Bore-out herkennen en hanteren

Iedereen verveelt zich wel eens op het werk, maar wanneer je langere tijd geen plezier meer aan je werk beleeft, je uitgeput bent, je niet meer goed kunt concentreren en je lusteloos voelt, kan er sprake zijn van een bore-out.

Hoe ontstaat een bore-out?

Te weinig te doen of te weinig uitdagende werkzaamheden zijn doorgaans de oorzaken van een bore-out. Een voorbeeld:

Kay is net afgestudeerd en gaat aan de slag als junior inkoper bij een grote retailketen. Hij heeft een sterke drive, is erg gemotiveerd en ambitieus. De baan is wel wat onder zijn niveau, maar de huidige arbeidsmarkt is krap en hij is blij dat hij in ieder geval werk heeft, want veel van zijn ex-studiegenoten zijn nog steeds op zoek. Vol goede moed gaat Kay aan de slag en hij pakt zijn werkzaamheden voortvarend op. Zijn manager is erg tevreden over hem en ook zijn collega’s vinden hem een goede aanvulling op het team. Maanden verstrijken en Kay merkt dat de werkzaamheden hem steeds gemakkelijker afgaan en hij uren overhoudt. Hij laat aan zijn leidinggevende doorschemeren dat hij best wat moeilijkere of extra taken op zich zou willen nemen. Daarnaast vraagt Kay aan hem of hij een cursus NIMA kan volgen. Zijn baas vindt dit echter nog te vroeg en zegt dat Kay eerst meer vlieguren moet maken. En zo gebeurt het dat Kay op zijn werk steeds vaker Facebook checkt, Marktplaats afstruint op zoek naar interessante koopjes voor zijn nieuwe appartement en mailt met zijn vriendin. Ondertussen doet hij naar de buitenwereld of hij het heel erg druk heeft, want Kay wil zichzelf neerzetten als een zeer toegewijde en onmisbare werknemer. Hij is vaak al vroeg op kantoor en hij zorgt ervoor dat hij nooit eerder naar huis gaat dan zijn baas. Kay gaat ondertussen met steeds minder plezier naar zijn werk, heeft thuis steeds vaker een kort lontje en voelt zich steeds meer lusteloos en uitgeput.

Wat zijn de symptomen van een bore-out?

Kay hanteert de pseudo-commitment-strategie. Je doet dan alsof je zeer toegewijd bent, maar eigenlijk vul je je tijd met andere zaken dan werk. Een andere strategie is de stretch your work-strategie. Je bent dan veel langer bezig met je taken dan noodzakelijk is. Je smeert een opdracht die je in een dag af kunt hebben uit over meerdere dagen. Je doet dit voor een deel uit zelfbescherming; Je weet wat je hebt en als je deze taak maar zo lang mogelijk vasthoudt, bescherm je jezelf tegen andere vervelende en energievretende taken.
De symptomen van een bore-out zijn nagenoeg hetzelfde als die van een burn-out. Dat is niet zo raar: liegen over de aard van en de hoeveelheid werk die je verricht, kan net zoveel stress opleveren als te veel hooi op je vork nemen. De symptomen van een bore-out, dan wel burn-out zijn:

• lusteloosheid
• oververmoeidheid
• frustratie
• irritatie
• een laag zelfbeeld
• verminderde/verhoogde eetlust
  

De symptomen kunnen gepaard gaan met lichamelijke klachten:

• hoofdpijn
• steken in de hartstreek
• spier- en gewrichtspijn
  

Wanneer er sprake is van een hoge werkdruk en je langdurig blootstaat aan stress zal eerder sprake zijn van een burn-out. Het is heel belangrijk voor jezelf om na te gaan wat er in jouw situatie aan de hand kan zijn, omdat de maatregelen die je moet nemen om uit een bore-out te komen anders zijn dan bij een burn-out

Wat zijn de gevolgen van een bore-out?

Een bore-out ondermijnt je zelfvertrouwen. Je bouwt zelfvertrouwen op door aan jezelf te bewijzen dat je steeds grotere dingen kunt bereiken. In een bore-out doe je precies het tegenovergestelde. Je bewijst dagelijks aan jezelf dat je niet eens de meest simpele opdrachten kunt uitvoeren. Op zeker moment ga je echt geloven dat je een waardeloos persoon ben die niets kan, lui is en niets kan bereiken. Je gaat elke dag naar huis met een gevoel van leegte, teleurstelling en woede op jezelf. Het gevaar van de bore-out is dat je er jarenlang in kunt blijven hangen.

Hoe kom je uit een bore-out?

Vertel je leidinggevende eerlijk hoe je je voelt en hoe je in je werk staat. Probeer samen naar oplossingen te zoeken. Je leidinggevende heeft er ook niets aan als je ziek wordt en langdurig uitvalt en daarnaast kun je niet alleen dit motivatieprobleem oplossen. Om uit een bore-out te komen, is het belangrijk iets aan je werksituatie te veranderen. Aan je baan sleutelen, oftewel jobcrafting, houdt in dat je je werk zodanig beïnvloedt dat het beter aansluit op je persoonlijke behoeftes, sterke kanten, interesses en capaciteiten. Dit vergt wel enig zelfonderzoek. Vraag jezelf af welke sterke punten je hebt en of ze voldoende in je werk naar voren komen. Kijk samen met je manager hoe je huidige werk voor jou interessanter gemaakt kan worden en welke (nieuwe) taken je op je kunt nemen om ervoor te zorgen dat je je je weer nuttig voelt en je zelfbeeld weer positief wordt. Soms duurt het even voordat je weer in een flow raakt, geef het dus even de tijd. Flow is het heerlijke gevoel van ergens in opgaan en de tijd vergeten. Het is de situatie waarin alles van je vaardigheden gevraagd wordt en waarin je deze ten volle aan het benutten bent.

Wat kun je concreet doen om niet in je oude werkpatronen terug te vallen?

• Houd regelmaat in je werkzaamheden. Stel jezelf deadlines.
• Houd werk en privé gescheiden. Surfen op het internet voor persoonlijke doeleinden doe je thuis of alleen in de lunchpauze.
• probeer te genieten van je vrije tijd; zorg voor voldoende ontspanning na het werk.
  

Is het niet mogelijk om iets aan je huidige werkzaamheden te veranderen of lukt het je niet om je werk weer interessant te vinden, dan is het verstandig om op zoek te gaan naar een meer uitdagende baan die beter bij je past. Dit kan binnen de organisatie waar je werkzaam bent, maar ook bij een ander bedrijf.

Auteur: Marieke van Oosterhout