Stressoren herkennen

Wat nu precies stress veroorzaakt is bij iedereen anders. Toch zijn er een aantal zaken die algemeen als stresserend worden beschouwd. Stressoren noemen we deze oorzaken van stress. Je kunt ze herkennen in je werk, je privéleven en in jezelf. Dat 'herkennen' is belangrijk. Als je er vroeg bij bent, kun je beter omgaan met stress door er iets aan te doen. Het vermogen om je aan te passen aan een stressor noemen we veerkracht. Het kennen van je stressoren is een belangrijke soft skill om in balans te blijven op het werk.

De belangrijkste tip die we je kunnen geven is dat je zelf je verantwoordelijkheid moet nemen. Zijn er zaken in je werk die niet lekker zitten, neem zelf het initiatief. Bespreek een werkstressor als een te grote werkdruk op een constructieve manier met je baas, stap desnoods naar de ondernemingsraad en/of de bedrijfsarts. Privéstressoren bespreek je natuurlijk met je partner, vrienden en familie. Wacht niet af tot anderen zien dat jij het te druk hebt of het niet meer aankan. Lukt het niet om zaken veranderd te krijgen als je dat zelf nodig vindt, durf dan je eigen keuzes te maken. Wil je er wel op deze manier mee doorgaan, of kun je beter iets anders gaan doen? Neem zelf de verantwoordelijkheid voor je (geestelijke) gezondheid, die is te belangrijk om aan anderen over te laten!

Wat zijn stressoren op je werk?

Bij stress op het werk spelen verschillende zaken een rol: de inhoud van je werk, de arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen.

 1. De inhoud van je werk

Om te bepalen of de inhoud van je werk in orde is, kun je denken aan de volgende dingen:

  • Weet waar je wel en niet verantwoordelijk voor bent. Is dat niet duidelijk, is er kans dat je overal verantwoordelijk voor bent (of je er noodgedwongen verantwoordelijk voor voelt). Of je wordt aangesproken op iets waarvan je niet wist dat jij daarover ging. Een duidelijke taakomschrijving en regelmatig overleg met je leidinggevende voorkomen problemen op dit vlak.
  • Werk dat aansluit op je niveau (niet te moeilijk, niet te makkelijk). Heb je het gevoel dat je constant op je tenen moet lopen, dan is dat op de langere termijn niet goed voor je. Ook te weinig uitdaging in je werk kan een bron van stress zijn. Bij een optimale combinatie van uitdaging en vaardigheden ontstaat daarentegen het positieve gevoel van flow.
  • Realistische doelen en deadlines hebben: uitdagend mag best, maar het moet wel haalbaar zijn.
  • Collega's hebben met wie je kunt overleggen en aan wie je hulp kunt vragen.

2. Je arbeidsomstandigheden

Te veel lichamelijke belasting, slecht licht, een muffige lucht door onvoldoende ventilatie, veel lawaai, steeds dezelfde beweging maken: het maakt de mens niet gelukkiger.

Lichamelijke klachten liggen op de loer. Je rug, RSI... om maar eens wat voorbeelden te noemen. Bovendien vraagt het veel concentratie en energie om – ondanks deze hindernissen – je werk goed uit te voeren. Dat maakt het erg belastend. Ondervind je problemen op dit gebied, kaart het aan bij je baas, de bedrijfsarts of de ondernemingsraad. Rondom de arbeidsomstandigheden is veel wettelijk geregeld: je hebt recht op een gezonde werkplek.

3. Je arbeidsvoorwaarden

Arbeidsvoorwaarden zijn de afspraken die je gemaakt hebt over je werk. Dit zijn bijvoorbeeld je salaris, budget voor opleidingen en je vakantiedagen. Ook afspraken over je loopbaanmogelijkheden en de aard van je contract (tijdelijk/vast) horen hierbij.

