Het Nieuwe Werken (HNW)

Werken waar, wanneer en hoe je dat wilt, dat is in het kort Het Nieuwe Werken (HNW). Aanwezig zijn en uren maken is niet meer wat telt; het gaat om de output die je levert. Organisaties die HNW hebben doorgevoerd, stellen medewerkers bijvoorbeeld in staat vanuit huis te werken. Of zelf hun werktijden te bepalen. Als medewerker krijg je de ruimte en de vrijheid om je werk binnen bepaalde grenzen naar eigen inzicht te doen. HNW betekent dus flexibeler werken met meer zelfstandigheid. Hierdoor kun je beter bepalen hoe je je werk effectiever, efficiënter en -  niet onbelangrijk - plezieriger invult.

Synoniemen die worden gebruikt voor HNW zijn: mobiel werken, slimmer werken, digitale mobiliteit, online office, flexibel werken, e-office en werken 2.0.

Kenmerken van Het Nieuwe Werken

Een kenmerk van Het Nieuwe Werken is het gebruik van technologische hulpmiddelen, zoals draadloos internet, smartphone en laptop. Niet zo vreemd: het concept vindt zijn oorsprong in de filosofieën van Bill Gates over de nieuwe wereld van werk. Uitgangspunt was dat werknemers altijd en overal toegang tot relevante informatie moeten hebben. Is HNW dan alleen geschikt voor hoogopgeleide kantoorklerken? Nee, ook medewerkers met plaatsgebonden werk, zoals verpleegkundigen en productiemedewerkers, kunnen het toepassen. Zij kunnen dan wel niet hun eigen werkplek bepalen, maar wel hun eigen werktijden. Een hulpmiddel hierbij is zelfroosteren. Medewerkers bepalen zelf hun werktijden binnen de kaders die het bedrijf daarvoor stelt. Als de planning niet volgens ieders wensen ingevuld kan worden, dan komt het aan op de samenwerking binnen het team of de afdeling om er samen uit te komen.

Verschillen tussen het nieuwe en het oude werken:

Het Nieuwe Werken	Het Oude Werken
Werken op zelfgekozen tijd en plaats: auto, trein of vliegtuig, in publieke voorzieningen en horecagelegenheden, coworkinglocaties, loungeplekken en openbare gelegenheden	Werken op kantoor binnen vaste tijden
De resultaten van het werk zijn belangrijk	Het gaat om aanwezigheid en je uren maken
Leidinggeven vanuit vertrouwen	Leidinggeven vanuit controle
Goede ICT-voorzieningen voor mobiel werken	Goede ICT-voorzieningen voor werken op kantoor

Wat is HNW dus niet:

• Een MacBook en de vrijheid om zelf je werkplek- en tijden te bepalen, maar een baas die je de hele dag belt om te controleren of je wel aan het werk bent.
• Een nieuw hip kleurrijk kantoor met veel flexplekken waar je iedere dag om 09.00 uur bent en om 17.00 uur weer vertrekt, omdat dit van je verwacht wordt. 
• De mogelijkheid om thuis te werken, maar via de thuiscomputer niet kunnen inloggen op het bedrijfsnetwerk.
  

Voordelen van Het Nieuwe Werken

• Meer zeggenschap over het eigen werk. Doordat je zelf kunt bepalen hoe, waar en wanneer je werk, geeft dit een gevoel van vrijheid, bevlogenheid en minder stress.
• Betere afstemming tussen werk en privé. Werk kan gemakkelijker gecombineerd worden met de verschillende rollen die je hebt: werknemer, ouder, zoon van een hulpbehoevende vader en voetbalcoach. De zorg voor kinderen bijvoorbeeld is vaak lastig te combineren met de 9-tot-5-baan. Schooltijden, de openingstijden van de crèche en vakanties zijn lastige obstakels in het leven van werkende ouders. Plaats- en tijdonafhankelijk werken maakt het mogelijk om thuis te zijn om de kinderen op te vangen uit school. Als de kinderen op bed liggen, kan dan nog worden gewerkt. 
• Minder reistijd en -kosten. Eerst even thuiswerken en pas na de spits de snelweg op; met een goede werkplek thuis beperk je verloren uren. Dit kan ook door gebruik te maken van het openbaar vervoer, want in de trein kun je doorwerken. 
• Besparing op kinderopvang. Doordat je dichtbij of thuis kunt werken en door minder reistijd, verdwijnt (deels) de noodzaak voor kinderopvang, wat een aanzienlijke besparing kan betekenen.
  

