Waarom kiezen voor een geaccrediteerde opleiding?

Hbo-opleidingen zijn er in vele soorten en maten. Wanneer weet je of een opleiding gegarandeerd kwaliteit levert? Kwaliteit die bovendien vergelijkbaar is met die van andere opleidingen in binnen- en buitenland. Dat weet je als een opleiding geaccrediteerd is.

Bama-structuur

In 1999 besloten ruim 30 Europese landen de bachelor-masterstructuur in te voeren in het hoger onderwijs. Voor Nederland, maar ook voor Vlaanderen, was dit de aanleiding om een nieuw kwaliteitszorgstelsel voor het hoger onderwijs te introduceren: het accreditatiestelsel.

Wat is accreditatie?

Accreditatie is een keurmerk, dat aangeeft dat een opleiding aan door de overheid vastgestelde minimale kwalitatieve maatstaven voldoet. Het keurmerk wordt toegekend door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) en is zes jaar geldig. Na het verstrijken van de termijn van zes jaar moet een opleiding opnieuw een accreditatie indienen.

NVAO

De NVAO is de instantie die de kwaliteit van bestaande opleidingen beoordeelt en nieuwe opleidingen in het hoger onderwijs toetst. Dit geldt niet alleen voor opleidingen van de bekostigde, reguliere hogescholen, maar ook die van de door de het Ministerie van OCW aangewezen instellingen. Aangewezen instellingen die opleidingen verzorgen die leiden tot door de overheid erkende diploma's, dienen wel geaccrediteerd te worden, maar komen niet in aanmerking voor bekostiging door de overheid.

De NVAO heeft een accreditatiekader voor bestaande opleidingen en een toetsingskader voor nieuwe opleidingen vastgesteld. Deze kaders omvatten het beoordelingskader waarmee de kwaliteit van een opleiding in het hoger onderwijs getoetst wordt en de werkwijze waarop de accreditatie wordt uitgevoerd.

Als een opleiding volgens de NVAO niet aan de maatstaven voldoet, dan heeft dat grote gevolgen voor zowel de instelling als de studenten. Accreditatie van een bekostigde opleiding is onder andere nodig om aanspraak te kunnen maken op financiering van de opleiding door de overheid, het verlenen van wettelijk erkende diploma's en voor het recht van studenten op studiefinanciering.

Diploma

Aan geaccrediteerde opleidingen voor hoger onderwijs zijn de wettelijk erkende titels 'bachelor' of 'master' verbonden. Heb je bijvoorbeeld de bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) afgerond en is de opleiding geaccrediteerd, dan prijkt op je diploma de titel "Bachelor of Social Work".

Of je opleiding erkend is volgens de Nederlandse wet kun je terugvinden in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO). In dit register worden alle erkende opleidingen uit het hoger onderwijs geregistreerd. Ook op de site van de NVAO kun je informatie terugvinden over de opleiding die je interesse heeft. Je kunt hier zelfs het hele rapport downloaden van je opleiding, als deze tenminste het accreditatietraject doorlopen heeft. Het lezen van een dergelijk rapport kan vaak heel verhelderend zijn omdat je een aardig beeld krijgt van de inhoud en organisatie van de opleiding en de instelling die de opleiding aanbiedt.

Studiefinanciering en OV-kaart

Volg je voltijd- of duaal onderwijs aan een geaccrediteerde opleiding, dan heb je recht op studiefinanciering en een OV-jaarkaart. Dit geldt overigens niet als je een deeltijdopleiding volgt, maar hiervoor gelden ook weer uitzonderingen.

Werkwijze

Instellingen voor hoger onderwijs dienen zélf een aanvraag in te dienen bij het NVAO voor accreditatie of toetsing. De kaders vormen daarbij het uitgangspunt.

Een hogeschool kan zelf kiezen of ze een afzonderlijke opleiding of meerdere - verwante - opleidingen tegelijk en gezamenlijk wil laten beoordelen voor een accreditatie.

Allereerst werkt een opleiding een zelfevaluatierapport uit. Daarna verzoekt ze een VBI, een visiterende en beoordelende instantie, een externe beoordeling uit te voeren om de kwaliteit van de opleiding te beoordelen.

Deze onafhankelijke instantie bezoekt de opleiding en verifieert het oordeel uit de zelfevaluatie. Verder stelt de VBI vast of de kwaliteit van de opleiding voldoet aan de criteria voor basiskwaliteit die door de NVAO zijn opgesteld in het accreditatiekader.

De opleiding wordt daarbij beoordeeld aan de hand van de volgende onderwerpen:

Doelstellingen van de opleiding
Het studieprogramma
Inzet van het personeel
Voorzieningen (o.a. huisvesting en studiebegeleiding)
Interne kwaliteitszorg
Resultaten

Het oordeel over de opleiding wordt door de VBI opgetekend in een rapport. Op basis van dit beoordelingsrapport beslist de NVAO vervolgens of zij haar keurmerk aan de opleiding verleent, met andere woorden: of de opleiding geaccrediteerd wordt.

Even checken

Voor je aan een opleiding begint, is het dus verstandig na te gaan of deze geaccrediteerd is. Dit kan dus via de site van de NVAO. Zo weet je of de opleiding van voldoende niveau is, of je inderdaad een graad haalt, die zowel in Nederland als in het buitenland erkend wordt en of je recht hebt op studiefinanciering en een OV-jaarkaart.

Echter, een accreditatie is zes jaar geldig. Het kan dus gebeuren dat tegen de tijd dat jij een opleiding volgt, deze opnieuw beoordeeld moet worden en dan mogelijk niet wordt geaccrediteerd.

Wanneer een opleiding niet geaccrediteerd wordt, heeft de instelling twee jaar de tijd om opnieuw accreditatie aan te vragen voor de opleiding. Nieuwe studenten kunnen zich gedurende deze periode niet inschrijven voor de opleiding. Als er na het verstrijken van deze twee jarige herstelperiode weer geen accreditatie wordt verleend, dan:

Stopt de bekostiging van de opleiding.
Vervalt het recht op erkenning van de diploma’s.
Wordt de registratie in het Centraal register opleidingen hoger onderwijs (CROHO) beëindigd.
Moet de instelling ervoor zorgen dat studenten die voor de opleiding zijn ingeschreven, de opleiding aan een andere instelling kunnen voltooien.
Vervalt voor studenten het recht op studiefinanciering en de OV-jaarkaart.

Aanbevolen websites

Op de site van de NVAO vind je niet alleen informatie over accreditatie, je kunt er ook bezoekverslagen en rapporten over opleidingen opzoeken die door de NVAO zijn beoordeeld.
In het CROHO kun je opzoeken of de opleiding van je keuze erkend is.
Op de site van de DUO vind je meer informatie over studiefinanciering.

Auteur: Marieke van Oosterhout