Marktonderzoeker

Als marktonderzoeker doe je onderzoek naar producten, trends, het imago van een bedrijf en de tevredenheid van klanten. Je verzamelt en analyseert zelfstandig gegevens.

MarktonderzoekerAls je in dienst bent bij een marktonderzoeksbureau of reclamebureau, voer je in opdracht van organisaties onderzoeken uit. Werk je op de marketing- of onderzoeksafdeling van een bedrijf, dan onderzoek je de afzetmarkten, producten en/of diensten van je werkgever. Een marktonderzoeker wordt ook wel een marketinganalist of -deskundige genoemd.

Wat doet een marktonderzoeker?

Als marktonderzoeker moet je op allerlei vragen antwoord geven.

Hoe kan een helpdesk van een internetprovider zijn klanten beter van dienst zijn? Kan soep behalve in blik, ook in een plastic zak worden verpakt? Willen toeristen hun strandstoel online reserveren?

Hoofdtaken

Elke hoofdtaak valt samen met een stap in het onderzoekproces:

1. Contact met opdrachtgevers

Organisaties afkomstig uit alle mogelijk denkbare branches komen naar jou met vragen over hun producten of diensten. In een eerste gesprek met een opdrachtgever moet je achterhalen naar welke informatie hij op zoek is: op welke vragen wil hij antwoord? En wat wil een organisatie met het onderzoek bereiken? Tijdens zo'n eerste gesprek is het belangrijk dat je goed doorvraagt en luistert. Wanneer je werkzaam bent op een onderzoeksafdeling van een bedrijf kan de marketingafdeling jou verzoeken om een onderzoek te verrichten. Je moet dan bijvoorbeeld nagaan hoe nieuwe producten het beste ontwikkeld en geïntroduceerd kunnen worden. Oftewel een SWOT analyse kunnen maken.

Annemiek Temming, consumer insight manager bij een grote levensmiddelenfabrikant:
 
"De diversiteit is de reden waarom ik zo van het vak marktonderzoeker hou; iedere keer onderzoek ik iets anders en werk ik met andere mensen samen. Die afwisseling prikkelt mijn nieuwsgierigheid en zorgt dat ik voortdurend mijn ogen en oren open heb om ontwikkelingen te kunnen ontdekken en te doorzien."

2. Een onderzoeksvoorstel opstellen

Op basis van het eerste gesprek met de opdrachtgever bepaal je hoe je het onderzoek zal aanpakken. Afhankelijk van zijn vragen kies je de beste onderzoekstechniek. Bijvoorbeeld telefonische enquêtes of schriftelijke vragenlijsten. Soms kun je gegevens, die al bekend zijn binnen de organisatie, gebruiken om bepaalde vraagstukken op te lossen. Je maakt een inschatting van de kosten en een planning: wanneer zijn de eerste resultaten bekend? Werk je bij op een onderzoeksafdeling van een bedrijf, dan stel je een onderzoeksvoorstel meestal samen met de marketingafdeling op. En laat je soms gedeeltes van het onderzoek (bijvoorbeeld enquêtes) uitvoeren door een extern onderzoeksbureau.

3. Uitvoeren van het onderzoek

De gekozen onderzoekstechniek en omvang van het onderzoek bepalen hoe je gegevens verzamelt. Bij een kwantitatief onderzoek – gericht op het krijgen van harde cijfers - gebruik je bijvoorbeeld steekproeven en interview je een grote groep mensen. Je stelt dan vragenlijsten op en schakelt enquêteurs in. Je moet aan enquêteurs uitleg geven over de soort vragen en het onderzoeksdoel. In geval van een kwalitatief onderzoek – gericht op het krijgen van inzicht in consumentengedrag (opvattingen/behoeftes) - verricht je zelf vaak diepte-interviews. Tevens verzamel je gegevens uit databanken. Bijvoorbeeld van brancheorganisaties.