Nadelen van Het Nieuwe Werken

• Flexibiliteit en de 24/7 bereikbaarheid kunnen zorgen voor extra druk en compensatiedrang. Het altijd bereikbaar zijn kan je namelijk een gevoel van onbegrensdheid geven. Het idee om altijd en overal te kunnen werken, kan betekenen dat je niet meer loskomt van je werk, onvoldoende rust neemt en in het ergste geval werkverslaafd raakt. Denk bijvoorbeeld aan het continu checken en beantwoorden van e-mails of sms-berichten. Voor je leidinggevende is deze situatie minder snel te herkennen omdat het direct contact beperkter is. HNW doet ook meer aanspraak op je vaardigheden om je eigen werk goed te organiseren.
• Even snel een wasje draaien, boodschappen doen en onverwachts bezoek krijgen. Thuiswerken kan heel efficiënt zijn, maar allerlei afleidingen liggen op de loer. Het is belangrijk dat je discipline hebt en de juiste prioriteiten stelt. 
• Binnen HNW is het minder vanzelfsprekend waar en wanneer jij en je collega’s elkaar treffen. Dit kan leiden tot minder sociale contacten, minder betrokkenheid bij de organisatie en relationele conflicten. Ook hulp vragen is dan lastiger. Dit zou tot psychische klachten kunnen leiden. 
• Leidinggevenden leggen meer nadruk op de resultaten die je behaalt en minder op aanwezigheid. Dat moet je liggen.
• Wanneer je overal en altijd kunt werken en daarbij geen goede werkplek hebt, bestaat de kans op lichamelijke klachten, zoals RSI en rugklachten.
  

Goede afspraken zijn essentieel

De invoering van HNW is bij elke organisatie anders en altijd maatwerk: HNW moet aansluiten bij de bedrijfscultuur en -doelstellingen. Het is belangrijk om met je werkgever vooraf goede afspraken te maken over waar, wanneer en hoe er gewerkt wordt. Werkgevers moeten zich in Nederland houden aan een aantal regels rondom de veiligheid en gezondheid van medewerkers. Deze wetgeving is ook van toepassing op Het Nieuwe Werken. Zo moet je thuiswerkplek ook zoveel mogelijk ergonomisch ingericht zijn. Denk aan hulpmiddelen als een laptophouder, los toetsenbord en muis, of laptoptrolley. Maar ook een in hoogte verstelbaar bureau en een goede bureaustoel. Je werkgever kan je hierover voorlichten, waarna jij ervoor zorgt dat de inrichting en gebruikte middelen arboconform zijn. Jij moet je vervolgens aan de gegeven instructies en gemaakte afspraken houden en de juiste arbeidsmiddelen gebruiken.

Ook de Arbeidstijdenwet is van toepassing. Het is belangrijk dat je afspraken maakt over de dagen waarop er wordt gewerkt, wanneer en hoe je bereikbaar bent en de maximale arbeidstijden. Ook moeten er afspraken worden gemaakt over een (zelf)registratie van de gewerkte uren.
Natuurlijk bieden regels altijd ruimte voor verschillende interpretaties. Niet alles kan in de wet worden vastgelegd, want elke situatie is anders. Waar het om gaat is dat je werkgever en jij van plan zijn zich op te stellen als een ‘goede’ werkgever en werknemer, waarbij je samen vooraf goede afspraken maakt over waar en wanneer er wordt gewerkt en wat de één van de ander mag verwachten. Het is verstandig om regelmatig met elkaar te bespreken hoe het gaat, zodat eventuele knelpunten in ene vroeg stadium opgelost kunnen worden.

Aanbevolen websites

• Het Nieuwe Werken Blog is een online magazine over de veranderende wereld van werk en organiseren.