Outplacement

Met ontslag bedreigd? Vaak kom je dan in aanmerking voor een outplacementtraject. Daarin krijg je begeleiding bij het zoeken van een nieuwe baan.

Betaalde heroriëntatie op de arbeidsmarkt

Outplacementbureaus verschillen niet of nauwelijks van loopbaanadviesbureaus. Maar het accent bij een outplacementtraject ligt net anders dan bij loopbaanadvies. Bij loopbaanadvies bezin je je op je carrière zonder dat dat altijd betekent dat je opstapt bij je huidige werkgever. Bij outplacement komen jij en je werkgever meestal overeen dat je (betaald) op zoek gaat naar een andere baan, soms zelfs een andere richting, en dat je niet meer terugkeert op je oude werkplek. Er wordt vrijwel altijd een termijn gesteld aan het outplacementtraject: je wordt geacht binnen een aantal maanden een nieuwe baan gevonden te hebben. Zo niet, dan volgt alsnog ontslag. Een outplacementtraject maakt vaak deel uit van het sociaal plan bij een reorganisatie.

Outplacement wordt vaak aangeboden in geval van:

• een onoplosbaar arbeidsconflict
• reorganisatie
• vastlopen in je carrière

Wie onvrijwillig moet vertrekken krijgt vaak ook de mogelijkheid te kiezen tussen een geldbedrag of outplacement. Veel mensen zijn geneigd te kiezen voor het geld, in de veronderstelling dat ze wel weer snel aan een baan zullen komen. Kijk echter, voor je deze beslissing neemt, goed naar de arbeidsmarkt en je arbeidsverleden. Schat je kansen realistisch en niet te rooskleurig in, zeker niet als de arbeidsmarkt krap is en je leeftijd een rol speelt. In die gevallen kun je vaak de begeleiding die een outplacementbureau biedt, goed gebruiken. Vraag anderen die jou in je werk kennen, mee te denken over deze beslissing, juist omdat je emoties je beslissing kunnen vertroebelen.

Wie al ontslagen is of zonder werk zit, kan vaak ook bij outplacementbureaus terecht, maar de trajecten zijn over het algemeen erg prijzig, juist omdat die bureaus gewend zijn door werkgevers betaald te worden. Soms hanteren bureaus aparte prijzen voor particulieren. Vraag daar dus naar als je je aanmeldt.

Een outplacementbureau kiezen

Outplacementbureaus zijn er in soorten en maten. Er zijn grote, gerenommeerde bureaus, er zijn vele eenpitters en er zijn ouplacementbureaus die gelieerd zijn aan grote bedrijven en instellingen. Werk je bij een bedrijf dat outplacementdiensten afneemt van zo'n gelieerd bureau, dan ben je vaak verplicht om bij dat bureau het outplacementtraject te volgen. Het heeft als voordeel dat zo'n bureau het bedrijf van dichtbij kent en vaak weet wat er speelt, maar het heeft als nadeel dat het misschien niet 'klikt' en je toch gebonden zit aan dat bureau. Heb je een arbeidsconflict, dan kan het bovendien erg bedreigend zijn om met een bureau zaken te moeten doen dat rechtstreeks verbonden is met je werkgever. In dit soort gevallen is het verstandig met je werkgever te onderhandelen over een alternatief bureau.

Waar moet je op letten als je zelf een outplacementbureau kiest?

