Hbo-opleiding Accountancy

Accountants nemen een sleutelpositie in bij de bedrijfsvoering van zowel kleine ondernemers als grote organisaties. Bij de hbo-opleiding Accountancy leer je daarom alles over controleleer, bedrijfseconomie, automatisering en administratieve organisatie. In de praktijk betekent dit dat je bijvoorbeeld weet hoe je een jaarrekening moet opstellen en eventuele fouten hierin kunt opsporen. Of hoe de boekhouding in elkaar zit en hoe je deze moet controleren. Accountants vervullen daarnaast de rol van adviseur. De opleiding besteedt daarom veel aandacht aan adviseertechnieken. Dat kan bijvoorbeeld gaan over de keuze van een verzekering, pensioen of het beleid van het bedrijf zelf.

Met je bachelor Accountancy kun je twee kanten op: je kunt je specialiseren tot AA-accountant (accountant-administratieconsulent) of registeraccountant (RA). Een AA richt zich voornamelijk op ondernemers in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Een registeraccountant houdt zich bezig met de controle en advisering van middelgrote en grote organisaties en heeft een academisch niveau. Met de invoering van de BAMA-structuur is het onderscheid tussen deze twee specialisaties bij de bacheloropleiding komen te vervallen.

Het is mogelijk de opleiding in deeltijd, voltijd of in de duale vorm te volgen. Ook bestaat de mogelijkheid in twee jaar een Associate degree te halen. Je wordt dan opgeleid tot assistent-accountant.

Ineke, deeltijdstudent bachelor Accountancy aan Hogeschool Windesheim Zwolle:

"Ik werk al een paar jaar als assistent-accountant op een accountantskantoor. Ik heb gekozen voor deze opleiding omdat ik meer de adviserende kant op wil gaan en ik door wil groeien binnen de accountancy. Ik weet nog niet of ik voor AA of RA kies hierna. Het klantencontact vind ik een van de leukste aspecten van mijn werk, dus het moet in ieder geval meer die kant op." 

Wat kun je ermee worden?

Wat is het carrièreperspectief?

Als je de deeltijdstudie doet, werk je meestal al parttime op een accountantskantoor. Voor afgestudeerde voltijdstudenten is de meest gebruikelijke startersfunctie assistent-accountant. Je werkt dan samen met andere (assistent-)accountants, waarbij je team aangestuurd wordt door een ervaren collega. Zo krijg je stukje bij beetje steeds meer verantwoordelijkheid. Als doorgroeifuncties kun je denken aan senior accountant, teamleider en ten slotte vestigingsmanager van een accountantskantoor.

Wil je je officieel kunnen vestigen als zelfstandig accountant-administratieconsulent of registeraccountant? Dan moet je na je bachelor eveneens een driejarige praktijkstage op een accountantskantoor afronden (zie kopje Vervolgopleidingen). Behalve deze stage volg je bij beide richtingen een deeltijd masteropleiding (bij registeraccountant is deze master op academisch niveau, bij AA op hbo-niveau).

Veel accountants kiezen na verloop van tijd voor een andere baan in de financieel-economische wereld. Ze komen vaak in management- of directiefuncties terecht.

"Ik heb eerst een hbo-opleiding Financieel Management gedaan, in combinatie met het diploma SPD Bedrijfsadministratie. Via een open sollicitatie kwam ik bij mijn huidige werkgever terecht. Wij zijn een middelgroot accountantskantoor en richten ons voornamelijk op het MKB. Ik voer zowel samenstellings- als controleopdrachten uit. Daar ben ik achteraf blij mee, want daardoor heb ik afwisseling in de werkzaamheden.

Bij de grotere kantoren kan er minder variatie zijn, omdat je dan soms wordt geplaatst op een afdeling die zich specifiek richt op alleen samenstellen of controle."

Wat zijn de belangrijkste competenties?

