AA-accountant

De maatschappij verandert snel, wet- en regelgeving wordt steeds complexer. Als ondernemer zou je het spoor nog bijster raken. Wie houdt het overzicht? Wie zorgt voor een overzichtelijke administratie? Wie weet hoeveel winst de onderneming maakt? Hiervoor is een breed opgeleide adviseur nodig: de Accountant-Administratieconsulent, kortweg AA-accountant.

De AA-accountant werkt voornamelijk voor het midden- en kleinbedrijf en adviseert ondernemers op administratief, financieel, bedrijfseconomisch en fiscaal gebied.

Functietitels

AA-accountant, AA, Accountant-Administratieconsulent, accountant, belastingadviseur, fiscaal adviseur.

Wat doet een AA-accountant?

Van sportschool tot specialiteitenrestaurant, van bouwbedrijf tot boekhandelaar: de AA-accountant werkt voor klanten in het midden- en kleinbedrijf. Samen met de ondernemer zorgt de AA-accountant voor inzicht in de financiën en voor een zo goed mogelijke inrichting van de administratie van het bedrijf. Hierdoor ontstaat een vertrouwensrelatie met de ondernemer die hoge eisen stelt aan het vakmanschap en de integriteit van de accountant.

De hoofdtaken van de AA-accountant zijn:

• het opstellen, beoordelen of controleren van de jaarrekening. Hierdoor krijgt de ondernemer inzicht in zijn financiële situatie. Een betrouwbare en goedgekeurde jaarrekening is ook belangrijk bij het onderhandelen over financiering, uitbreiding en bedrijfsovernames.
• het geven van fiscaal advies. Als AA-accountant verzorg je belastingaangiftes en adviseer je over de gunstigste ondernemingsvorm: zo kan het fiscaal aantrekkelijk zijn om een eenmanszaak om te zetten in een BV.
• het geven van financieel-economisch advies. Hier adviseert de AA-accountant bij vragen over bijvoorbeeld de beste financieringsvorm of de subsidies waarvoor de ondernemer mogelijk in aanmerking komt.
• administratieve ondersteuning. Een betrouwbare administratie laat zien hoe gezond een bedrijf is. Als AA-accountant adviseer je over de beste manier om de administratie te voeren en help je de ondernemer bij het interpreteren van de cijfers.

Kortom, de AA-accountant heeft een controlerende en adviserende functie met een breed takenpakket, waarbij de nadruk ligt op financieel en fiscaal gebied.

Jij als AA-accountant?

Als AA-accountant moet je van veel markten thuis zijn. Je bent een echte generalist voor wie cijfers geen geheimen hebben. Je hebt veel vakkennis en je bent bereid om relevante ontwikkelingen bij te houden. Analytisch ben je sterk: je hebt snel overzicht in complexe situaties en kunt prioriteiten stellen. Maar, als het moet, bijt je je vast in een detail, want een kleine afwijking in de cijfers kan duiden op een groot probleem. Je moet bereid zijn hard te werken: de werkdruk is vaak hoog en de werkweek lang.

Omdat je een vertrouwenspositie hebt en werkelijk alles weet van een ondernemer, zijn integriteit en betrouwbaarheid noodzakelijk. Een ondernemer komt bij jou voor zakelijk advies, maar ook met vragen over erfrecht, opvolging en huwelijkse voorwaarden. Je moet goed kunnen luisteren: Wat wil de ondernemer echt? Wat zijn de vragen waar hij mee zit? Wat verwacht hij?

Je moet ook stevig in je schoenen staan: de boodschap die je brengt is niet altijd positief. Als je tijdens een controle ontdekt dat de administratie niet in orde is, moet je tactvol duidelijk maken dat je op deze manier geen goedkeurende verklaring kunt afgeven. Ook zul je moeten adviseren over noodzakelijke verbeteringen.

Omdat je voor meerdere ondernemingen werkt in diverse branches, moet je goed met mensen kunnen omgaan en je snel kunnen aanpassen aan nieuwe situaties. Je zult zowel samenwerken met verschillende mensen binnen de onderneming (directeur, boekhouder, verkoper), als met mensen buiten de onderneming. Je onderhandelt in naam van je klant met banken over een nieuwe hypotheek en met de belastingdienst over een afgekeurde aftrekpost.

Het is belangrijk dat je je eigen beperkingen kent: als generalist kun je niet alles weten, maar je moet wel weten wat je niet weet. Als het nodig is, roep je de hulp van een specialist in, bijvoorbeeld op fiscaal of juridisch gebied. Dat kan een collega van je accountantskantoor zijn, maar ook een zelfstandige die je kent uit je professionele netwerk.

Waar werk je als AA-accountant?

