Hbo-opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie

De beschikbare ruimte is in het dichtbevolkte Nederland beperkt. Hoe zorg je ervoor dat de ruimte zo goed mogelijk wordt benut, zodat de leefbaarheid van mens, dier en plant gewaarborgd blijft? Als student Ruimtelijke Ordening en Planologie leer je hoe je de beschikbare ruimte optimaal indeelt en inricht.

Je kunt de hbo-opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie volgen aan Hogeschool Rotterdam. Aan de HU en Breda University of Applied Sciences is Ruimtelijke Ordening & Planologie een differentiatie van de hbo-opleiding Built Environment en bij Saxion een studierichting binnen de hbo-opleiding Urban Studies.

Wat kun je ermee worden?

  • Planoloog
  • Stedenbouwkundige
  • Beleidsmedewerker (vaak bij gemeenten of adviesbureaus)
  • Verkeerskundige
  • Projectmanager bij makelaars, woningbouwcorporaties en milieuorganisaties

Wat is het carrièreperspectief?

Je kunt met een diploma Ruimtelijke Ordening en Planologie snel doorstromen naar hogere functies. Zo kun je bijvoorbeeld beginnen als assistent bij een klein adviesbureau en op basis van je werkervaring en inzet uitgroeien tot een expert die voor een groot bedrijf als Schiphol bekijkt welke mogelijkheden er zijn om uit te breiden.

Wat zijn de belangrijkste competenties?

  • Ruimtelijk inzicht. Dit heb je bijvoorbeeld nodig om een gebied te kunnen indelen.
  • Zorgvuldig en nauwkeurig kunnen werken. Een foute berekening kan grote gevolgen hebben.
  • Goed met allerlei mensen kunnen omgaan. Je krijgt te maken met diverse typen mensen: collega’s, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, overheidsfunctionarissen, computerdeskundigen, enz. Je moet belangen kunnen afwegen, bemiddelen en de informatie die deze mensen inbrengen op waarde kunnen schatten. Bovendien moet je compromissen kunnen sluiten
  • Communiceren. Je moet ontzettend veel plannen schrijven en je ideeën goed kunnen beargumenteren. Het is geen opleiding voor mensen die niet van schrijven houden. 
  • Presentatie.  Je zal in je werk vaak plannen moeten presenteren, dus je moet niet zenuwachtig worden bij het idee dat je overmorgen een plan moet presenteren aan de Burgemeester en wethouders en je maar 10 minuten hebt om ze te overtuigen.
  • Leidinggeven. Je wordt in principe opgeleid voor een leidinggevende functie. Je zal bijvoorbeeld nogal eens tot projectleider worden aangesteld. Op basis van je kennis en ervaring moet je het overzicht over de taken blijven houden en mensen aansturen.

Hoe lang duurt de opleiding?

De voltijdopleiding duurt vier jaar, tenzij je over een vwo-diploma of een relevante mbo-diploma beschikt. In zo’n geval kun je de studie mogelijk versneld doorlopen. Er worden ook duale opleidingen aangeboden, maar dat is niet bij elke hogeschool het geval.

Wat doe je tijdens de opleiding?

Tijdens de opleiding werk je aan plannen waarin staat welke functie een bepaald gebied mag krijgen, bijvoorbeeld wonen, werken of recreëren. Je maakt plannen voor inrichting en (her)structurering van stads- en dorpsgebieden. Alle aspecten van het woon- en leefgebied komen hierbij aan de orde, ook juridische en financieel-economische. Want je moet er ook over nadenken wat er wettelijk gezien allemaal mogelijk is bij een kantooruitbreiding. En is het bouwen van een nieuw theater eigenlijk wel financieel aantrekkelijker dan het restaureren van het oude theater?

Je oefent met het doorrekenen van de waarde van een gebied als het bijvoorbeeld voor wonen of voor een industriegebied gebruikt wordt. Ook zoek je op in de wet of wat je in je plan wilt zetten wel mag. Voor de inrichting van het land zijn al heel veel regels en daar moeten jouw ideeën wel binnen passen.

Theorielessen, practica en projectonderwijs wisselen elkaar af. Tijdens practica oefen je beroepsvaardigheden, zoals het analyseren van de opbouw van een stad en het gebruik van bepaalde programmatuur, zoals autoCAD. Je werkt meerdere malen in projectgroepen aan het oplossen van echte praktijkproblemen. Daarmee leer je niet alleen veel over ruimtelijke ordening en planologie, maar je oefent ook in het zelfstandig en in teamverband werken.

