Compliment geven aan je medewerkers

Als manager doe je er goed aan je medewerkers af en toe een schouderklopje met een vriendelijk woord te geven. Elke medewerker hoort graag dat zijn kwaliteiten, persoonlijke vaardigheden en resultaten worden gewaardeerd. Uit onderzoek blijkt dat medewerkers die regelmatig positieve feedback ontvangen gemotiveerder zijn om hun werk steeds beter te doen. Toch zijn leidinggevenden doorgaans niet zo scheutig met complimentjes. En dat is jammer, want regelmatig een aai over de bol bij een goede prestatie werkt veel productiever dan een uitbrander wanneer iets fout gaat. Bovendien zorgt het voor meer rust binnen de organisatie, want gebrek aan waardering is een van de grootste oorzaken van ziekte en voortijdig vertrek van medewerkers.

Waarom vinden mensen waardering belangrijk?

Mensen zijn sociale wezens. We hebben allemaal de behoefte om erbij te horen en door anderen gezien, begrepen, gerespecteerd en erkend te worden. Ook vinden we het belangrijk om te weten dat wat we doen zinvol is. Een compliment voorziet in deze behoeften en mensen krijgen er positieve energie van. Met een compliment uit je je waardering en hoogachting voor een persoonlijke eigenschap, prestatie, inspanning of idee van je medewerker. Sommige medewerkers hebben die erkenning meer nodig dan anderen. Medewerkers die weinig zelfvertrouwen hebben of faalangstig zijn bijvoorbeeld, maar ook een pas afgestudeerde die aan zijn eerste baan begint kan meer behoefte aan bevestiging hebben. Maar onzeker of niet; elke werknemer vindt een pluim op zijn tijd prettig, dus ook medewerkers van wie het normaal is dat zij continu op hoog niveau presteren en kwalitatief hoogstaand werk afleveren. Dikwijls worden juist deze mensen over het hoofd gezien, want het is zó normaal geworden dat zij dit doen.

Wat het belang en effect van op zijn tijd een schouderklopje?

Sommige managers sparen hun complimenten op tot het jaarlijkse functioneringsgesprek, want - zo redeneren ze - van te veel complimenten worden mensen zelfvoldaan en lui en dat komt de kwaliteit van het werk niet ten goede. Zonde, want complimenteuze feedback geven heeft veel positieve effecten. Zo ontdekte de Amerikaanse psycholoog Skinner dat gedrag dat wordt beloond vaker herhaald wordt. Als je successen prijst, dan zul je merken dat je steeds meer dingen ziet die goed gaan. Op die manier motiveer je je werknemers tot steeds betere werkprestaties. Je stelt je namelijk open voor het goede en medewerkers die zich geprezen voelen durven gemakkelijker hun mening te geven, over hun gevoelens te praten en meer van zichzelf te laten zien. Erkenning en positieve waardering zorgen niet alleen voor meer werkplezier, maar ook voor meer collegialiteit en minder rivaliteit onder medewerkers. Het verbetert hun gezondheid en leidt tot minder ziekteverzuim en verloop. En doorgaans werkt het zo dat als je de onderlinge verhoudingen verbeteren, dit de kwaliteit van het eigenlijke werk ook ten goede komt. De neuzen staan namelijk dezelfde kant op, waardoor er vaak een stuk efficiënter en effectiever gewerkt wordt. 

Hoe geef je een compliment?

  • Goed dat je niet boos bent geworden!
  • Men vond het een prima presentatie!
  • Chapeau! Dat betoog was heel overtuigend.
  • Petje af, mooi gesproken.

Veel mensen zullen deze pluimen beschouwen als complimenten, maar goed bekeken zijn ze dit niet echt. Een goed compliment is:

  • concreet en maakt duidelijk wat de ander precies zo goed heeft gedaan. Van welk resultaat was je onder de indruk?
  • positief geformuleerd. Je focust je op wat de ander heeft gedaan, niet op wat hij heeft nagelaten. Geef aan waarom jij dit zo waardeert, bijvoorbeeld wat het goede gedrag voor gevolgen heeft of wat het voor jou betekent. 
  • onderbouwd met voorbeelden en specifieke details om je compliment te ondersteunen. 
  • (bij voorkeur) in de ik-vorm. Daarmee laat je blijken dat het jouw compliment is; jouw persoonlijke waardering (in plaats van een vage 'wij' of 'men'). 

