Sollicitatiegesprek oefenen

Een sollicitatiegesprek voeren is voor velen geen dagelijkse bezigheid en daarom is het niet zo vreemd als je er tegenop ziet. Om je mentaal goed voor te bereiden, is het nuttig vooraf het sollicitatiegesprek te oefenen met een rollenspel. Je kunt dit op verschillende manieren doen:

Een simulatie-interview houden met een vertrouweling.
Je elevator pitch oefenen.
Trainen in een sollicitatietraining.
Vooraf STAR-antwoorden bedenken op sollicitatievragen die je kunt verwachten.

Simulatie-interview houden met een vertrouweling

Oefen het sollicitatiegesprek met iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld een vriend of vriendin. Jij speelt uiteraard de rol van sollicitant, je oefenpartner de rol van interviewer.

Probeer een zo echt mogelijk gesprek na te bootsen. Lastige vragen horen hier dus ook bij. Je kunt het gesprek met een camera opnemen zodat je achteraf niet alleen de inhoud kunt analyseren, maar ook je lichaamstaal.

Probeer in het oefengesprek:

Jezelf te verkopen door je sterke kanten te accentueren en je zwakke kanten wat af te zwakken.
Op je houding te letten. Zit je rechtop? Friemel je niet aan je haar?
Kort en bondig te formuleren. Zorg ervoor dat de ondervrager je niet hoeft terug te fluiten. Dit gebeurt als je te diep op een bepaald onderwerp ingaat of te lang over iets uitweidt. Antwoord echter niet alleen met 'ja' of 'nee'.
Vragen van de recruiter concreet te beantwoorden aan de hand van relevante informatie en praktijkvoorbeelden.
Zelf vragen te stellen.
Zo veel mogelijk jezelf te zijn. Wring je niet in allerlei bochten en gedraag je niet geforceerd.

Evalueer het gesprek met je sparringpartner en bespreek wat goed ging en wat je zou kunnen verbeteren:

Hoe was je presentatie?
Gaf je duidelijke en concrete antwoorden?
Kwamen je kwaliteiten en vaardigheden goed uit de verf?
Nam je voldoende initiatief tijdens het gesprek?
Liet je tijdens het gesprek merken dat je het een en ander over de organisatie en de branche weet?

Als je dat prettig vindt, kun je het gesprek daarna nog eens oefenen.

Je elevator pitch oefenen

In het sollicitatiegesprek krijg je vaak de gelegenheid om je elevator pitch te geven: een korte presentatie waarin je enthousiast vertelt wie je bent en waar je goed in bent. Dat kun je bijvoorbeeld doen als antwoord op de veelgestelde vraag: wat kun je over jezelf vertellen?

Vermijd standaardverhalen. Bedenk bij je voorbereiding op elk afzonderlijk sollicitatiegesprek de belangrijkste elementen die jij in dat gesprek wilt uitlichten. Benadruk je kwaliteiten, competenties en soft skills die relevant zijn voor de baan waarop je solliciteert, of die worden gewaardeerd door deze werkgever.

Vraag enkele vrienden of vertrouwelingen of je je elevator pitch bij hen mag oefenen. Doe alsof je vriend de werkgever is en jullie een echt sollicitatiegesprek voeren. Dit helpt je om de spanning van een echt sollicitatiegesprek te ervaren en je pitch zo realistisch mogelijk te oefenen. Vraag vervolgens om eerlijke en constructieve feedback. Zo kun je je verhaal aanscherpen en ervoor zorgen dat het goed aansluit bij het bedrijf en de functie waarop je solliciteert.

Trainen in een sollicitatietraining

Marloes: "Ik was enorm zenuwachtig voor mijn eerste echte sollicitatiegesprek. Ik was twee maanden afgestudeerd en driftig op zoek naar mijn eerste baan. Ik zag enorm op tegen het gesprek. Op aanraden van vrienden heb ik een sollicitatietraining bij een professioneel trainingsbureau gevolgd.

Twee dagdelen hebben we in een groepje van zes personen met elkaar geoefend in het voeren van een sollicitatiegesprekken. In het begin was het best eng, want je kent elkaar niet. Toch was het ijs snel gebroken want je zit allemaal met dezelfde vragen, frustraties en angsten.