Marktonderzoek4. Een rapport schrijven

Als alle informatie is verzameld, verwerk je de gegevens in een rapport. Je beschrijft het onderzoeksdoel, licht de onderzoekstechnieken toe en verwerkt de verzamelde data in tabellen en grafieken. Vervolgens analyseer je de gegevens: wat betekent het bijvoorbeeld als vijftig procent van de klanten ontevreden is over de bereikbaarheid van de helpdesk, maar diezelfde helpdesk een ruime voldoende geeft voor het oplossen van internetproblemen?

5. Conclusies trekken en aanbevelingen doen

Op basis van je analyse trek je conclusies. Bijvoorbeeld: de bereikbaarheid van de helpdesk laat te wensen over. Of: de helpdesk lost snel en professioneel problemen op. Aan de conclusies verbind je aanbevelingen. Met behulp van je aanbevelingen probeer je de vragen van de opdrachtgever te beantwoorden. Zo kan de helpdesk van een internetprovider wellicht zijn service verbeteren door het installeren van een beter telefonisch keuzemenu, waardoor klanten sneller de juiste medewerker spreken. Je informeert de opdrachtgever over de onderzoeksresultaten en aanbevelingen. Werk je op een onderzoeksafdeling binnen een bedrijf, dan bespreek je de onderzoeksresultaten veelal met de marketingafdeling. Wellicht dat zij hun marketingplannen moeten aanpassen.

Rollen

  • PR-medewerker: als marktonderzoeker ben je het visitekaartje van het onderzoeksbureau waar je voor werkt. Jij onderhoudt intensief contact met opdrachtgevers en bent zo indirect verantwoordelijk voor de omzet van het onderzoeksbureau. Een tevreden opdrachtgever komt immers vaker terug met andere onderzoeksvragen.
  • Leidinggevende: je begeleidt vaak groepen enquêteurs bij het uitvoeren van hun interviewwerkzaamheden. Tevens maak je voor alle betrokkenen bij het onderzoek een planning en hou je die bij.
  • Boekhouder: je bent ook verantwoordelijk voor de financiële kant van het onderzoek. Je maakt een inschatting van de kosten en houdt de begroting in de gaten. Declaraties van medewerkers verwerk je.
  • Schrijver: je maakt onderzoeksvoorstellen, schrijft rapporten en aanbevelingen.
  • Speurder: je houdt je bezig met het (uit)zoeken van informatie. Soms analyseer je complexe databestanden of krijg je gegevens aangeleverd van externe bureaus. In andere situaties haal je nieuwe informatie uit gesprekken met opdrachtgevers of externe deskundigen.

Waar werk je als marktonderzoeker?

Als marktonderzoeker ben je veelal in dienst bij een onderzoeksbureau. Je werkt zelfstandig. Afgezien van de bezoeken aan opdrachtgevers en deskundigen, werk je het merendeel van de tijd achter je bureau. Bij een groot onderzoeksbureau is het mogelijk een deel van je taken over te dragen aan onder andere een secretaresse of boekhouder. Bij kleine organisaties moet je zelf zorg dragen voor alle aspecten van het onderzoek. Werk je als marktonderzoeker op een onderzoeksafdeling van een bedrijf, dan werk je nauw samen met de marketingafdeling. Tevens heb je veel contact met onderzoeksbureaus die onderzoeken voor jou uitvoeren.

Wat is je plaats in de organisatie?

Afhankelijk van de organisatiestructuur geef je leiding aan, of werk je met de volgende mensen samen:

  • Administratieve ondersteuners: een secretaresse of boekhouder/ financieel medewerker.
  • Enquêteurs: nemen interviews af op basis van jouw instructies.
  • Collega marktonderzoekers: voer je overleg mee over onder andere onderzoekstechnieken.
  • Marketingmedewerkers/managers: voer je overleg mee over onderzoeksaanpak en marketingstrategieën.

Wie is je baas?

Je leidinggevende is meestal de directeur van het onderzoeksbureau. Ben je werkzaam op een afdeling marketing, dan is bijvoorbeeld het afdelingshoofd jouw baas. Een andere mogelijkheid is dat de business unit manager jou leiding geeft. In dat geval ben jij verantwoordelijk voor een bepaald gebied (Europa), product (reserveonderdelen) of segment (consumentenelektronica).

Welke competenties moet je in huis hebben?

