Portfolio in opleiding en werk

Een portfolio is een persoonlijke digitale map waarin je beschrijft wat je kan, waaruit dat blijkt en hoe je jezelf verder wilt ontwikkelen.

Werken met een portfolio
In deze online cursus leer je wat een portfolio is en hoe je het in je werksituatie gebruikt. En omdat werken met een portfolio verbonden is met denken in competenties leer je ook wat over competenties en competentiemanagement.

Een portfolio dient twee doelen:

  • Je kunt je leidinggevende laten zien wat je hebt geleerd en wat je in je mars hebt.
  • Het helpt je om na te denken (reflecteren) over wat je bereikt hebt en wat je in de komende tijd wilt leren.

Inhoud van het portfolio

Een portfolio bestaat meestal uit:

  1. Een cv-deel met persoonlijke gegevens en feiten over je opleiding en werkervaring.
  2. Jouw reflectie op je eigen competenties.
  3. Een dossier met bewijzen, zoals diploma’s, testresultaten, certificaten, producten, etc. Met name met producten kun je het portfolio ‘leuk’ maken en wordt het als het ware jouw persoonlijke etalage of ‘showcase’.
  4. Een persoonlijk ontwikkelingsplan met leerdoelen of carrièredoelen.

Met ‘portfolio’ werd oorspronkelijk een grote map bedoeld, waarin mensen met creatieve beroepen (kunstenaars, vormgevers, tekstschrijvers) voorbeelden van hun werk meenamen naar potentiële opdrachtgevers. Dit lijkt op het dossierdeel van het moderne portfolio, dat op persoonlijke ontwikkeling is gericht.

Portfolio in het onderwijs

Het beroepsonderwijs is steeds meer competentiegericht. Elke student werkt in projecten aan het verwerven van competenties. Een klassiek tentamen voldoet niet meer om te toetsen wat iemand heeft geleerd, omdat kennisverwerving daar maar een deel van is. De docent moet beoordelen of je je vaardigheden goed ontwikkelt. Dat kan hij zien aan de rapporten of ontwerpen die je met je projectgroep hebt geschreven en ook aan je verslag van hoe je in de groep hebt samengewerkt. Soms kun je er zelfs videofragmenten in opslaan van een presentatie die je aan een klant hebt gegeven of van een gesprek dat je hebt geleid.

Het portfolio stimuleert je bovendien als student om over je eigen ontwikkeling na te denken:

  • Wat zijn mijn sterke punten en wat zijn mijn zwakke punten? Welke competenties beheers ik goed, welke zou ik kunnen verbeteren?
  • Wat is het belang van bepaalde competenties voor mijn loopbaan?
  • Hoe kan ik anderen laten zien waar ik goed in ben?
  • Hoe kan ik mijn zwakke punten verbeteren?

Op die manier speel je zelf de hoofdrol bij het ‘managen’ van je leerproces.

Het persoonlijk ontwikkelingsplan in het portfolio moet uiteraard passen binnen de kaders van de opleiding die je volgt (tenzij je besluit te switchen).

Portfolio op het werk

Het portfolio helpt om te leren van je werk en om wat je eerder geleerd hebt in je werk te gebruiken.

Over het persoonlijk ontwikkelingsplan in het portfolio maak je afspraken met je leidinggevende. Bijvoorbeeld in een jaarlijks functioneringsgesprek, of in een apart POP/portfolio-gesprek.

In het reflectiegedeelte behandel je minimaal de competenties die behoren tot het competentieprofiel van jouw functie, en eventueel van de functie die je ambieert. Probeer naast je eigen opvattingen ook oordelen op te nemen van mensen waarmee je werkt, zoals collega’s, je leidinggevende en misschien klanten of andere relaties.

Met behulp van een portfolio kun je in sommige situaties aantonen dat je al over bepaalde competenties beschikt. Die kunnen dan worden erkend als elders verworven competenties (evc's).

Aanbevolen websites

  • Portfolio-assessment, Radboud Universiteit - Bij een portfolio-assessment vindt de beoordeling van de bekwaamheid van de student plaats aan de hand van het portfolio met materialen, documenten en bestanden waarmee de student zijn of haar ontwikkeling in bekwaamheid laat zien.
  • Portfolio, kennisplatform wij-leren.nl voor het onderwijs
    Het portfolio is een (soms digitale) persoonlijke map met een inventarisatie van persoonlijke vaardigheden onderbouwd met bewijzen, afgemeten aan een standaard, met daarbij een persoonlijk stappenplan.

Aanbevolen boeken

  • Tijdens je opleiding kun je een eigen website maken van je portfolio. Een handig boek daarvoor is Digitaal portfolio. Een website als visitekaartje van Roel Dik en Wim Hoogland (Noordhoff Uitgevers). Je leert hoe je het portfolio kan gebruiken voor reflectie op je eigen werk, bewustwording van je eigen competenties, ontvangen van reflecties van anderen, een overzicht van je studieverloop en als 'bewijs' van je competenties.
  • Wil je zelf aan het werk met je competenties, dan is Maak je eigen POP van Sharon van Leest en Yolanda Buchel (Academic Service) een prettig boek. Kun je wat jij in het leven belangrijk vindt verbinden met de wensen van de organisatie waar je werkt in een POP. En hoe dan?
Auteur: René Pijlman
    Je bent hier: Home Opleiding Studeren in het hbo Portfolio