  • Resultaatgericht. Wanneer je een jaarrekening controleert, wil je dat natuurlijk goed doen. Je cliënt is er niet bij gebaat als jij een enorme misser over het hoofd ziet in de boekhouding. Ook een kundig advies uitbrengen of een helder rapport samenstellen, gaat niet zonder de instelling om resultaten te willen halen. Je denkt mee over het beleid van je cliënten en probeert actief met oplossingen aan te komen.
  • Cijfermatig inzicht. Je hoeft echt geen ster in hoofdrekenen te zijn, maar je moet het wel boeiend vinden om voortdurend in de wereld van cijfers en getallen te duiken.
  • Klantgericht. Je onderhoudt met je cliënten vaak een jarenlange vertrouwensband. Logisch dus dat je hen zo goed mogelijk van dienst probeert te zijn. Daarbij hoort het zich inleven in de situatie van de klant en een integere houding. Maar je moet soms ook een bedrijf of organisatie durven confronteren met lastige feiten. Uiteindelijk heeft de klant daar meer aan dan het onder de tafel stoppen of negeren van fouten en problemen.
  • Organisatiegericht. Je bent actief betrokken bij de administratie en bedrijfsvoering. Je kijkt dus zorgvuldig naar het reilen en zeilen binnen een organisatie en zorgt ervoor dat je zoveel mogelijk informatie hierover verzamelt. Zo kun je bijvoorbeeld een beter onderbouwd advies geven. Of ben je in staat om goede conclusies te trekken uit de beperkte informatie die een onderneming je verstrekt. Hierbij is ook je analytisch vermogen van belang. Je stelt je daarnaast flexibel en positief op ten aanzien van veranderingen en ontwikkelingen binnen het bedrijf.
  • Communicatieve vaardigheden. Adviseren, controleren, vergaderen en het schrijven van rapporten (onder andere externe verslaggeving) horen tot de dagelijkse kost van een accountant. Bij deze activiteiten wordt een beroep gedaan op je mondelinge en schriftelijke vaardigheden. Maar ook je uitstraling en houding zijn essentieel voor een goede relatie met je cliënten en collega’s.

Hoe lang duurt het?

Alle hbo-varianten duren vier jaar, met uitzondering van de post-hbo deeltijdopleiding Accountancy (onder andere via hogeschool Windesheim). Deze duurt anderhalf jaar. Het Associate degree-programma, dat je kunt volgen aan de hogeschool van Arnhem en Nijmegen, duurt twee jaar.

Vervolgopleidingen

Na je bachelor Accountancy loopt je studietraject meestal nog door:

  • Allereerst is er de masteropleiding Accountancy (hbo-niveau) die je opleidt tot accountant-administratieconsulent (AA-accountant).
  • Wil je je daarnaast als zelfstandig AA-accountant kunnen vestigen, dan heb je een certificerende bevoegdheid nodig (dat betekent dat je het recht hebt om een officiële accountantsverklaring te verstrekken en wettelijk verplichte controles uit te voeren). Om deze te verkrijgen moet je na je bachelor een driejarige praktijkopleiding volgen. In combinatie hiermee schrijf je je in voor de masteropleiding Certificerend AA. Deze is in deeltijd en duurt twee jaar. De totale duur (inclusief bachelor) van het AA-traject komt daarmee uit op minimaal zeven jaar.
  • Je kunt ook kiezen voor een deeltijd masteropleiding tot registeraccountant. Deze is op universitair niveau (bijvoorbeeld via Nijenrode of de Vrije Universiteit). Deze wordt gecombineerd met een driejarige praktijkstage én nog een driejarige theorieopleiding. Als je deze hebt afgerond, mag je je officieel registreren als RA bij de NBA.
  • Ten slotte kun je je via de FB-opleiding (Federatie Belastingconsulent) specialiseren in de belastingwetgeving.

Wat doe je tijdens de opleiding?