Bij het uiten van waardering gaat het niet alleen om wát je zegt, maar ook om hoe je het zegt. Een goed compliment is authentiek en gemeend en je neemt er even de tijd voor. Houd de volgende zaken in gedachten als je een compliment geeft:

  • Geef je compliment het liefst face to face. Een mail rondsturen met een dikke pluim heeft door het ontbreken van non-verbale communicatie veel minder impact dan een gesproken compliment. Loop liever even binnen bij een medewerker of bel hem op en prijs hem persoonlijk voor zijn verrichtingen. Je kunt ook een woord van lof over iemand spreken in een vergadering of andere bijeenkomst.
  • Ondersteun je compliment met enthousiasme en trotse lichaamstaal. Overdrijf dit echter niet. Doe je dit wel, dan loop je het risico dat je compliment in twijfel wordt getrokken. Goed complimenteren doe je met je ogen, je oren, je mond, je stem en je ogen. Kortom, je hele lijf. Daarmee laat je oprechte belangstelling, aandacht en waardering blijken. 
  • Zorg voor de juiste focus. Richt je het liefst tot één specifiek persoon of slechts enkele personen voor wie het compliment bedoeld is (in plaats van tot een grote onbeduidende groep). 
  • Wees creatief en verzin een vleiende loftuiting. Originaliteit en variatie zijn belangrijk en worden doorgaans erg gewaardeerd.

Voorbeelden van een compliment aan een collega

Christine werkt als beleidsmedewerker bij een gemeente. De wethouder klopt op haar deur en zegt met een royale glimlach:

Dat rapport over krapte op onze lokale arbeidsmarkt was glashelder. Wat een uitstekende analyse. We hebben het besproken in het College en we gaan de aanbevelingen overnemen. Mijn collega van Sociale Zaken gaat kijken hoe we meer mensen in onze gemeente aan het werk krijgen.

Liesbeth werkt als verpleegkundige in een ziekenhuis. Haar leidinggevende loopt binnen en zegt:

Wat fijn dat je gisteren langer gebleven bent om voor die patiënt te zorgen. Je hebt het hart op de juiste plek! Ik ga mijn best doen om een extra collega te regelen, zodat je niet meer zo vaak hoeft over te werken.

Hoe maak je van complimenten geven een tweede natuur?

Af en toe een beetje positieve aandacht geven is beter dan helemaal niets, maar je kunt er ook je tweede natuur van maken. Pluimen geven wordt dan niet enkel een handeling die je alleen tijdens functioneringsgesprekken en beoordelingsgesprekken uitdeelt, maar een onderdeel van je karakter. Je verandert dan in een complimenteuze persoonlijkheid die de goede eigenschappen van anderen gemakkelijk herkent en die steeds op een bijzondere manier weet te waarderen. Een manager die op een dergelijke manier leiding geeft, zal aardiger gevonden worden en meer gedaan krijgen van zijn medewerkers. Mensen lopen namelijk harder voor iemand die ze graag mogen - lees: iemand die oog heeft voor hun kwaliteiten -  dan iemand die alleen maar negatieve feedback geeft. 

  • Complimenteer regelmatig, maar wel op onregelmatige momenten. Psychologisch onderzoek heeft aangetoond dat extra beloning of waardering meer effect heeft als deze niet op vaste momenten worden geboden. Zo blijft het compliment verrassend. Het daagt uit om het te krijgen, in plaats van dat het routine wordt.
  • Sta eens vaker stil bij het gewone werk. Het normale resultaat van het dagelijks werk krijgt gewoonlijk de minste aandacht terwijl medewerkers er het meest bij betrokken zijn. Ook hier geldt: geef deze aandacht niet alleen op vaste momenten. 
  • Complimenteer zo nu en dan op een opvallende wijze voor bijzondere prestaties. Zet iemand dan op een originele manier in het zonnetje. Maak het compliment persoonlijk door het te geven op een manier die bij hem of haar past. 
  • Maak van motiveren en waarderen je levensstijl. Een complimenteuze en motiverende persoon heeft meer oog voor het goede en weet anderen steeds op originele wijze te waarderen. Daardoor oogst je bovendien zelf ook meer waardering en succes.

Aanbevolen websites

Aanbevolen boeken

  • Het groot complimentenboek. Frank van Marwijk en Hans Poortvliet. Uitgeverij Haystack.
  • De zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Stephen Covey. Business Contact.
  • De kracht van aardig zijn. Linda Kaplan Thaler en Robin Koval. Altamira-Becht.
Auteur: Marieke van Oosterhout
Je bent hier: Home Functioneren Managementvaardigheden Compliment geven aan je medewerkers