Wat zijn goede motieven om door te studeren?

Als mbo'er kun je doorstromen naar het hbo. Het feit dat deze mogelijkheid bestaat, betekent niet dat je daar ook gebruik van moet maken. Begin niet zomaar aan een hbo-opleiding, maar onderzoek eerst grondig je motieven voordat je je bij een hogeschool aanmeldt. Want als je over de juiste motivatie beschikt, doorloop je een studie vaak makkelijker. Ontdek wat goede motieven zijn om aan een hbo-opleiding te beginnen.

Goede motieven

  • Ik wil over meer bagage beschikken

Negentien of twintig jaar oud ben je meestal wanneer je een mbo-opleiding op niveau vier afrondt. Je beschikt dan over genoeg vaardigheden en kennis om in aanmerking te komen voor een baan. Je kunt vanuit het ROC direct aan de slag als je dat wilt. Maar een goede entree op de arbeidsmarkt vraagt om meer dan alleen kennis; je moet ook zelfverzekerd zijn, het gevoel hebben dat je de net opgedane kennis en vaardigheden ook echt beheerst. Op zo'n jonge leeftijd - als (bijna-)twintiger - is het goed mogelijk dat je nog niet helemaal overtuigd bent van je eigen capaciteiten. Door vaardigheden die je liggen verder te ontwikkelen, kun je meer zelfvertrouwen krijgen. Een hogeschool kan daarvoor een goede plek zijn. Met meer ervaring en kennis en een hbo-diploma op zak, begin je dan later zelfverzekerder – en dus makkelijker – aan je eerste serieuze baan.

  • Ik wil een andere kant op

Je moet op de middelbare school al bedenken wat je later wilt doen. Tijdens je schooljaren kies je namelijk een vervolgopleiding. Wie naar het mbo gaat, maakt die keuze meestal al op zestien- of zeventienjarige leeftijd. Om dan al te weten welk beroep het beste bij je past, is lastig. Soms kom je tijdens je mbo-opleiding er al achter dat je een verkeerde keuze hebt gemaakt. Maar het is ook mogelijk dat je dat pas na afloop van je mbo-opleiding realiseert; je interesses en competenties kunnen dan zo zijn veranderd dat ze niet meer aansluiten op het vakgebied waarvoor je  bent opgeleid. Loopbaanbegeleider Gerrit van der Pijl, werkzaam bij de afdeling StudieAdviesPunt van het ROC Midden-Nederland. "De keuze voor een mbo-opleiding is vaak ingegeven door de verkeerde motivatie. Zestienjarigen beginnen aan een opleiding omdat ze een open dag hebben bezocht of omdat vrienden er iets over hebben verteld. Ze vragen zich niet af of die opleiding eigenlijk wel aansluit bij hun competenties en persoonlijke interesses. Soms komen ze tijdens de opleiding al tot de ontdekking dat bijvoorbeeld het toerisme niets voor hen is omdat ze helemaal niet van reizen houden. Na het behalen van hun mbo-diploma willen ze niet alleen een andere richting op, maar zijn ze ook op zoek naar een ander niveau. Het middelbaar beroepsonderwijs zijn ze namelijk al ontgroeid."

Iets anders willen, kan een goede reden zijn om een hbo-opleiding te volgen. Alleen is het belangrijk dat je nu (wel) goed nagaat over welke competenties en interesses je beschikt en welke je dan graag verder wilt ontwikkelen op een hogeschool. Je kunt hiervoor de hulp inschakelen van een loopbaanbegeleider of -adviseur. Een loopbaanbegeleider helpt je bij het kiezen van een studie. Hij vertelt je niet wat je moet doen, maar dwingt je na te denken over je eigen wensen en mogelijkheden door het stellen van vragen. Hij let erop dat je eerlijke antwoorden geeft. Loopbaanbegeleiders vind je onder ander bij de Studieadviespunten van ROC's.

Een andere manier om tot een juiste keuze te komen, is door het maken van een studiekeuzetest. Bij zo'n test worden je competenties en interesses in kaart gebracht. De uitslagen worden vervolgens gekoppeld aan concrete hbo-opleidingen.

  • Mijn werk vraagt om meer kennis

Wanneer je eenmaal aan het werk bent, kun je ook de behoefte krijgen om door te studeren. Onder andere vanwege ontwikkelingen op het gebied van regelgeving en technologie, zul je je gedurende je loopbaan regelmatig moeten bijscholen. Soms volstaat een korte cursus. Maar wanneer je werk om vergaande specialisatie vraagt, is een hbo-opleiding vaak de aangewezen manier om de benodigde extra kennis te vergaren.