Ik heb veel geleerd van de feedback van mijn trainer en medecursisten. Dat bleek wel tijdens mijn eerste echte sollicitatiegesprek: ik merkte dat ik minder zenuwachtig was en mezelf bleef tijdens het gesprek. Uiteindelijk heb ik de baan gekregen."

Je kunt ook een sollicitatietraining volgen, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Veel trainingsbureaus bieden praktijkgerichte cursussen aan, die je voorbereiden op het voeren van sollicitatiegesprekken. In een kleine groep van maximaal 6 tot 8 deelnemers werk je aan je leerdoelen, die je voorafgaand aan de training samen met je docent hebt opgesteld.

Aan de hand van verschillende opdrachten en rollenspelen, die je individueel, met een medecursist of met de hele groep uitvoert, oefen je de theorie in de praktijk. Een vast onderdeel is het voeren van een sollicitatiegesprek met – bijvoorbeeld - een medecursist.

Meestal wordt het trainingsgesprek opgenomen op video. Na afloop evalueer je aan de hand van de video het gesprek en krijg je feedback van de trainer en de andere deelnemers op wat je deed of juist niet deed. Door de video krijg je meer inzicht in je eigen gedrag en het effect daarvan op anderen. Ook al kan het soms behoorlijk confronterend zijn, je leert er wel veel van.

Vooraf STAR-antwoorden bedenken op gedragsgerichte sollicitatievragen die je kunt verwachten

Het is een nuttige oefening om vooraf gestructureerde antwoorden te bedenken op een aantal interviewvragen die waarschijnlijk gesteld gaan worden. Het beantwoorden van deze vragen kun je zelfstandig oefenen voor de spiegel, zonder trainer of oefenpartner. Als je dat doet, dan heb je in het gesprek een aantal antwoorden paraat en word je vaardiger in het hanteren van de STAR-methode.

Wat is de STAR-methode?

Met de STAR-methode kun je gestructureerd antwoord geven op sollicitatievragen over je competenties, vaardigheden en gedrag in bepaalde werksituaties. Geef daarbij specifieke voorbeelden uit je werkervaring, die jouw capaciteiten en kwaliteiten benadrukken.

STAR staat voor: Situatie, Taak, Actie en Resultaat. Je vertelt over een bepaalde ervaring achtereenvolgens:

Wat was de werksituatie?
Wat waren jouw taken en verantwoordelijkheden?
Welke actie heb je ondernomen? Wat was jouw aanpak?
Wat was daarvan het resultaat?

Laat tot slot zien dat je kunt reflecteren op de werkervaring. Maak duidelijk wat je ervan hebt geleerd.

Welke interviewvragen kun je verwachten?

Competentiegerichte vragen die relevant zijn voor de functie.
Veelgestelde sollicitatievragen.
Vragen over jouw kwaliteiten die je onder de aandacht hebt gebracht in je sollicitatiebrief en cv, of die je in het sollicitatiegesprek naar voren brengt. Meestal zijn dat jouw kernkwaliteiten of sterke algemene competenties of soft skills.

Het is nuttig om jouw antwoord op de belangrijkste vragen enkele malen te herhalen, want oefening baart kunst. Maar overdrijf het niet. Als je snel en mechanisch een voorbereid antwoord oplepelt, maakt dat geen goede indruk op de interviewer.

Andere manieren om je voor te bereiden op het sollicitatiegesprek

Je kunt je goed voorbereiden op het jobinterview door:

De overeenkomsten en verschillen tussen de functie-eisen en jouw kennis, vaardigheden en competenties grondig te analyseren.
Je doelen voor het gesprek vooraf te bepalen. Bijvoorbeeld: welke kernkwaliteiten wil je met name over het voetlicht brengen?
Je eigen gespreksonderwerpen te bepalen.
Een aantal positieve affirmaties te trainen: oprecht gemeende bekrachtigende beweringen over jezelf die je zelfvertrouwen vergroten.

Aanbevolen websites

Sollicitatievragen moeiteloos beantwoorden
Met deze online cursus kun je je voorbereiden op meer dan 300 veelgestelde sollicitatievragen. Je leert antwoord geven volgens de STAR-methode (Situatie, Taken, Activiteiten, Resultaat). Je leert omgaan met valkuilen, vage vragen en onbehoorlijke vragen. Je krijgt vele voorbeeldantwoorden en tips.

Auteur: Marieke van Oosterhout