• Het moet 'klikken'. Dat betekent dat het contact tussen jou en de consultant goed moet lopen, maar ook dat de werkwijze van het bureau bij je moet passen. Ben jij een heel nuchter type, dan wil je waarschijnlijk niet allerlei 'zweverige' opdrachten hoeven doorwerken. Kamp je juist met grotere levensvragen, dan zal een standaard klik-klak-klaar-methode wellicht niet werken. Informeer je over de visie en gebruikte methoden van het bureau en beslis pas na het eerste gesprek of het bureau je wat lijkt.
• Een outplacementbureau dient in de meeste gevallen 'twee heren': jou en je werkgever. Je werkgever betaalt en zal dus enige rapportage willen over de voortgang. Anderzijds gaat het om jou in al je facetten en dat is iets heel persoonlijks. Je wilt niet dat je hele hebben en houden aan je werkgever wordt doorgegeven. Stel kritische vragen hoe het bureau met deze spagaat omgaat en welke gegevens ze wel en niet aan je werkgever zullen doorspelen.
• Grote bureaus zijn niet per definitie beter dan kleine of andersom. Informeer je over de gehanteerde aanpak, onderzoek wat het traject precies inhoudt en vraag naar de resultaten met andere kandidaten. Kijk ook rond in je netwerk of je iemand kent die met een outplacementbureau te maken heeft gehad. Zo'n ervaringsdeskundige kan je waarschijnlijk goede tips geven.
• Sommige bureaus bieden faciliteiten waar je gebruik van kunt (soms 'moet') maken. Je zit een aantal dagen per week bij zo'n bureau om aan je traject te werken. Je hebt dus een 'sollicitatiewerkplek' met een computer met internetaansluiting, naslagwerken en dagbladen en vacaturekranten. Sommige mensen vinden het prettig om dit werk niet thuis te hoeven doen, maar iedere dag naar een plek te moeten gaan om aan de slag te gaan met hun toekomst.

Het traject

Een outplacementtraject bestaat uit een aantal fasen die je afhankelijk van je situatie meer of minder uitgebreid doorloopt:

• Verwerking. Wie voor outplacement in aanmerking komt heeft vaak onprettige werkervaringen achter de rug. Een arbeidsconflict, een reorganisatie, ontslag wegens overtolligheid etcetera. Het vergt vaak tijd om daar overheen te komen. Je woede, vertwijfeling en verdriet over het verlies van je baan of het onrecht dat je in jouw ogen is aangedaan moet je kwijt zijn voordat je verder kunt. In een outplacementtraject is daar (meer dan bij een 'gewoon' loopbaanadviestraject) ruimte voor.
• Zelfonderzoek. Wil je effectief kunnen solliciteren, dan je moet goed weten wat je wilt. Zelfonderzoek maakt dus een belangrijk deel uit van een outplacementtraject. Er komen vragen aan de orde als: wat ben ik, wat kan ik, wat wil ik? Wat zijn mijn sterke en zwakke punten? Een beroepskeuzetest kan deel uitmaken van dit zelfonderzoek. Ook breng je met dit zelfonderzoek in kaart op welke gebieden je eventueel scholing nodig hebt.
• Sollicitatietraining. Veel mensen die in een outplacementtraject terechtkomen hebben al jaren niet meer gesolliciteerd. Het is meestal zinvol aandacht te besteden aan hoe dat ook al weer ging, solliciteren. Je zult in een outplacementtraject je cv kritisch gaan bekijken en aanpassen aan (nieuwe) wensen van mogelijke werkgevers. Ook het schrijven van sollicitatiebrieven en het oefenen van sollicitatiegesprekken komt in een outplacementtraject vaak aan bod.
• Banen zoeken. Als je de voorgaande stappen eenmaal doorlopen hebt, dat zal je met het echte werk moeten beginnen: het daadwerkelijk zoeken van een baan. Veel (grotere) outplacementbureaus hebben faciliteiten om het banen zoeken te vergemakkelijken. Ze hebben computers waar je op kunt werken, naslagwerken, tientallen jaarverslagen van bedrijven, goede printers om je brieven op uit te printen, noem maar op. Tijdens het zoeken zul je regelmatig een begeleidingsgesprek hebben met je coach over de voortgang. Hij/zij zal je van suggesties voorzien en je zo nu en dan een hart onder de riem steken. Want gemakkelijk is het niet, een outplacementtraject.

Aanbevolen websites

• Informatie over zaken rondom ontslag.
• OVAL is de branchevereniging van outplacementbureaus. De vereniging geeft een keurmerk aan bedrijven die aan bepaalde eisen voldoen. Dit geeft je een indruk van de kwaliteit van het bureau waarmee je in contact wordt gebracht door je werkgever.
• Hoe overleef ik een outplacement

Auteur: Ysolde Bentvelsen