Studeren aan het hbo vraagt om een andere manier van studeren dan op de middelbare school of aan het mbo. De hoeveelheid en de moeilijkheidsgraad van de leerstof ligt de lat vaak hoger dan je gewend was. En voor wie na een aantal jaren werken weer aan een studie begint, zal het ook even wennen zijn om weer boven de boeken te hangen. Carrièretijger geeft je handvatten voor een effectieve en efficiënte manier van studeren.

Bereid je goed voor

• Zoek een rustige plek om te studeren.
• Zorg dat alles wat je nodig hebt om te studeren binnen handbereik ligt. Een zoektocht naar een pen kan je verleiden tot een gesprekje met een huisgenoot of het ‘even’ snel opruimen van het aanrecht.
• Zet telefoon, televisie en MSN uit. Een muziekje op de achtergrond is geen punt, mits rustig en niet te luid.
• Zorg voor een actieve leeshouding. Lekker lui onderuitgezakt op de bank of languit op bed, ligt heel comfortabel, maar nodigt je ook uit om weg te dromen of zelfs in slaap te vallen. Dus: rechtop, met het hoofd recht en ontspannen schouders.

Oriënteren

Veel studenten slaan hun boek open en beginnen te lezen zonder zich eerst af te vragen wat ze eigenlijk met de studiestof aanmoeten. Het is verstandig je eerst op je boek of tekst te oriënteren voordat je met lezen begint. Op basis van je oriëntatie krijg je een beeld van het onderwerp, inzicht in de hoofd- en bijzaken en de moeilijkheidsgraad en kun je bepalen hoe je de tekst wilt bestuderen. De volgende vragen geven je een idee hoe je je op de leerstof kunt oriënteren:

• Wat is de titel van het boek of het hoofdstuk en wat zegt deze titel je?
• Wat staat er in de inhoudsopgave?
• Waar gaat het boek of hoofdstuk in hoofdzaak over?
• Hoe is het boek of het hoofdstuk globaal opgebouwd?
• Wat weet je al van het onderwerp?
• Wat wordt er niet behandeld?
• Met welk doel neem je de stof door? Moet je er een samenvatting van maken, moet je ieder detail kennen, of is de grote lijn genoeg?
• Op welke vragen wil je een antwoord?
• Hoe ga je de stof doornemen? Neem je alleen de hoofdstukken of alinea’s door die voor jou interessant zijn of moet je het hele boek of hoofdstuk uit je hoofd kennen?

Door antwoorden op deze vragen te zoeken voordat je begint te lezen, studeer je doelgericht en bespaar je tijd.

Plannen

Als je weet wat je moet lezen, kun je een inschatting maken van de tijd die je daarvoor nodig hebt. Maak vervolgens een planning met daarin welke stof je wanneer wilt gaan bestuderen. Wees realistisch. In één dag een vuistdikke theoretische pil doorwerken is een onhaalbare kaart. Maak een haalbare planning en probeer je daar zo goed mogelijk aan te houden.

Sophie, eerstejaars student Human Resource Management: “Aan het begin van mijn studie begon ik veel te laat met studeren. Ik dacht: dat lukt me wel, op de havo begon ik ook altijd pas een dag van tevoren met studeren. Na vier dikke onvoldoendes zag ik in dat ik het anders moest aanpakken. Ik ging planningen maken en samen met een vriendin studeren. Dat hielp. Het eerstvolgende tentamen haalde ik een 9.”

Lezen om te leren

Nadat je je op de leerstof hebt georiënteerd, begin je met het lezen van de tekst of het boek.

• Lees geconcentreerd en in een rustig tempo. Anders dan het lezen van een roman of tijdschrift, vergt lezen om te leren concentratie en een rustig leestempo. Het is belangrijk dat je begrijpt wát er staat. Als je begrijpt wat je leest, onthoud je het sneller en beter. Ook kun je hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden. En dat is belangrijk, want niet alles wat in een tekst staat is even belangrijk. Een tekst bestaat vaak voor een groot deel uit inleiding, onderbouwing, voorbeelden, toelichtingen etc. Die kun je sneller en oppervlakkiger lezen dan de kern van de tekst. Vaak bestaat lezen voornamelijk uit zoeken naar de kern. Bovendien leer je zo kritisch te denken. Kritisch denken betekent dat je onafhankelijk van anderen informatie analyseert en beoordeelt. Je komt door zorgvuldig na te denken tot je eigen, gefundeerde conclusies.
• Markeer belangrijke zaken. Verwerk deze in een samenvatting of schema.
• Zoek de betekenis van moeilijke of onbekende woorden op. Zo houd je de rode draad van het verhaal vast. Eventueel kun je zo je eigen woordenboek samenstellen.
• Reflecteer met enige regelmaat in eigen woorden op de tekst die je leest. Zo dwing je jezelf kritisch na te denken over de stof, houd je de  grote lijn in de gaten en ontdek je verbanden met eerdere hoofdstukken of eigen ervaringen.
• Zorg voor controlemomenten. Je kunt het tentamen gebruiken om erachter te komen of je de lesstof goed hebt begrepen, maar het is natuurlijk verstandiger om tijdens het bestuderen van de leerstof momenten van controle in te lassen, bijvoorbeeld na het bestuderen van een artikel of hoofdstuk. Door jezelf met enige regelmaat te overhoren kom je erachter welke studiestof je nog niet goed beheerst en welke gedeelten je wel goed kent. Hierdoor ben je bewust en doelgericht met de stof bezig. Controleer bij het toetsen wel altijd of je de correcte antwoorden geeft.

Door de studiestof op deze manier te structureren kun je de stof beter in je opnemen en onthoud je feiten gemakkelijker.

Nog een aantal tips

• Ben je een ochtend-, middag- of avondmens? Houd daar bij het plannen rekening mee.
• Na een uur concentratie is het tijd voor een korte pauze. Ga dan tien minuten even iets heel anders doen. Zo blijf je gemotiveerd.
• Probeer je tijd te verdelen. Als je elke dag een uurtje besteedt aan de stof hoef je niet te stressen tijdens de tentamenperiode. Op deze manier blijf je de stof ook langer onthouden, in tegenstelling tot wanneer je leert onder grote tijdsdruk. Hierbij onthoud je de stof meestal maar één dag.
• Zoek een studiemaatje voor onderwerpen die je lastig vindt. Door samen te studeren, kun je elkaar helpen en ga je actief met de leerstof om, waardoor je het beter onthoudt.
• Zorg voor de nodige ontspanning. Ga bijvoorbeeld sporten, bij een vriend langs of maak een wandelingetje door het park. Op deze manier ben je even met je gedachten niet bij de leerstof en kun je daarna weer met frisse zin verder met studeren.

Aanbevolen website

• In de cursus ‘Actief leren’ op leren.nl vind je nog meer tips hoe je beter en efficiënter kunt leren.
  

Auteur:  Marieke van Oosterhout