Plant (Belbin teamrol)
De Plant is binnen de negen teamrollen van Belbin de proactieve denker. Hij produceert zelf actief ideeën, maar hij heeft de neiging die voor zichzelf te houden. In het Engels wordt deze teamrol de Plant genoemd en in het Nederlands ook wel de Bedenker.
Een plant is een slimme en creatieve solist die regelmatig komt met innovatieve ideeën en oplossingen. Hij is een echte creatieveling, denkt buiten de gebaande paden en heeft een originele inbreng in het team. Een plant komt vaak met vindingrijke concepten die kunnen helpen bij het oplossen van complexe problemen. Hij is de ideeëngenerator of dromer van het team.
Waarom heeft deze teamrol de vreemde naam 'plant'? Belbin zei daarover: "We called these clever people plants, because the chaps at Henley insisted we plant one in each group".
Kenmerken van de teamrol Plant
De belangrijkste kernkwaliteiten en teamrolkwaliteiten van een Plant zijn:
Kenmerkende uitspraak:
Ik heb wel wat ideeën. Daar ga ik even op broeden.
Functies in een team die goed passen
- Onderzoeker.
- Ontwerper/innovator.
- Verzinner van oorspronkelijke ideeën.
- Schepper, bijvoorbeeld van een nieuw product.
- Schrijver (waarna een strenge redacteur het rapport moet doorlopen op mooie, maar voor sommigen onbegrijpelijke vondsten en op typ- en spelfouten want daar kijkt de Plant overheen).
Zijn bijdrage aan het team
- Als er gevraagd wordt om een echt innovatieve oplossing voor een moeilijk probleem dan heb je de vernieuwingsgerichte Plant nodig. Hij denkt out of the box en is sterk in probleemanalyse.
- Hij heeft veel fantasie en verbeeldingskracht. Hij kan daarmee nieuwe dingen verzinnen en ontwerpen. Moet er onderzoek gedaan worden, dan komt hij vaak eerst met ideeën voor de richting die het team daarin moet volgen.
- Een plant ziet de grote lijnen, kan conceptueel denken en kan een visie ontwikkelen: een duidelijk beeld van wat het team wil dat er in de toekomst gaat gebeuren.
Wat heeft hij nodig
- Vrijheid, een Plant verlept als hij zich aan harde richtlijnen moet houden.
- Tijd om te brainstormen, fantaseren, dromen en associëren, en op andere manieren zijn creativiteit te laten stromen.
- Erkenning en waardering voor zijn bij vlagen briljante ideeën.
Wat het team van de Plant moet accepteren
- Hij kan enigszins eigengereid of eigenzinnig zijn. Het team moet zijn gebruiksaanwijzing leren kennen om goed met de Plant samen te werken en hem tot bloei te laten komen.
- Het team moet kunnen omgaan met een introverte Plant, die enigszins in zichzelf gekeerd is.
- De ideeën van de Plant kunnen wat zonderling of onpraktisch overkomen. Soms zijn zijn ideeën wat verstrekkend of radicaal. Het is dan zaak niet al te kritisch te reageren, maar de Plant gevoelig te maken voor de doelen en bewegingsruimte van het team.
Valkuilen van de Plant
- Een Plant kan zich teleurgesteld of zelfs beledigd terugtrekken als er niet of negatief op zijn ideeën wordt gereageerd. Hij kan slecht omgaan met weerstand, kritiek of tegenspraak.
- Een Plant is soms zozeer bezig met zijn eigen ideeën, dat hij het contact met zijn omgeving en zijn team soms kwijt lijkt te zijn. Op de rest van het team komt hij dan enigszins afwezig of vergeetachtig over. Hij lijkt zijn eigen project te doen.
- Is niet heel doelgericht en kan soms moeilijk focussen.
- Verwacht niet veel inbreng van een Plant in een vergadering. Hij wil gevraagd worden om zijn ideeën te vertellen, maar zijn beste ideeën komen ongepland. Het risico bestaat dat zijn bijdrage onzichtbaar blijft.
- Hij is met conceptuele ideeën bezig en heeft soms te weinig aandacht voor details en uitwerking.
- Een Plant kan terughoudend zijn om zijn ideeën te presenteren in een groep met nogal dominante extraverte teamleden. Hij heeft enige durf of stimulatie van een Voorzitter nodig om over zijn schroom heen te stappen.
- Hij komt soms met buitenissige of onorthodoxe ideeën, die kunnen doorschieten naar onrealistisch.
Leerdoelen voor een Plant
- Feedback ontvangen: een boodschap van andere teamleden over jouw inbreng of gedrag gracieus in ontvangst nemen.
- Omgevingsbewustzijn: Gedraag je niet als de onbegrepen artiest, de einzelgänger die zich niet wil conformeren aan zijn omgeving. Je houdt dan geen rekening met andere mensen, bestaande werkwijzen en richtlijnen, maar verzet je overal tegen en meent dat alleen jouw inzichten werkelijk ertoe doen. Vaak passen deze ideeën niet goed in je team of in de huidige aanpak. Creatief zijn op de werkvloer houdt juist in dat je goed kunt omspringen met het oerwoud van richtlijnen en omstandigheden. Als je in dat stramien nieuwe oplossingen kunt bedenken, ben je werkelijk creatief.
- Werk goed samen met je team: soms ontstaan de beste oplossingen door met anderen samen te werken en gebruik te maken van hun expertise en inzichten.
Relaties in het model van Belbin
De Plant is een denkgerichte rol, net als de Monitor. Het verschil is dat de ideeën van de Plant vanuit hemzelf komen (proactief), terwijl de Monitor vooral reageert op ideeën die door anderen worden ingebracht (reactief). Je hoort de Monitor vaak zeggen: ‘Zullen we daar nog even over nadenken?’ De Plant zegt: ‘Ik heb wel een idee…’
Een Plant kan spanning hebben met andere teamrollen:
- Hij kan de Bedrijfsmannen en Brononderzoekers irriteren met zijn ‘wazigheid’.
- Vormers en Voorzitters vinden hem niet resultaatgericht genoeg.
- Hij heeft soms moeite met de commentaren van de Monitor op zijn bijdrage.
Rol van de Plant in de teamsamenstelling
In elk gevarieerd team dat voor een uitdagende klus staat, is zeker één Plant op zijn plaats. Het is aan de Voorzitter om doel en richting te geven aan het creatieve denkwerk van de Plant, en om de samenwerking te organiseren met de meer praktisch ingestelde teamleden.
Het is in het algemeen geen goed idee om veel Planten in een team op te nemen, en zeker niet om een 'Plantenteam' samen te stellen. Ze kunnen nogal competitief worden en de concurrentie met elkaar aangaan om de beste en slimste ideeën. Er gaat dan veel tijd verloren aan gekissebis over elkaars denkbeelden.
Auteur: Isabelle Langeveld, met bijdragen van René Pijlman