1. Planmatig kunnen werken

Je moet kunnen inschatten hoeveel tijd nodig is om informatie te verzamelen en gegevens in een rapport te verwerken. Op basis van jouw inschatting maak je een planning. In overleg met de opdrachtgever of marketingafdeling stel je een deadline vast. Binnen de afgesproken periode moet jij zorgen dat alle werkzaamheden – variërend van het instrueren van enquêteurs tot aan het afnemen van interviews – worden uitgevoerd.

Annemiek Temming, consumer insight manager bij een grote levensmiddelenfabrikant:

"Regelmatig ben ik met tien tot twintig onderzoeken tegelijkertijd bezig: variërend van het testen van productconcepten tot aan tevredenheidsonderzoeken over bestaande producten. Als marktonderzoeker moet je goed overzicht kunnen houden, een goede projectmanager zijn."

2. Stressbestendig zijn

Opdrachtgevers of marketing managers willen soms snel antwoord op hun vragen. En vaak komen verschillende onderzoeksverzoeken tegelijkertijd binnen. Als marktonderzoeker moet je daarom onder tijdsdruk kunnen werken. Een flexibele werkhouding is vereist, aangezien interviews vaak in de avond plaatsvinden. Tot tien uur ’s avonds doorwerken komt regelmatig voor.

3. Inlevingsvermogen

In principe kan je over elk willekeurig product, organisatie of ontwikkeling een vraag krijgen. Je kunnen inleven in personen of zaken die ver van jouw eigen situatie of interesses staan is noodzakelijk, wil je als marktonderzoeker functioneren.

4. Analytisch kunnen denken

Aan het einde van een researchperiode beschik je over een brij aan informatie. Met het simpelweg overdragen van deze informatie aan je opdrachtgever heb je je taak als marktonderzoeker niet vervuld. Meerwaarde van een marktonderzoeker is juist dat hij de verzamelde informatie ordent en analyseert. Je legt aan de opdrachtgever of marketing manager alleen de informatie voor die voor hem interessant is – nodig is voor het beantwoorden van zijn vragen - en legt uit hoe hij die moet interpreteren.

Annemiek Temming, consumer en insight manager bij een grote levensmiddelenfabrikant:

"Als marktonderzoeker haal je voor je werkgever de buitenwereld naar binnen: je stapt in de wereld van de consument. Je moet zijn gedrag begrijpen, waarom die iets wel of niet koopt. Bij een product als ijs dachten we bijvoorbeeld consumenten een plezier te doen met uitgebreide dessertrecepten op de verpakking. Dat was echter niet zo, het schrikte eerder af. Een toefje slagroom of een schijfje kiwi op het ijs is voor de meeste consumenten al feestelijk genoeg, die hebben helemaal geen behoefte aan uitgebreide serveertips. Zo bleek uit ons onderzoek."

5. Zowel verbaal als schriftelijk kunnen communiceren

Als marktonderzoeker werk je samen met mensen van allerlei disciplines en met verschillende opleidingsniveaus en achtergronden. Wil je een onderzoek uitvoeren, dan is het belangrijk dat je aan alle betrokkenen kunt uitleggen wat het onderzoek precies inhoudt. Je moet bijvoorbeeld goed kunnen luisteren naar de wensen van de doelgroep die je onderzoekt of die van je opdrachtgever. 

Als je in sollicitaties aan wil tonen dat je geschikt bent, zorg ervoor dat je naast je opleiding en werkervaring,  de gevraagde eigenschappen en vaardigheden in je sollicitatiebrief en -gesprek goed naar voren laat komen.  

Hoe onderscheidt een topmarktonderzoeker zich van een gewone marktonderzoeker?

Als marktonderzoeker kun je onmogelijk op de hoogte zijn van alle trends op ieder vakgebied. Je onderscheidt je als marktonderzoeker door het slim gebruiken van bronnen: waar haal je welke informatie vandaan. En nog belangrijker: wat doe je met die informatie. Je moet de data vertalen naar een concreet antwoord op een onderzoeksvraag. Hoe beter je die vertaalslag kunt maken, hoe meer je je als marktonderzoeker kunt onderscheiden.

