Factoren om rekening mee te houden

Het zou natuurlijk heerlijk zijn als je onbelemmerd, vrij en ongebonden het pad kon gaan dat je het liefste wenst. Maar er zijn altijd factoren in de werkelijkheid om rekening mee te houden. Je hebt nu eenmaal te maken met dingen die niet zo makkelijk te veranderen zijn (of helemaal niet). Het is zelfs zo dat als je krampachtig probeert dat te veranderen wat niet te veranderen is, je hopeloos gefrustreerd raakt en waarschijnlijk nog verder vast komst te zitten.
Factoren waar je rekening mee moet houden, liggen op het vlak van jezelf, van levensomstandigheden en de arbeidsmarkt.

Pro's en contra's

Iedereen heeft 'pro's' en 'contra's': zaken die in je voordeel werken (pro's) en zaken die in je nadeel werken (contra's). Voorbeelden van zaken die in je voordeel werken kunnen zijn: werkervaring, capaciteiten, passende opleiding, motivatie, netwerk in het desbetreffende gebied, geschikte kwaliteiten voor het beoogde vak, bereidheid concessies te doen (verhuizen, lange dagen maken, salaris). Voorbeelden van 'contra's': leeftijd, geen of nauwelijks (relevante) werkervaring, geen passende vooropleiding, ontbrekende vaardigheden, een arbeidshandicap, hoge eisen etc.

Om vast te kunnen stellen wat een haalbare ambitie is, zul je je voor- en nadelen in kaart moeten brengen.

Heb je veel voordelen, dan heb je waarschijnlijk keuze uit een veelheid aan banen. Dan kun je het je veroorloven kritisch te zijn en een eisenpakket te hebben waaraan jouw ideale baan zal moeten voldoen.
Heb je vooral nadelen, dan kan het zijn dat er voor jou niet of nauwelijks een baan te vinden is. Je zult dan na moeten gaan hoe je je mogelijkheden kunt vergroten, bijvoorbeeld door een passende opleiding te volgen, je zoekgebied te verruimen of genoegen te nemen met een lager (of zelfs laag) salaris. Het zal uit de lengte of de breedte moeten komen.

Factoren die een rol spelen

"Aan een appelboom groeien geen peren"
– Marinus Knoope, De creatiespiraal.

Jijzelf. Jij bent geworden wie je bent, op grond van je opvoeding, je karakter, je capaciteiten en je levenservaring. Daar heb je het mee te doen. Mensen die krampachtig proberen een ander te worden dan wie ze zijn, krijgen het op den duur zwaar. Ze verloochenen zichzelf en hebben het gevoel 'niet echt' te zijn. Ben je geboren met één arm, dan zul je waarschijnlijk geen beroep kunnen uitoefenen waar een hoop handvaardigheid bij komt kijken. Dat is een gegeven. Rot, maar waar. En dat geldt ook voor capaciteiten en ook psychische factoren zoals draagkracht. Wie gevoelig is voor stress, kan dat beter erkennen, dan de een of andere stressvolle baan te nemen in de hoop dat de draagkracht wel zal verbeteren. Grote kans dat je dan snel thuis zit, (weer) een illusie armer.
Probeer geen ander te worden dan wie je bent. Houd rekening met jezelf en wees daar clement over. Accepteer jezelf zoals je bent.
Levensomstandigheden. Je hebt in een eerdere fase van je leven al keuzes gemaakt die consequenties hebben. Je hebt kinderen, je hebt een huis met hypotheek, je hebt een partner die voor zijn of haar werk gebonden is aan de woonplaats waar jullie wonen, je hebt de zorg voor een zieke ouder of je woont in Lapland (zie kader).
Dit zijn dingen die je (meestal) niet kunt veranderen. Het zijn de gegevenheden waarbinnen je je keuzes moet zien te maken. Dat is lastig, maar wel de realiteit.
De arbeidsmarkt. Je arbeidsmarktwaarde is afhankelijk van jou als persoon (met kenmerken als vooropleiding, capaciteiten, leeftijd) en de beschikbare banen op de arbeidsmarkt. Je kunt wel commissaris van de koning willen worden, maar daar zijn er maar twaalf van in Nederland. Vergeet het maar dat jij er een van wordt (waarschijnlijk). Inventariseer goed wat mogelijk en haalbaar is en houd daar rekening mee bij het maken van keuzes.

Werken aan haalbare oplossingen

Eisen en grenzen
Stel: je woont in een zeven huizen tellend dorp in Lapland. Wil je daar werk vinden, dan heb je waarschijnlijk de keuze uit: visser, visser en visser.
Stel jij de eis 'Ik wil werk vinden', dan heb je geen probleem. Je wordt namelijk visser. Stel jij echter de eis 'Ik wil werk in mijn dorp vinden als accountmanager bij een groot bedrijf', dan heb je wél een probleem. Het zal namelijk niet lukken. Als je toch vast wilt houden aan deze droombaan, dan zul je je geografische grens moeten loslaten. Wellicht dat het dan lukt.

Onderzoek je kansen realistisch als je een carrièreswitch overweegt. Het is frustrerend om allerlei stappen te zetten en investeringen te doen om er uiteindelijk achter te komen dat er helemaal geen banen zijn in de richting die jij op wilt. Aan de andere kant is het de grote kunst om je ambities niet te snel te laten varen met de gedachte 'dat het toch wel nooit zal lukken'. Want voor heel veel dingen geldt nu eenmaal dat de aanhouder wint. Dus:

Wees realistisch en zet geen dingen door tegen beter weten in.
Houd de verhouding in de gaten van investering en kans om je doel te bereiken.
Maak van je zwakte een kracht. Laat zien dat je met één arm wel heel veel kunt.
Wees vooral creatief. Gebruik je netwerk om nog meer creativiteit om je heen te verzamelen.
Kijk kritisch naar hoe je het aantal contra's kunt verminderen en de pro's kunt vergroten, met name op het gebied van je arbeidsmarktwaarde. Dat kun je doen door een relevante opleiding te volgen, door in je vrije tijd ervaring op te doen die relevant is voor je beoogde werkzaamheden, door cursussen te volgen, vaardigheden te ontwikkelen en door je eisenpakket bij te stellen.

Aanbevolen boek

Lees ter inspiratie Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Een vermakelijke roman over hoe het leven met slechts één arm toch nog wat kan worden.

Auteurs: Ysolde Bentvelsen en Susanne Biemans