Niet meer de jongste, toch aan een opleiding beginnen?

Wat doe je als je niet meer de jongste bent en je werk je niet meer de voldoening geeft die het je eerst wel gaf? Rudolf en Hennie willen – los van elkaar – aan een opleiding beginnen om hun carrière een nieuwe impuls te geven. En om ze een steuntje in de rug te geven, voorziet loopbaanadviseur Frederike Dekkers ze van enkele nuttige tips en adviezen. Onderstaand de verkorte versies van de vragen die Rudolf en Hennie stelden in het forum.

Hbo-opleiding na je 40e?
De kogel is door de kerk: in september 2008 wil ik aan een deeltijdopleiding Facility Management beginnen. Met mijn gezin heb ik dit al besproken. Wie heeft voor mij positieve en/of negatieve ervaringen? Rudolf Enkele dagen later schrijft Rudolf: 'Het valt wel op dat er verschillende meningen zijn over dit onderwerp. Door de reacties op dit bericht ben ik (misschien tegen beter weten in) nog meer gebrand op het gegeven dat ik door moet gaan op de door mij gekozen weg. Een van mijn competenties is de wil om te winnen. Dus de overwinning is aan mij!!'
Rudolf
Enkele dagen later schrijft Rudolf: 'Het valt wel op dat er verschillende meningen zijn over dit onderwerp. Door de reacties op dit bericht ben ik (misschien tegen beter weten in) nog meer gebrand op het gegeven dat ik door moet gaan op de door mij gekozen weg. Een van mijn competenties is de wil om te winnen. Dus de overwinning is aan mij!!'
Te oud om opnieuw te beginnen?
Hallo, Ik ben 52 jaar, dus ouder dan de meeste van jullie waarvan ik reacties op het forum zie. Momenteel heb ik een eigen winkel(tje). Vroeger ben ik secretaresse geweest. Hiermee ben ik gestopt omdat ik vier kinderen kreeg en ik hen graag zelf wilde opvoeden. Nu mijn kinderen ‘volwassen’ zijn (zeggen ze), wil ik graag weer wat anders gaan doen. Mijn interesse gaat uit naar een opleiding SPW/MWD/SPH, maar ben ik daarvoor niet te oud? Kan ik het geld voor zo'n opleiding beter in mijn zak steken? Is hier misschien iemand die ook op latere leeftijd nog aan iets nieuws is begonnen of heeft iemand misschien tips?
Hennie

Antwoord van Frederike Dekkers op de loopbaanvragen van Rudolf en Hennie

Beste Rudolf en Hennie, Gefeliciteerd. Jullie willen allebei een nieuwe weg inslaan. Daar is moed voor nodig én doorzettingsvermogen. Moed om het vertrouwde los te laten en het onbekende tegemoet te gaan, met alle onzekerheid van dien. Doorzettingsvermogen, omdat je als niet meer zo jonge werknemer te maken krijgt met vooroordelen. Jullie gaan er helemaal voor, en zonder mijn advies komen jullie er ook wel. Toch wil ik jullie nog enkel overdenkingen en tips geven, als extra steun in de rug.

Vooroordelen

Op het forum is iedereen terecht vol bewondering over jullie keuzes om een nieuwe weg in te slaan. ‘Waar een wil is, is een weg’, is een veelgehoorde kreet. Helemaal mee eens, zeker als je bereid bent om meerdere wegen te proberen en af en toe ook weer rechtsomkeert te maken. Maar als men bedoelt dat alles mogelijk is, als je het maar graag genoeg wil, dan ga ik protesteren. Dit is een populaire gedachte in deze tijd; dat wij de dingen als het ware naar ons toe kunnen trekken als we maar de juiste houding hebben. Natuurlijk heeft je houding veel invloed, maar er zijn ook grenzen. En het is slim om hier eerlijk bij stil te staan. Zo valt niet te ontkennen dat er veel vooroordelen bestaan over oudere werknemers. Veel werkgevers zijn bang dat oudere werknemers vaker ziek zijn, minder flexibel zijn en minder snel nieuwe dingen leren. En veel werkgevers zien oudere medewerkers ook als kostenpost. Gelukkig blijkt steeds vaker uit onderzoek dat dit geen realistisch beeld is, zoals jullie ook laten zien, maar daarmee zijn de vooroordelen nog niet verdwenen. Zo hoorde ik een personeelsfunctionaris met schaamte in haar stem bekennen dat ze brieven van sollicitanten van voor 1970 soms ongelezen aan de kant legt. Gelukkig is niet iedereen zo. Maar het betekent wel dat je je extra zult moeten bewijzen om die vooroordelen te weerleggen, je al je talent, inzicht en creativiteit zult moeten inzetten en dat je je niet te snel moet laten ontmoedigen. Maar dat is dan weer een geluk bij een ongeluk; juist je gevoel van eigenheid en je doorzettingsvermogen groeien meestal gedurende je leven. Je laat je minder snel uit het veld slaan en je bent, als je geluk hebt, ook minder kwetsbaar voor de oordelen van anderen. Gebruik zelfkennis en levenservaring om potentiële werkgevers ervan te overtuigen dat ze er goed aan doen jou in dienst te nemen.

Zelfkennis

Meestal weet je op latere leeftijd wat je sterke en zwakke kanten zijn. Je bent af en toe flink de mist ingegaan en je hebt momenten van succes gekend. Hier stil bij staan en dit voor jezelf op papier te zetten is een goede voorbereiding als je jezelf moet verkopen op de arbeidsmarkt. Zelfinzicht maakt je strijdbaar en geloofwaardig, je bent je toekomstige werkgever als het ware al drie stappen voor.