Regelmatig kom je in contact met de beroepspraktijk. Je bezoekt woonwijken of iemand van de gemeente of uit het bedrijfsleven komt vertellen over een interessant project. In het derde en/of vierde jaar loop je stage (bij sommige duale opleidingen is dat niet het geval omdat je al periodes werkt). Het vierde jaar sluit je af met een eindproject, bijvoorbeeld met een opdracht voor een gemeente of adviesbureau in de buurt.

In de opleidingen Ruimtelijke Ordening en Planologie komen de volgende vakken/onderwerpen aan bod. Achter de vakken staan vragen waar je je onder andere mee bezig houdt:

  • planologie: wat is planologie nu eigenlijk?
  • planologisch onderzoek: hoe wordt planologisch onderzoek uitgevoerd?
  • planexploitatie: hoe kun je met het maken van plannen geld verdienen?
  • landinrichting: wat is de beste plaats voor snelwegen of extra woonflats?
  • landschapsbeheer: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de nieuw te bouwen fabrieken de bossen erom heen niet schaden?
  • stedenbouwkunde: kunnen we de stad het beste uitbreiden door flats te bouwen of door extra woonwijken aan te leggen?
  • milieubeleid: wat is beter voor het milieu? Het uitdelen van boetes aan boeren die teveel mest over hun land verspreiden of het geven van subsidies aan boeren die natuurlijke landbouwmethoden gebruiken?
  • bestuurlijk-juridische aspecten: mag een vuurwerkbedrijf wel zo dicht bij een woonwijk staan en zo ja, aan welke eisen moet het gebouw dan voldoen?
  • financieel-economische aspecten van planvorming: met welke kosten moeten planologen zoal rekening mee houden?

Na afronding van de studie mag je de titel ingenieur (ing.) of de graad Bachelor of Built Environment (BBE) voeren.

Welke toelatingseisen zijn er?

Je wordt tot de hbo-opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie toegelaten als je in het bezit bent van een havo-, vwo- of mbo-4-diploma. Als je een havo- of vwo-diploma hebt, gelden vooropleidingseisen op basis van je profiel.


Cultuur & Maatschappij
Economie & Maatschappij
Natuur & Techniek
Natuur & Gezondheid
Havo+wiskunde A of B
toelaatbaartoelaatbaartoelaatbaar
Vwo+wiskunde A of B
toelaatbaartoelaatbaartoelaatbaar
Sommige hogescholen hanteren afwijkende of aanvullende toelatingseisen; informeer bij de hogeschool van jouw keuze goed naar de toelatingsvoorwaarden. 

Voldoe je niet aan de toelatingsvoorwaarden en ben je 21 jaar of ouder, dan kun je een toelatingsexamen afleggen.

Hoe kom je erachter of de opleiding bij je past?

Hoe meer onderstaande vragen je met ja kan beantwoorden, hoe beter de opleiding bij je past:

  • Hou je van tekenen en ontwerpen? Maakte je vroeger kijkdozen en bouwpakketten?
  • Ben je in staat om ver vooruit te plannen?
  • Kun je een project leiden?
  • Vind je het leuk om over jouw ideeën te communiceren en zie je er niet tegenop ze te verdedigen tegenover invloedrijke personen zoals burgemeesters en wethouders?
  • Lijkt adviseren jou wat?
  • Kun je je gedachten goed onder woorden brengen?
  • Kun je kritisch nadenken?
  • Heb je belangstelling tot het vormgeven van de omgeving?
  • Ben je in staat om plannen te schrijven en uit te werken? 

Wat is het profiel van de studenten?

De meeste studenten Ruimtelijke Ordening en Planologie zijn mannen. Het percentage vrouwen schommelt tussen de tien en twintig procent. De studenten hebben een brede interesse. Zo hebben ze belangstelling voor techniek en zijn ze geïnteresseerd in economie, cultuur en politiek. De meeste studenten kunnen goed organiseren.

Welke hbo-opleidingen lijken er op?

Aanbevolen website

Auteur: Niels Arts

Je bent hier: Home → Opleiding → Studies in Exact, Techniek en ICT → Bouw en verkeer → Hbo-opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie