijd minder geldzorgen. Je past ook snel je uitgavenpatroon aan als er meer geld is en je kunt je al snel niet meer voorstellen hoe je het met minder deed. Omgekeerd is meestal een stuk lastiger. Er bestaat ook zoiets als devaluatie. Als je drie keer per week uit eten gaat, verlang je ernaar om eens lekker thuis stamppot te eten. Al maakt geld misschien niet gelukkig, als je kijkt naar de piramide van Maslow dan zie je dat eerst aan basisbehoeften (bijvoorbeeld eten en veiligheid) moet zijn voldaan om zaken als geluk of zelfontwikkeling na te streven.
Alles kwijtraken zou je dus inderdaad heel ongelukkig maken. Maar een stap terug doen om iets te bereiken wat je vanuit je hart wil? Mijn ervaring is dat dat juist ontzettend veel voldoening geeft.
Kortom, er is geen eenduidig antwoord op je vraag. Het lijkt erop dat gehecht raken aan een bepaalde levensstandaard (en dus aan geld), minder bewegingsvrijheid geeft. Dat is opmerkelijk want als je aan mensen vraagt waarom ze meer geld willen, is dat vaak omdat ze denken dat ze dan meer vrijheid hebben en menen dan te kunnen doen wat ze willen.