Hoe word je marktonderzoeker?

Een hbo-studie in de richting van Commerciële Economie  of Marketing Management biedt een goede basis om als marktonderzoeker aan de slag te gaan. Van Commerciële Economie wordt zowel een voltijd- als een deeltijdopleiding aangeboden. In Amsterdam en Utrecht is het volgen van een duale opleiding Commerciële Economie ook mogelijk. Daar wissel je na een algemene propedeuse, iedere zes maanden studie (met studiefinanciering) af met werken (met salaris). Na een hbo-opleiding Commerciële Economie of Marketing Management kun je je verder in het vak van marktonderzoeker verdiepen (specialiseren) door opleidingen van het Nederlands Instituut voor Marketing te Amsterdam (NIMA). Het NIMA biedt cursussen en opleidingen over verschillende aspecten van het beroep marktonderzoeker.

Er zijn ook andere manieren om marktonderzoeker te worden. 

Met een mbo-vooropleiding?

Heb je een mbo-opleiding gedaan – bijvoorbeeld in de richting Economie, Commercieel Niveau 4 – dan kan je bij een marktonderzoeksbureau aan de slag als assistent-marktonderzoeker. Doorgroeien naar de functie van marktonderzoeker kan het snelste door middel van een opleiding van het Nederlands Instituut voor Marketing te Amsterdam (NIMA). Aan het NIMA kun je algemeen erkende vakdiploma’s halen op het gebied van marketing.

Voorbeeldloopbaan
Mieke Jaspers heeft in Arnhem de opleiding Marketing Management gevolgd. Ze is na haar studie gaan werken op de marketingafdeling van een middelgroot levensmiddelenbedrijf en assisteerde bij productonderzoeken. Om haar kennis te vergroten van kwalitatieve onderzoeksmethoden (inzicht krijgen in gedrag van consumenten), volgde ze een cursus aan het NIMA. Daar kwam ze in contact met andere marktonderzoekers en werd ze getipt over een vacature bij een onderzoeksbureau. Ze werd aangenomen vanwege haar grote inlevingsvermogen. Mieke voert nu zelfstandig onderzoeken uit voor diverse opdrachtgevers.

Wat zijn je carrièremogelijkheden?

Als marktonderzoeker kun je de overstap maken naar senior marktonderzoeker. Je leidt dan grotere onderzoeken en stuurt collega-onderzoekers en marketingassistenten aan. Daarna kun je eventueel (commercieel) directeur worden van het reclame- of onderzoeksbureau waar je werkt. Voor jezelf beginnen door het opzetten van een eigen onderzoeksbureau is natuurlijk ook altijd mogelijk.

Je kunt op verschillende plaatsen zoeken naar een vacature voor het beroep marktonderzoeker.

Welke beroepen lijken erop?

Aanbevolen websites

  • Deze online cursus Marketing is een inleiding in het marketingdenken voor professionals zonder marketingachtergrond. Ontdek de wereld van de marketingmix, de paarse koe, marktonderzoek en het marketingplan. Geheel up-to-date met de laatste aardverschuiving in marketingland: het internet.

Aanbevolen boeken

  • In Max – tips, tops & tricks van een direct marketeer (Van Helsdingen. J, Beerens Business Press bv) zijn op humoristische wijze de ervaringen opgetekend van zelfstandig consultant Max Kooijmans. Vanwege zijn rijke ervaring met direct marketing voor verschillende bedrijven, bevat het boek veel voorbeelden. Hierdoor krijg je een goed beeld van de reclame- en marketingwereld.
  • Voor wie geïnteresseerd is in marketing, zijn de boeken van Philip Kotler verplichte kost. Al jaren geldt hij als goeroe op het gebied van marketing. Zijn 4P’s (Product, Prijs, Plaats, Promotie) zijn wereldberoemd. Zijn boek Principes van marketing (Kotler. P, Pearson Education Benelux) biedt een goed overzicht van de marketingtheorieën.

Auteur: Janine Bruinooge

Je bent hier: Home Beroep Functies in Economie en management Research-functies Marktonderzoeker