Vormer (Belbin teamrol)

Vormer

De Vormer is binnen de negen teamrollen van Belbin de proactieve en wilskrachtige rol. Hij werkt vanuit zijn wil en spreekt zijn ideeën en wensen actief uit. In het Engels wordt deze teamrol de Shaper genoemd en in het Duits de Macher, een leenwoord dat wij associëren met iemand die daadkrachtig, no-nonsense en pragmatisch weerbarstige problemen oplost.

Een Vormer is de drijvende kracht achter het team. Hij is dynamisch en gedreven en gedijt onder druk. Hij is zeer gefocust op het bereiken van doelen en het pushen van het team naar succes. Een Vormer is vaak actiegericht, assertief en heeft een sterke drang naar resultaten. De Vormer is bedreven in het uitdagen en motiveren van het team, het nemen van moeilijke beslissingen en het aanjagen van voortgang.

Kenmerken van de teamrol Vormer

De belangrijkste kernkwaliteiten en teamrolkwaliteiten van een Vormer zijn:

  • Gedreven: hij doet zijn werk met passie, ziet er uitdagingen in, heeft prestatiedrang, trekt verantwoordelijkheden naar zich toe en wil doelen behalen en succesvol zijn.
  • Resultaatgericht: hij spant zich actief in om concrete resultaten en/of doelstellingen te halen. Bij tegenslagen geeft hij niet op en houdt hij de uitgezette lijn voor ogen.
  • Ondernemend: hij is geneigd tot actie. Als er iets moet gebeuren, blijft hij niet stilzitten, maar gaat actief aan de slag.
  • Daadkracht: hij heeft het vermogen om vlot en vastberaden actie te ondernemen in een situatie waarin dat nodig of gewenst is.
  • Wilskracht: hij kan zijn aandacht, emoties en verlangens beheersen.
  • Assertief: hij spreekt zijn gedachten, gevoelens en meningen op een stevige manier uit. Hij komt standvastig op voor zijn eigen belangen.

Kenmerkende uitspraak:

Laten we beginnen.

Functies in een team die goed passen

Zijn bijdrage aan het team

  • Heeft vaak de meeste ambitie van het team. Hij wil graag een prestatie neerzetten en kan daarin concurreren met andere teams of afdelingen.
  • Heeft veel wilskracht, neemt graag initiatief en sleept de anderen mee in zijn energie. Hij zet acties in gang en stuwt het team met zijn nerveuze energie naar een resultaat.
  • Durft uit te proberen wat anderen riskant vinden en is zeer vernieuwingsgericht.
  • Stelt graag doelen en zit andere teamleden achter de broek zodat ze daarop focussen.
  • Hij kan een heel goede projectleider zijn, mits hij leert mensen de ruimte te geven. Een Vormer in het team is een grote winst vanwege zijn drive. Vooral in het begin heb je iemand nodig die je kunt volgen en die alle partijen kan overtuigen van het belang van het project.
  • Hij is goed in staat om wezenlijke veranderingen door te drukken, ook als hij daarvoor impopulaire maatregelen moet nemen.

Heeft behoefte aan

  • Spanning en werkdruk, wil tempo maken. Niet te veel overleggen en luisteren maar pragmatisch handelen en doen, uitproberen wat werkt.
  • Duidelijkheid in de doelen en ‘hoe anderen erin staan’. Vraagt vaak: ‘Wat wil jij nu eigenlijk?’
  • Wil ook graag macht om zijn ideeën te realiseren, maar kan daarmee over anderen heen walsen.

Valkuilen van de Vormer

De kwaliteiten van de Vormer kunnen doorslaan naar slechte eigenschappen die andere teamleden irriteren:

  • Door zijn sturende uitstraling kan hij onverdraagzaam, arrogant of dwingend overkomen. Hij jaagt mensen in de verdediging. Of roept juist een machtsstrijd op.
  • Hij kan soms impulsief en weinig tactvol zijn. Daarom is het riskant om hem het gesprek met de opdrachtgever te laten voeren.
  • Hij heeft de neiging om een idee pas goed te vinden als hij het zelf heeft bedacht. Hij laat zich niet makkelijk overtuigen. Hij stapt ook niet graag in een project waarin de grote lijnen al vast liggen. Er moet nog iets te ‘vormen’ zijn. Haalt daardoor vaak overhoop wat al uitgedacht of klaar is
  • In de manier waarop hij een gesprek voert zit altijd iets van uitdaging. Hij gaat graag een woordenwisseling of discussie aan en probeert daarin zijn gelijk te halen. Maar niet iedereen wil mee in zijn wedstrijdje.
  • Hij wil graag vlot en snel naar het einddoel, is soms ongeduldig en raakt makkelijk gefrustreerd als het even tegenzit.
  • Hij is weinig gevoelig voor zijn impact op andere teamleden en ziet ze als instrumenteel voor het resultaat.

Leerdoelen voor een Vormer

  • Openstaan voor tegenspraak: andere teamleden de ruimte geven om kritiek te leveren op zijn aanpak.
  • Tact: het vermogen om irritaties te voorkomen, of conflicten op te lossen op basis van inzicht in sociale interacties.
  • Leiderschap: het vermogen om teamgenoten te inspireren tot een gedeelde visie, en ze daarmee te leiden en beïnvloeden in de richting van een gemeenschappelijk doel.
  • Geduld: rustig afwachten of een langdurige taak onverstoorbaar afmaken, als zaken niet zo snel gaan als je zou willen, als anderen langzaam werken of als er vertraging is.
  • Collegialiteit: collega’s helpen en ondersteunen wanneer dat nodig is en rekening houden met hun behoeften en belangen.

Relaties in het model van Belbin

De Vormer is een wilskrachtige rol, net als de Voorzitter. Het verschil is dat de ideeën van de Vormer vanuit hemzelf komen (proactief), terwijl de Voorzitter meer ontvankelijk is voor ideeën die door anderen worden ingebracht (reactief). Je hoort de Voorzitter vaak zeggen: ‘Ik ben benieuwd hoe iedereen erover denkt’. De Vormer zegt: ‘Ik denk dat we…’.

De Vormer valt onder de groep Doeners, samen met de Zorgdrager en de Bedrijfsman/Organisator.

Een Vormer kan spanning hebben met andere teamrollen:

  • De Vormer kan met alle teamrollen heel goed in conflict raken, maar het allerbeste met andere Vormers.
  • Hij wordt ongeduldig en onzeker als mensen zich niet uitspreken. De Plant, Monitor en Zorgdrager kunnen daarmee irritatie bij hem oproepen.
  • De Vormer heeft een competitief karakter: hij wil beter zijn dan anderen in zijn omgeving, de confrontatie aangaan en de onderlinge strijd winnen. Dat kan leiden tot ergernis bij andere teamleden die meer op samenwerking zijn gericht, met name de Groepswerker en de Zorgdrager. Hij kan met name met de Plant en de Monitor wedijveren over de rol van deskundige in het team.

Auteur: Isabelle Langeveld, met bijdragen van René Pijlman

Je bent hier: Home Functioneren Samenwerken Werken in een team Teamrollen van Belbin Vormer