  • Voor je welbevinden is het belangrijk dat je de mogelijkheid hebt je te ontwikkelen, zowel binnen je baan als in je loopbaan. Mist dat perspectief, kun je daar gefrustreerd en gestrest van raken.
  • Ook de mogelijkheid om vrije dagen op te nemen is belangrijk. Daarmee kun je je ontspanning plannen en ervoor zorgen dat de balans werk-privé op orde blijft. Kun je bijvoorbeeld op korte termijn vrij nemen om naar het ziekenhuis te gaan, of moet je dat maanden van te voren aangeven?
  • Prestatiebeloning kan ook stress opleveren. Het kan ervoor zorgen dat je steeds harder gaat werken om maar zoveel mogelijk te verdienen. Onderwaardering (je verdient minder dan je collega´s) is een andere potentiële bron van stress veroorzaakt door beloning.
  • En wat dacht je van die zieke collega? Terwijl hij eruit is, moet jij al zijn taken op je nemen. Is er mogelijkheid voor vervanging te zorgen als collega's ziek zijn? Of draaien jullie toch al met te weinig mensen om het werk aan te kunnen?

4. De arbeidsverhoudingen

Onder de arbeidsverhoudingen vallen de relaties met je collega´s, je leidinggevende en de directie van het bedrijf.

  • Kun je goed met je baas opschieten? Is het een wantrouwende tiran of een motiverende coach? Een conflict of slechte relatie met je baas kan behoorlijk stressvol zijn. Je baas neemt beslissingen die jou raken, zoals je beoordeling of je opleidingen. Is die werkrelatie niet goed, kan dat de uitvoering van je werk behoorlijk lastig maken. De waardering die je baas heeft voor je werk is bovendien belangrijk. Iedereen heeft de behoefte gezien en gewaardeerd te worden.
  • Kun je je werkomstandigheden beïnvloeden? Wordt er door het bedrijf en de directe leiding voldoende rekening gehouden met je mening? Je serieus genomen en gewaardeerd voelen en de informatie krijgen die je nodig hebt, zijn zeer belangrijk om plezierig te kunnen werken.
  • De relatie met je collega´s heeft enorme invloed op je zin in het werk. Kun je af en toe overleggen, of ontladen na een spannend gesprek? De laatste jaren is er veel aandacht voor pesten op het werk. Dit is natuurlijk een uiterste, maar een verziekte werksfeer kost veel energie en werkplezier. Je kunt ook denken aan geroddel over elkaar of ruzies en conflicten in je omgeving. Je hoeft er niet eens zelf direct bij betrokken te zijn om er de negatieve invloed van te ondervinden.

Irma Wijsman, trainer/coach en drijvende kracht achter de Zaak Wijsman: "Het is voor iedereen belangrijk regelmatig even pas op de plaats te maken. Neem aan het eind van de vakantie een moment voor jezelf en bekijk vanuit rust hoe de vlag erbij staat. Heb ik het naar mijn zin, is het niet te zwaar, huppel ik nog wel eens? Kortom: zit ik nog wel op de goede plek of moet ik maatregelen nemen?"

Privé- en persoonlijke stressoren

Stressoren zijn er natuurlijk niet alleen op het werk. Ook in je privéleven of in je persoonlijke omstandigheden kunnen belastende gebeurtenissen, omstandigheden of eigenschappen een behoorlijk beroep doen op je draagkracht.

Stressoren privé

Is er in jouw leven bijvoorbeeld sprake van:

  • een verhuizing of verbouwing?
  • een huwelijk?
  • gezinsuitbreiding?
  • zorg voor een zieke?

Stressoren persoonlijk

Is er bij jou sprake van:

Als je een aantal van de bovengenoemde oorzaken herkent, houd er dan rekening mee dat dit een behoorlijk beroep doet op je draagvermogen. Zoek waar mogelijk hulp (eventueel professioneel). Zorg dat je in balans blijft. Is het nu de tijd om een nieuwe baan te nemen of extra verantwoordelijkheid te pakken? Of wacht je liever nog even tot je weer in rustiger vaarwater bent beland?

Aanbevolen websites

Auteur: Mariëlle de Groot

Je bent hier: Home → Functioneren → Professionele vaardigheden → Omgaan met werkdruk → Stressoren herkennen