Neem een uur de tijd, pen en papier en een rustige plek.

Noem vijf positieve eigenschappen van jezelf en beschrijf hoe deze in je leven tot je dienst zijn geweest. Bijvoorbeeld organisatietalent: het lukte me altijd om rustig te ontbijten met de kinderen ondanks alle ochtendhectiek, of creativiteit: in de situatie waarin niemand meer een uitweg zag, kwam ik met oplossing x.
Noem vijf minder leuke kanten van jezelf en beschrijf hoe je daar oplossingen voor hebt gevonden, bijvoorbeeld: ik ben heel chaotisch en heb daarom een goed archief ontwikkeld voor mijn administratie of ik denk snel en trek soms te snel conclusies, dus vraag ik altijd door of ik goed heb begrepen wat iemand bedoelt.
Type mens. Hoe zou jij jezelf omschrijven? Je kunt, als je dat leuk vindt, enkele (online) testen doen die misschien inspirerend zijn. Een voorbeeld van een test die bijna iedereen wel kent is de Myers-Briggs Type Indicator. Vraag daarnaast aan drie goede bekenden hoe ze jou zouden omschrijven en vergelijk hun verhalen met elkaar. Welke overeenkomsten en verschillen vind je? Er kunnen natuurlijk grote verschillen zijn, omdat je in verschillende situaties heel anders reageert, maar juist daardoor krijg je een nog breder beeld van jezelf.

Levenservaring

Iedere levensfase heeft zo zijn voor- en nadelen. Als ik vanuit mijn coachingservaring kijk en mezelf toesta te generaliseren zie ik het volgende. Twintigers zijn veelal druk bezig met het ontdekken en ontwikkelen van hun kwaliteiten. Ze willen zich manifesteren en op eigen benen staan, iets opbouwen, ze hebben veel daadkracht. Mensen in deze fase zijn vaak bereid veel in hun werk te investeren, er is een tomeloze energie, het gevoel dat alles mogelijk is en dat er niets gemist mag worden. Als er dan kinderen komen (wat bij veel dertigers het geval is), moeten er toch keuzes worden gemaakt en wordt vaak het privéleven belangrijker. Maar ook bij dertigers zonder kinderen komt er meestal een omslag. Voldoening, zingeving en een bijdrage leveren zijn dan sleutelwoorden. Naast de drang om verder vooruit komen, ontstaat ook een verlangen naar diepgang. Hoog op de lijst staat het zoeken naar een goede balans tussen werk en privé. De veertigers en vijftigers zitten weer in een andere fase. Zij willen vaak hun werk nieuw leven inblazen; ze zoeken inspiratie. Ze hebben veel bereikt, ofwel in hun werk of met kinderen die (bijna) volwassen zijn, en het wordt tijd voor nieuwe stappen. Ze zijn bereid veel te investeren, maar ze zijn wel selectief. Ze willen werk dat bij hen past en voldoening geeft en ze wegen hun stappen over het algemeen zorgvuldiger af in vergelijking met jongeren. Je zou in die zin kunnen zeggen dat ze minder flexibel zijn. Ze weten wat ze waard zijn en wat echt belangrijk voor ze is en daar willen ze niet te veel concessies in doen. Aan de andere kant zijn ze wel heel vindingrijk en flexibel als het gaat om het zoeken naar oplossingen voor problemen. Ze weten dat er meerdere wegen naar Rome leiden en dat ze niet alle wijsheid in pacht hebben. Daardoor zijn ze ook bereid advies te vragen waar dat nuttig is. Je zou bijna zeggen: hun ego is iets minder groot en meer gericht op het grotere geheel. Zowel het grotere geheel van hun eigen leven als het grotere geheel van een organisatie of van de samenleving. Als je dit weet, dan besef je ook dat het jammer is als werkgevers hun kans niet grijpen om deze mensen in dienst te nemen omdat ze daarmee zichzelf eigenlijk te kort doen.
Het is aan jullie om hen van jullie toegevoegde waarde te overtuigen.

Geloof in jezelf en wees realistisch

Nog een laatst tip: laat je niet verleiden tot de negatieve gedachte ‘Wie zit er op mij te wachten?’ Kies je eigen pad en ga voor die dingen die jullie het meeste aantrekken. Laat zien dat je enthousiast bent en er helemaal voor gaat. Je kunt altijd later nog water bij de wijn doen als het niet lukt, maar als je enthousiast bent, zijn je kansen op een baan in ieder geval groter. Dus kort gezegd: geloof in jezelf en wees realistisch. Gebruik alle ervaring en wijsheid die je hebt verzameld in je leven en laat je vooral niet te snel ontmoedigen.

Hennie, je zult zien dat in de zorg en in de kinderopvang zeker plek is voor mensen zoals jij. Ook als secretaresse zijn er mogelijkheden. Dus kies dat waar jij blij van wordt en kijk of er werkgevers zijn die een opleiding (SPW of computertraining) willen vergoeden. In de kinderopvang in de grote steden bijvoorbeeld staan ze te springen om mensen en jouw ervaring met je eigen kinderen zal daar zeker goed van pas komen. Rudolf: je gezin staat achter je en je hebt de wil om te winnen. Grote kans dat je je doel bereikt – is het niet linksom dan wel rechtsom. Het verschilt natuurlijk per werkgever of deze bereid is oudere sollicitanten een kans te geven. Gewoon doorzetten.

En hopelijk leveren jullie straks een bijdrage aan de positieve beeldvorming over oudere werknemers en halen jullie de reeks bestaande vooroordelen onderuit.

Frederike Dekkers