Stel dat je bijvoorbeeld over een mbo-diploma Weg- en Waterbouw beschikt en bij een aannemer werkt. Voor een nieuw bouwproject is het belangrijk dat je het fijne weet van bodemsanering. Tijdens de middelbare beroepsopleiding is daar echter slechts beperkt aandacht aan besteed. Met een hbo-opleiding Milieutechnologie kun je je kennis over bodemsanering aanvullen.

Wanneer je besluit om een hbo-opleiding te volgen omdat je werk daarom vraagt, ga dan altijd na of je ook echt die (specialistische) kant op wilt. Of is het eigenlijk meer de wens van je baas dan van jezelf?

Twijfelachtige motieven

  • Ik wil nog niet aan het werk

Op en top gemotiveerd
Onlangs kwam Marvin Molenkamp op straat een docent van de middelbare school tegen. Op Marvins mededeling dat hij tegenwoordig een hbo-opleiding Small Business & Retail Management volgt, werd met verbazing gereageerd. Wie had dat gedacht van een jongen die zo'n moeizame start op de mavo had? Molenkamp: "Soms heb ik wat opstartproblemen; ik vind het lastig om aan iets nieuws te beginnen. Maar als ik eenmaal het nut ergens van in zie, ga ik echt aan de slag en dan wil ik per se afmaken waar ik aan begonnen ben." Na de mavo volgde het mbo. Marvin koos voor de opleiding Internationale handel en Groothandel omdat het ondernemerschap hem interesseert. En dan met name de logistieke kant. Maar met een mbo-diploma was hij niet in staat om grotere ondernemingen bij hun logistieke problemen te helpen. Via een speciaal mhbo-traject van Saxion Hogescholen stroomde hij door naar het hoger beroepsonderwijs. De eerste paar maanden op de hogeschool waren lastig. Molenkamp: "In tegenstelling tot het mbo moet je als student in het hbo zelf een planning maken en zorgen dat je op tijd alles af hebt. In het begin wist ik niet goed hoe ik met die grotere vrijheid om moest gaan, waardoor ik te weinig tijd aan mijn studie besteedde. Nu ik mijn eerste project – het zelfstandig maken van een bedrijfsanalyse – bijna heb afgerond, gaat het beter. Een planning voor de komende acht weken ligt al klaar." Molenkamps streven is om zijn hbo-opleiding binnen 3,5 jaar af te ronden en dan bij een groothandel aan de slag te gaan. En misschien dat hij straks ook nog aan een economische studie op universitair niveau begint.

Als je als twintigjarige net van het mbo afkomt, heb je niet altijd meteen zin om opdrachten van een baas uit te voeren en werkweken van 36 uur of meer te draaien. Je inschrijven bij een hogeschool is een manier om de gang naar de arbeidsmarkt uit te stellen. Bedenk echter dat het volgen van een hbo-opleiding ook het nodige van je vraagt. Anders dan op het mbo zul je meer zelfstandig moeten werken en initiatief moeten tonen, wil je goede studieresultaten behalen. Om dat te kunnen is een studiemotivatie als "ik wil nog niet aan het werk" onvoldoende. Wil je het redden in het hbo, dan moet je weten wat je met deze studie wilt bereiken; je moet een doel  voor ogen hebben en gemotiveerd zijn om dat vervolgens te behalen.

Volgens Ruud Koopman, docent/begeleider bij de opleiding Small Business & Retail Management van Saxion Hogeschool Enschede, is het van groot belang dat studenten duidelijk een doel voor ogen hebben dat ze met een opleiding willen bereiken. "Het studeert veel makkelijker en leuker als je weet waar je naar toe werkt. Aan het begin van de opleiding stellen studenten met hulp van mij een persoonlijk ontwikkelingsplan op om zo een einddoel vast te stellen. Wanneer ze nog niet precies weten wat ze willen, dan raad ik ze aan om verschillende bedrijven te bezoeken en met mensen op de werkvloer te praten. Op die manier krijgen ze een goed beeld van hun toekomstige werkterrein."  

  • Ik wil promotie maken

Om door te kunnen groeien in je werk moet je vaak over meer kennis en competenties beschikken. Voor een deel kun je de benodigde capaciteiten opdoen in de praktijk. Voor sommige functies is het echter noodzakelijk dat je over een hbo-diploma beschikt. Je zult dan terug moeten naar de collegebanken. Op zich is de wens om promotie te maken een goede studiemotivatie; je hebt dan een concreet doel voor ogen wat je met de opleiding wilt bereiken, zoals Joris van Dijk die een hbo-opleiding Bedrijfseconomie volgde om zijn talenten beter te benutten en doorgroeide naar een managementfunctie.

