Helikopterview

Helikopterview (of helikopterblik) wil zeggen dat je in een werksituatie overzicht houdt over het geheel en de details van een vraagstuk, taak of project. Je ‘hangt’ als het ware boven een bepaalde situatie en bepaalt van daaruit de lijnen of vervolgstappen.

Als zich bijvoorbeeld een probleem voordoet in een project, dan beperk je je niet tot het analyseren en oplossen van het probleem. Je denkt ook na over de gevolgen voor de projectplanning of voor andere mensen die betrokken zijn bij het project. Terwijl het probleem misschien technisch van aard is, kijk je ook naar de financiële kant van de zaak, de risico’s en de communicatie.

Wat houdt een helikopterview concreet in?

Als je over een helikopterblik beschikt:

• Herken je de grote lijnen en heb je oog voor de details van een vraagstuk, gegevens of een project.
• Kun je een stap terug doen en dingen van een afstand bekijken.
• Houd je overzicht.
• Kun je je losmaken van een onderdeel om de grote lijnen en het totale proces te overzien.
• Herken je ontwikkelingen en trends, zowel binnen je eigen organisatie en vakgebied als daarbuiten, kun je deze interpreteren en vertalen naar je eigen werksituatie.
• Kun je de essentie uit een grote hoeveelheid informatie halen.

Helikopterview als competentie

Een competentie is een in gedrag waarneembare combinatie van kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten waarmee je in praktijksituaties je werk goed kunt doen. De competentie helikopterview staat op een enkele lijst met algemene competenties.

Welke ondersteunende competenties komen hierbij kijken?

• Analyseren
• Conceptueel denken
• Detailgericht
  
• Kritisch denken
• Adviseren
• Visie

Aan welke competenties draagt een helikopterview bij?

• Leiderschap: het vermogen om individuen of groepen te inspireren, te leiden en te beïnvloeden in de richting van een gemeenschappelijk doel of visie.
  

Bij welke beroepen heb je deze competentie nodig?

Denk aan beroepen waarbij je beleid ontwikkelt, adviseert of leiding geeft. Enkele voorbeelden van zulke beroepen zijn:

"Een belangrijke kwaliteit van een software engineer is het vermogen om dingen op verschillende abstractieniveaus te beschouwen, van een laag niveau tot een hoog niveau. Om de kleine details te zien en het grotere geheel. Als je programmeert 'tel 1 op bij de teller' dan weet je waarom je de waarde van de teller met 1 verhoogt, maar je kunt ook een stap terug doen en het hele proces voor je zien. Je ziet gelijktijdig de details en de grote lijnen."
- Donald E. Knuth (parafrase, vertaald uit het Engels)

• Manager
• Projectleider
• Bedrijfsleider
• Beleidsmedewerker
• Adviseur
• AA-accountant

Maar ook in meer operationele beroepen komt de competentie van pas:

• Een luchtverkeersleider moet meerdere complexe situaties tegelijk kunnen overzien en beoordelen, zonder details over het hoofd te zien.
• Een software engineer moet de details van een computerprogramma snappen, maar tegelijk het ontwerp en de structuur van het grotere geheel zien.

Hoe toon je je helikopterview aan bij een sollicitatie?

Stel, je solliciteert op de functie van AA-accountant bij een groot belasting- en accountantskantoor. Gevraagd wordt om een accountant met een helikopterview: iemand die boven een opdracht kan staan en alle bedrijfsprocessen van zijn klant overziet.

Hoe verwerk je dit in je sollicitatiebrief? Je zou het als volgt kunnen formuleren:‘Ik kan boven de regels en de cijfers uitstijgen en houd te allen tijde het belang van de onderneming in de gaten. Vervolgens onderbouw je deze bewering met een concreet voorbeeld. Je kunt hiervoor de STAR-methode gebruiken.

Word je uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, dan is het mogelijk dat de selecteur hierop doorvraagt. Bereid je hierop voor. Je kunt de vraag bijvoorbeeld oefenen met een vriend of vriendin. Je kunt ook nog een ander voorbeeld uitwerken waaruit jouw helikopterblik blijkt. Houd hierbij de STAR-methode in je achterhoofd. Zo zorg je ervoor dat je antwoord concreet blijft en je niet eindeloos uitweidt over irrelevante zaken.

Voorbeelden van competentiegerichte interviewvragen over helikopterview tijdens het sollicitatiegesprek:

• Heb jij een helikopterview en zo ja, heb je een voorbeeld van een situatie waarbij dat duidelijk naar voren komt? Hoe heb je die situatie aangepakt?
• Kun je een voorbeeld geven van een belangrijke trend binnen je vakgebied in de afgelopen vijf jaar? Welke gevolgen heeft dit volgens jou?

Aanbevolen websites

Auteur: Marieke van Oosterhout