In tien stappen naar een baan

Tussen jouw besluit een (andere) baan te zoeken en je eerste werkdag zit soms wel een aantal maanden. Dat komt doordat het sollicitatieproces uit veel stappen bestaat. Gebruik dit stappenplan om je project 'nieuwe baan' efficiënt aan te pakken.

1. Oriënteren

De oriëntatiefase is een onderschat, maar vaak cruciaal element van het sollicitatieproces. Bij het solliciteren is het belangrijk dat je weet wie je bent, wat je kunt en wat je wilt. Je moet je sterke punten, ambities, ervaringen, wensen en voorkeuren kennen om een baan te vinden die daarbij aansluit.

Vervolgens is de vraag: "Wat doe je hiermee tijdens je banenjacht?" Als er veel concurrentie is voor de functie die jij zoekt, hebben werkgevers veel keuze. Je zult erachter moeten komen of jouw profiel voldoende aansluit bij de functie-eisen, zodat werkgevers jou als een interessante kandidaat voor de functie. Je profiel is bepalend voor je arbeidsmarktstrategie: waar en hoe ga je je nieuwe baan vinden?

Je goed oriënteren kost vaak behoorlijk veel tijd, maar is zeker de moeite waard. Het maakt de andere fases in het sollicitatieproces gemakkelijker. Je weet bijvoorbeeld beter welke vacatures voor jou geschikt zijn. Ook kun je je motivatie en ervaring beter verkopen in je sollicitatiebrief, je curriculum vitae (cv) en natuurlijk in de sollicitatiegesprekken die je zult voeren. Tot slot geeft het de beste kans op een baan die echt bij je past.

2. Vacatures zoeken

Vacaturen kennen hun eigen levensloop, vanaf hun 'geboorte' tot aan het moment dat een nieuwe collega is aangenomen. Inzicht in de manier waarop een vacature tot stand komt, kan je een belangrijk voordeel opleveren in je zoektocht naar nieuwe werk. 

Vacatures kun je op verschillende manieren vinden:

Je beoordeelt de vacatures op de werkzaamheden en verantwoordelijkheden die gevraagd worden. Daarnaast kijk je of het bedrijf zelf en de branche waarin het bedrijf zich bevindt je aanspreken. Tot slot leg je je eigen kennis, ervaring en competenties naast het gevraagde profiel. Je schat je kansen in en bepaalt of je wel of niet gaat solliciteren.

3. Schrijven van je brief en je cv

Heb je een passende vacature gevonden, dan wordt het het tijd om je ideeën over jou en de baan die je wilt op papier te zetten. Je sollicitatiebrief kun je zien als een betoog waarin je heel overtuigend reclame maakt voor jezelf. Die brief bevat:

  • de aanleiding van je sollicitatie
  • je motivatie voor de baan en het bedrijf
  • waarom je jezelf een geschikte kandidaat vindt
  • wat voor iemand je bent

Je besteedt veel energie aan de juiste inhoud, maar misschien wel evenveel aan de stijl. Je brief moet lezen als een trein en is natuurlijk foutloos geschreven.

Je cv laat zien wie je bent en wat je gedaan hebt. Het bevat:

  • een overzicht van de opleidingen die je hebt gevolgd
  • je werkervaring
  • en geeft inzicht in jouw competenties en
  • jouw vakkennis

Het is verstandig om je cv voor iedere sollicitatie aan te passen en toe te spitsen op de functie-eisen. Je legt dan de nadruk op precies die elementen die aansluiten op de functie.

4. Reactie op je brief krijgen

Het duurt vaak lang voordat je een reactie ontvangt van je potentiële werkgever. Als je je ongeduld niet kunt bedwingen, bel dan om te checken of je brief in goede orde ontvangen is. Tussen neus en lippen door kun je nog vragen hoeveel anderen er eigenlijk gesolliciteerd hebben. En dan: geduldig wachten op een uitnodiging voor een gesprek of, helaas, een afwijzing. Als je niet 'door' bent, vraag dan waarom je bent afgewezen. Daarmee kun je in volgende sollicitaties je voordeel doen.

5. Het oriënterend gesprek

Het eerste sollicitatiegesprek wordt ook wel een oriënterend gesprek genoemd. De werkgever wil in dit gesprek nader kennis met je maken om een globale indruk te krijgen van wie je bent en of je past bij het bedrijf. Natuurlijk is het gesprek aan twee kanten een oriëntatie: ook jij kunt vragen stellen.