Toch doe je er goed aan om voor aanvang van de studie, nog eens zorgvuldig na te gaan of de hogere functie ook echt bij je past. Welke taken worden er straks van je verwacht? Hoe zal je werkweek eruit zien? Welke competenties heb je nodig? En met wie moet je samenwerken? Ambieer je de promotie nog steeds nu je hierover hebt nagedacht?

  • Ik vind mijn werk niet meer leuk

Wanneer je tot de conclusie komt dat je bent uitgekeken op je werk, vul dan niet meteen een aanmeldingsformulier voor een hbo-opleiding in. Want zolang je niet precies weet wat de oorzaak is van de onvrede, kun je ook niet bepalen wat je dan wel wilt. Misschien is je werkplezier afgenomen door die nieuwe collega of leidinggevende? Of baal je van je werkplek die te klein is? In dat soort gevallen kun je beter eerst proberen je werkomgeving aan te passen. Pas wanneer het werk je inhoudelijk niet meer aanspreekt, kan een hbo-opleiding een manier zijn om je werkplezier te vergroten. Maar ook dan moet je, voordat je aan een opleiding begint, nagaan wat je niet meer leuk vindt en hoe dat komt. Alleen wanneer je dat weet, kun je bepalen waar je dan wel behoefte aan hebt.

Linlin staat voor die opgave: ze moet uitzoeken of ze echt een andere functie ambieert, of dat ze haar werkplezier terugkrijgt door te veranderen van werkgever. Ze heeft problemen met haar huidige leidinggevende. Het liefst zou ze haar functie (storemanager) overnemen, maar die functie vereist een hbo-diploma. En dat heeft ze (nog) niet.  

  • Mijn ouders vinden het belangrijk dat ik een hbo-diploma behaal

Iedere ouder heeft het beste voor met zijn kind en stimuleert hem om het beste uit zichzelf te halen. Als het gaat om onderwijs hebben veel ouders daarom een voorkeur voor de hogere onderwijsniveaus: het hoger beroepsonderwijs of het wetenschappelijke onderwijs. Daar is op zich niks mis mee, zolang jij als dochter of zoon het ook leuk vindt om een hbo-opleiding of universitaire studie te volgen en je dit ook kunt. Als dat niet zo is, dan kun je beter niet aan een hbo-opleiding beginnen. Jij bent tenslotte degene die alle colleges moet volgen, opdrachten moet maken en stages moet lopen. Probeer daarom je vervolgopleiding te kiezen op basis van je eigen vaardigheden en interesses en niet die van je ouders. Als je er zelf niet uitkomt, kun je de hulp inschakelen van een loopbaanbegeleider of -adviseur. Een loopbaanbegeleider helpt je bij het kiezen van een studie. Hij dwingt je na te denken over je eigen wensen en mogelijkheden door het stellen van vragen. Hij let erop dat je eerlijke antwoorden geeft. Loopbaanbegeleiders vind je onder ander bij de Studieadviespunten van ROC's.

Ouders gebruiken vaak als argument dat je met een hbo-diploma zo veel meer kunt. Dat is niet helemaal juist. Veel hangt af van de soort opleiding die je kiest. Met een technische mbo-opleiding heb je bijvoorbeeld goede vooruitzichten, terwijl je met een hbo-diploma Journalistiek veel moeilijker aan een baan komt.

  • Ik wil een vet salaris

Hbo'ers verdienen in de regel meer dan mbo’ers. Bedenk echter dat op de werkvloer aan hbo’ers ook hogere eisen worden gesteld dan aan werknemers in een mbo-functie. Als hoger opgeleide heb je meer verantwoordelijkheid en moet je meer initiatief tonen. Voor die hogere salarisschaal moet je dus extra werk verzetten.

Kees Post, belast met onderwijsadvisering en projectmanagement voor de Hogeschool van Amsterdam: "Ik wijs studenten er altijd op dat werkgevers pas bereid zijn een goed salaris te betalen als je over de nodige kennis beschikt. Voor die hogere salarisschaal moet je echt wat in huis hebben. Het hebben van een hbo-diploma Economie bijvoorbeeld, betekent niet dat je automatisch rijk wordt, zoals velen denken."

Wie voor het snelle en grote geld aan een hbo-opleiding begint, komt bedrogen uit. Na je opleiding zul je op de werkvloer moeten bewijzen dat je een hoger salaris waard bent. Je zult aan je werkgever moeten laten zien dat je ook echt over de noodzakelijke kennis en vaardigheden beschikt.

Auteur: Janine Bruinooge

Je bent hier: Home Opleiding Studeren in het hbo Van mbo naar hbo Wat zijn goede motieven om door te studeren?