Je kunt werken in dienst van een accountantskantoor of je eigen accountantskantoor oprichten. Ook kun je als interne accountant aangenomen worden bij een (groter) bedrijf of overheidsinstelling.

Voorbeelden

• Tijdens het controleren van de jaarrekening ontdek je dat er volgens de administratie meer geld op een bepaalde bankrekening zou moeten staan dan daadwerkelijk het geval is. Is hier fraude in het spel of is er slechts iets fout geboekt? Aan jou de taak om te ontdekken wat er aan de hand is en wat daarvan de consequenties zijn.

• Een ondernemer wil zijn product naar Duitsland gaan exporteren. Hij wil van jou weten wat de beste manier is om dat aan te pakken en wat de fiscale gevolgen zijn. Is het handig om een vestiging in Duitsland te openen? Hoe zit het met omzetbelasting als hij aan een Duits bedrijf levert? Met de hulp in van een collega-accountant die gespecialiseerd is in Duits ondernemingsrecht bekijk je welke mogelijkheden je klant heeft.

• Een ondernemer wil zijn bedrijf overdoen aan zijn zoon, maar wil ook een groot bedrag aan zijn dochter schenken. Hoe kan hij dit fiscaal gezien zo gunstig mogelijk doen? Je onderzoekt de verschillende mogelijkheden en geeft advies.

Hoe word je AA-accountant?

Het opleidingstraject tot AA-accountant is pittig, maar er zijn diverse manieren om er te komen. Gezien de hoge eisen die aan een accountant worden gesteld, is het niet gek dat de titel AA beschermd is. Je mag je pas AA-accountant noemen als je de Praktijkopleiding AA voltooid hebt en ingeschreven staat in het accountantsregister van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). Dit is de beroepsorganisatie die het accountantsregister bijhoudt en toeziet op de naleving van de gedrag- en beroepsregels en de vakbekwaamheid van de AA- en RA-accountants in Nederland.

Om AA-accountant te worden moet je de Praktijkopleiding AA met succes volgen. Terwijl je voor deze opleiding studeert, werk je voor een accountantskantoor, een bedrijf of overheidsinstelling.

Voordat je aan deze praktijkopleiding kunt beginnen, moet je de Theoretische Beroepsopleiding AA afronden of de hbo-opleiding Accountancy doen. Tot de Theoretische Beroepsopleiding word je toegelaten als je WO of HEAO Bedrijfseconomie hebt gestudeerd of als je een SPD-diploma bezit.

Uitgebreide informatie over de verschillende opleidingspaden vind je op de website Accountancy iets voor jou?, van de beroepsorganisatie van accountants.

Wat is het verschil met een register-accountant?

Er zijn twee soorten accountants:

1. De AA-accountant heeft meestal een hbo-opleiding en werkt voornamelijk voor het midden- en kleinbedrijf. Hij adviseert ondernemers op administratief, financieel, bedrijfseconomisch en fiscaal gebied.
2. Een register-accountant (RA) heeft een academische opleiding en houdt zich bezig met financiële processen in grote organisaties.

Hoe vind je een baan als accountant?

Je kunt een open sollicitatie richten aan een accountantskantoor, of reageren op vacatures die je vindt op algemene vacaturebanken, vacaturebanken voor financieel-economische beroepen of bij in accountancy gespecialiseerde werving- & selectiebureaus, bijvoorbeeld: Inverto Consultancy.

Carrière

Als je voor een accountantskantoor werkt, begin je vaak als assistent-accountant en studeer je tegelijkertijd aan de Praktijkopleiding AA. Je hebt een aantal kleine, niet zo ingewikkelde klanten onder je hoede en je bent vooral bezig met het controleren van jaarrekeningen.

Als je als starter in sollicitaties aan wil tonen dat je geschikt bent, zorg ervoor dat je de gevraagde eigenschappen en vaardigheden goed naar voren laat komen in je sollicitatiebrief en je -gesprek.  

Naarmate je ervaring groeit en je een vertrouwensrelatie met je klanten opbouwt, zul je steeds meer een adviserende rol krijgen. Je kunt controleleider worden of je specialiseren in een bepaalde richting, bijvoorbeeld fiscaal advies, of in een bepaalde bedrijfstak, bijvoorbeeld de horeca. Ook kun je voor grotere en complexere ondernemingen gaan werken.

Als je voor een accountantskantoor werkt, kun je met een paar jaar ervaring de leiding krijgen over beginnende accountants en soms partner worden. Ook kun je je eigen kantoor oprichten, of gaan werken als interne accountant bij een grote onderneming. Op basis van je administratieve en financiële ervaring kun je dan doorgroeien tot controller of financieel directeur.

Auteur: Arjen Ligtvoet