Aan de hand van je brief, je cv en de advertentietekst bereid je je voor op het gesprek. Je bekijkt de website van het bedrijf en vraagt zo nodig nog wat extra informatie aan. Een goede voorbereiding is ook het oefenen van het gesprek met bijvoorbeeld een vriend. Laat hem de vacaturetekst, je brief en cv lezen en vraag hem om lastige vragen te stellen. Op die manier heb je een aantal goede antwoorden paraat en sta je niet met je mond vol tanden. Denk ook na over hoe je wilt overkomen; Besteed aandacht aan je kleding.

6. Verslag maken

Na het oriënterend gesprek is het verstandig om voor jezelf een verslag te maken. Welke vragen zijn er gesteld? Hoe verliepen de eerste vijf minuten? Maakte je een zekere indruk? Op welke vragen gaf je sterke antwoorden? Waar bleef je hangen? Waarover zullen ze in een volgend gesprek meer willen weten? Zo werk je de sterke en minder sterke punten van het gesprek uit. Ook de antwoorden op jouw vragen over de taken en verantwoordelijkheden zet je nog eens op een rij. Dit is alvast een goede voorbereiding voor de gesprekken die volgen voor deze of een andere baan.

7. Vervolggesprekken

Meestal zul je verschillende gespreksrondes moeten doorlopen voordat je wordt aangenomen. Een werkgever wil risico's uitsluiten en zo goed mogelijk onderzoeken welke kandidaat de beste is. Daarom duurt een procedure vaak lang.

In een tweede gesprek kun je vragen verwachten waarin de selecteurs dieper ingaan op je motivatie, je vakkennis, je persoonlijkheid en je ervaring. De selecteurs willen in dit gesprek zekerheid krijgen over aspecten van je profiel en competenties waar ze nog aan twijfelen. Ben je wel écht stressbestendig? Wat weet je nu eigenlijk precies van klimaatbeheersing in treinen?

Soms moet je met een aantal verschillende mensen een vervolggesprek voeren die allemaal een indruk van je willen krijgen: de manager, de personeelsmanager, een aantal van je toekomstige collega´s en soms ook de directeur van het bedrijf. Afhankelijk van de functie waarop je solliciteert, kan een medische keuring of een assessment deel uitmaken van de sollicitatieprocedure. 

8. Afwijzing

Eén kandidaat is het meest geschikt. Toch is het zuur wanneer je na een aantal gesprekken alsnog wordt afgewezen. Trek het je niet te veel aan en leer ervan. Meestal krijg je een telefoontje waarin wordt verteld dat je het niet geworden bent en waarom. Is de reden voor de afwijzing niet duidelijk? Vraag er dan zelf naar, je hebt recht op die informatie.

9. Arbeidsvoorwaardengesprek

Je wilde het van het begin af aan al weten: wat schuift het eigenlijk, hoeveel ga ik verdienen? En eerder kon je er niet over beginnen, dat is tegen de (ongeschreven) sollicitatieregels. In het arbeidsvoorwaardengesprek komen je salaris, eventuele bonussen en de secundaire arbeidsvoorwaarden (lease-auto, pensioen) aan bod. Het enige punt waar het nu nog op kan mislopen is als jij meer vraagt dan je werkgever wil bieden. Meestal zullen beide partijen een aanvaardbaar compromis vinden. Het is overigens zeker aan te raden te onderhandelen over je salaris en arbeidsvoorwaarden. Vaak is er wel wat ruimte in het aanbod. Twijfel je over het voorstel? Vraag de tijd en denk er een paar dagen over na.

10. Je aanstellingsbrief en contract

Gefeliciteerd, je bent aangenomen! Je krijgt een bevestiging van je aanstelling en moet een arbeidscontract ondertekenen. Nadat je dit goed hebt doorgelezen en er zeker van bent dat alles klopt, zet je je handtekening en stuur je het terug. Neem als dat mogelijk is nog een week of langer vrij voordat je begint met je nieuwe baan. Wanneer je fris aan de start verschijnt, kun je alle informatie die je in de eerste weken zult krijgen een stuk beter aan!

Auteur: Marieke van Oosterhout

Je bent hier: Home Carrière Solliciteren In tien stappen naar een baan