Erkenning van elders verworven competenties (EVC)

Als je gaat studeren aan een hbo-opleiding nadat je al enige tijd in de betreffende beroepspraktijk hebt gewerkt, kun je al heel veel. Al beschik je nog niet over een hbo-diploma, je functioneert voor een deel al op hbo-niveau. Dan is het natuurlijk zonde als je toch een volledige hbo-opleiding moet gaan doen.

Als een opleiding haar competentieprofiel precies genoeg omschreven heeft, kan er getoetst worden of je al elders een aantal competenties hebt verworven. Deze kunnen dan erkend worden. De afkorting EVC staat dus voor 'Erkenning van Verworven Competenties'. Het resultaat van zo'n toetsingsprocedure wordt altijd beschreven in een EVC-rapportage ofwel Ervaringscertificaat (ook wel afgekort tot EVC). Dit Ervaringscertificaat heeft zogenaamd 'civiel effect', dat houdt in dat het officieel bewijs is. Je kunt het gebruiken om vrijstelling te krijgen voor bepaalde onderdelen van de studie. Dan ben je dus eerder klaar.

Toetsingsprocedure

Zo'n toetsingsprocedure bestaat meestal uit drie fasen:

  1. Aanmelding.
  2. Zelfbeoordeling en portfolio samenstellen.
  3. Een assessmentgesprek.

Je kunt je alleen aanmelden als je 21 of ouder bent, een vwo-, havo- of mbo-diploma hebt en minstens drie jaar werkervaring hebt. Die ervaring moet dan al deels op hbo-niveau zijn, anders beschik je immers niet over die elders verworven competenties. Dat betekent dat je al coördinerende taken hebt, beleidsmatig werk doet en je eigen werk kunt organiseren. Ook moeten er mensen in je werkomgeving zijn die kunnen 'getuigen' van je werkniveau.

Portfolio

Als je aan de genoemde criteria voldoet, krijg je een zelfbeoordelingsmodel waarmee je een portfolio kunt samenstellen. In dat model staat welk soort bewijzen je in je portfolio kunt opnemen om de toetsingscommissie ervan te overtuigen dat je over een aantal competenties beschikt. Dat kunnen beroepsproducten zijn die je hebt gemaakt, bijvoorbeeld een video-opname van een gesprek dat je met een klant hebt gevoerd, een marketingplan dat je hebt geschreven of een ontwerp voor een folder dat je hebt getekend. Ook kunnen het getuigschriften zijn van je leidinggevende, van collega's of van relaties buiten je werkplek die jouw gedrag beschrijven.

Het portfolio bevat ook de antwoorden op allerlei zelftests die je moet invullen over je niveau. Als je vrijstellingen wilt voor de opleiding Commerciële Economie moet je bijvoorbeeld bij de competentie 'analyseren van commerciële vraagstukken' aangeven of je alleen kennis hebt van de theorie achter de SWOT-analyse (weten), er wel eens een bijdrage aan hebt geleverd (weten hoe) of dat je er zelfstandig een hebt uitgevoerd (doen).

Assessment

Met het portfolio dat je over je eigen werk hebt samengesteld ga je een assessmentgesprek in. Een commissie van minimaal twee assessoren stelt je vragen over de competenties die je met je portfolio aantoont. Ze controleren of je inderdaad aan de eisen voldoet die aan de competenties zijn gesteld. Vaak zijn deze vragen gericht op je vaardigheid om te verantwoorden hoe en waarom je het werk op die manier gedaan hebt. Kunnen reflecteren op je werk is immers een heel belangrijke hbo-competentie.

Als de toetsingscommissie nog twijfelt aan het niveau van je competenties, kun je gevraagd worden deel te nemen aan een assessment. Je moet dan een praktijkopdracht uitvoeren in een situatie die zoveel mogelijk op het echte werk lijkt. Je wordt daarbij geobserveerd door assessoren die kijken hoe je presteert op allerlei criteria. Je moet bijvoorbeeld een gesprek met een klant (dat kan een acteur zijn) voeren om zijn behoefte in kaart te brengen. Stel je dan de goede vragen, luister je goed, vat je goed samen, trek je de juiste conclusies, enzovoort.

Zo'n erkenningsprocedure duurt gemiddeld een week of acht. Aan het eind daarvan ontvang je een Ervaringscertificaat en krijg je te horen welk deel van de opleiding je nog moet volgen om het bachelordiploma te krijgen. De afspraken daarover worden doorgaans opgenomen in een individueel studieplan.

Aanbevolen website

  • Mijn ervaring erkend krijgen - In deze film vertellen een kok, een hovenier, een ingenieur in de metaalindustrie en een verkoopmedewerkster over het nut van EVC voor hen persoonlijk. Ook een bouwwerkgever legt uit wat EVC betekent binnen zijn organisatie en wat het tot nu toe concreet heeft opgeleverd. Vragen die aan bod komen, zijn: welke argumenten zijn er voor een bedrijf of individu om EVC in te zetten? Zijn studietijdverkorting en besparing van geld de hoofdredenen of is het toch vooral een manier om bij te blijven in het vak? De film duurt elf minuten en is bedoeld voor bedrijven en instellingen die overwegen om EVC te gaan toepassen.

Auteur: Isabelle Langeveld

Je bent hier: Home Opleiding Studeren in het hbo Competentiegericht leren Erkenning van elders verworven competenties (EVC)