Tijdens de propedeuse concentreer je je op economische vakken als administratieve organisatie, controlebeginselen, belastingrecht, commerciële economie en statistiek. Je doet ook praktijkopdrachten (cases). Je gaat bijvoorbeeld na of de belastingaangifte van een bepaalde kledingboetiek klopt. Of je adviseert een multinational over de keuze van hun werknemersverzekering. Je leert hoe je problemen kunt analyseren en oplossen. Er is verder ruime aandacht voor je communicatieve vaardigheden en je beheersing van het Engels. Bij een aantal opleidingen volg je het eerste jaar samen met studenten Bedrijfseconomie of een andere verwante opleiding.

In het tweede jaar bestaat de stof voor een groot deel uit opnieuw controlebeginselen en bedrijfsadministratie. Deze worden verder uitgediept. Daarnaast kom je alles te weten over het MKB, kosten en opbrengsten en hoe de financiering binnen bedrijven loopt. Verder leer je bijvoorbeeld hoe je de externe verslaggeving verricht of een jaarrekening opstelt.

In het derde jaar is een stage op een accountantskantoor verplicht (met uitzondering van de duale variant; dan werk je al vier dagen op kantoor). Deeltijders kunnen vrijstelling krijgen voor dit onderdeel als ze een functie hebben die gelijk staat aan de stageplaats. In het vierde jaar schrijf je je afstudeeropdracht.

"Controleleer en Externe Verslaggeving zijn mijn favoriete vakken. Met externe verslaggeving leer je aan welke (wettelijke) eisen een jaarrekening moet voldoen om informatie te kunnen verschaffen aan externe belanghebbenden, bijvoorbeeld aandeelhouders, banken of de belastingdienst.

De koppeling van studie en werk bevalt me ook goed. Je krijgt veel theorie, maar uiteindelijk heb je die ook nodig om inzicht te krijgen in wat je in de praktijk doet. Dus je tijd wordt nuttig besteed."

Welke toelatingseisen zijn er?

Je wordt tot de hbo-opleiding Accountancy toegelaten als je in het bezit bent van een havo-, vwo- of mbo-4-diploma.

Havo

  • Cultuur & Maatschappij met economie of management & organisatie en wiskunde A of B.
  • Economie & Maatschappij: direct toelaatbaar
  • Natuur & Gezondheid met economie of management & organisatie
  • Natuur & Techniek met economie of management & organisatie

Vwo
  • Cultuur & Maatschappij: direct toelaatbaar
  • Economie & Maatschappij: direct toelaatbaar
  • Natuur & Gezondheid: direct toelaatbaar
  • Natuur & Techniek: direct toelaatbaar

Sommige hogescholen hanteren afwijkende of aanvullende toelatingseisen; laat je hierover goed informeren bij de hogeschool van jouw keuze. 

Als je geen van bovenstaande diploma's hebt en 21 jaar of ouder bent, kun je een toelatingsonderzoek doen. Als je daarvoor slaagt, word je alsnog toegelaten tot de opleiding.

Bij sommige deeltijdopleidingen is Accountancy overigens een soort post-hbo variant. Zo vraagt Hogeschool Windesheim als vooropleiding een hbo-opleiding Bedrijfseconomie of een Staats Praktijk Diploma (SPD).

Hoe kom je erachter of de opleiding bij je past?

Op de website Accountancy iets voor jou? -van de beroepsorganisatie van accountants- kun je een korte test doen, waarbij wordt nagegaan of je het in je hebt om een goede accountant te worden. Deze site is sowieso interessant om meer te weten te komen over de praktijk van de AA. Je kunt hier ook nog een simulatiegame doen (de AA-experience), waarbij je in de schoenen stapt van een AA-Accountant.

Wat is het profiel van de studenten?

Het aantal vrouwen bij de opleiding neemt toe, maar het merendeel van de studenten is nog altijd man. Studenten Accountancy vinden het leuk om te puzzelen met cijfers en (geld)bedragen. Ze werken over het algemeen accuraat en resultaatgericht. Daarnaast kenmerken ze zich door hun sociale vaardigheden en klantgerichte instelling.

Welke hbo-opleidingen lijken er op?

Auteur: Vera van Dijk

Je bent hier: Home Opleiding Studies in Economie en management Financieel Hbo-opleiding Accountancy