Je voorbereiden op het sollicitatiegesprek

De basis voor een succesvolle presentatie én een vlot sollicitatiegesprek leg je door van tevoren het nodige te doen om beslagen ten ijs te komen. Je moet je afvragen hoe je jezelf presenteert, hoe je overkomt en hoe je jezelf verkoopt. Je kunt in je mooiste kleding en met het meest indrukwekkende cv nog zo goed overkomen, maar als je je niet hebt verdiept in de organisatie sla je alsnog een modderfiguur. Een goede voorbereiding op je sollicitatiegesprek is dus erg belangrijk.

Sollicitatiegesprek: carrièretijger wordt geïnterviewd door twee selecteurs

Analyseer je match met de functiebeschrijving

De kern van het sollicitatiegesprek en dus ook de kern van jouw voorbereiding is het analyseren van de match tussen

de functiebeschrijving in de vacature; en
jouw competenties en kwaliteiten die je in je sollicitatiebrief en cv hebt gezet.

Analyseer de vacaturetekst en vraag je af: beschik ik over de juiste competenties en kwaliteiten om deze functie goed te kunnen vervullen? Noteer alle sollicitatievragen die bij je opkomen en bereid een antwoord voor met de STARR-methode.

Zorg dat je een goed verhaal kunt vertellen als de werkgever vragen stelt als:

Waarom denk je dat je geschikt bent voor deze functie?
Vertel eens iets over jezelf dat niet in je brief en cv staat

Voorbeeld

In de vacaturetekst voor een beveiliger bij een zorginstelling staat:

klaar staan voor anderen en bereid zijn om de wensen en behoefte van zorgverleners, bewoners en bezoekers inzichtelijk te krijgen

Stel je was tot nu toe vooral objectbeveiliger en hebt geen sterk profiel wat betreft zorgen voor kwetsbare mensen. Dan bereid je een STARR-verhaal voor van een privésituatie die je niet in je brief en cv kwijt kon. Bijvoorbeeld:

Op de bridgeclub hebben we enkele kwetsbare oudere leden, die zich 's avonds op weg naar huis niet veilig voelden. Ik heb samen met een paar leden een informele begeleidingscommissie opgezet, zodat er altijd iemand was om deze mensen naar huis te begeleiden. Als ik zelf iemand naar huis bracht, maakten we onderweg een praatje en soms hielp ik nog even met een klusje in huis.

Bepaal je doelen voor het sollicitatiegesprek

Denk na over je doelstellingen voor het sollicitatiegesprek: welke indruk wil je maken, welk beeld wil je achterlaten? Welke kwaliteiten wil je vooral over het voetlicht brengen? Wat is je beste eigenschap die bij de selecteurs moet blijven hangen?

Je kunt je eigen doelen op drie manieren verwezenlijken in het gesprek:

Breng meteen bij het bespreken van de agenda van het gesprek enkele gespreksonderwerpen in waar jij het graag over wilt hebben.
Geef antwoorden waarin je de sterke punten naar voren brengt die je als doel hebt gekozen.
Stel zelf vragen om het gesprek te sturen en informatie te vergaren.

Bereid STARR-antwoorden voor op vragen die je kunt verwachten

Bereid je voor op het soepel beantwoorden van vragen in het sollicitatiegesprek. Bekijk in ieder geval de meest gestelde vragen en een aantal competentiegerichte vragen.

Bestudeer de STARR-methode om sollicitatievragen te beantwoorden met concrete voorbeelden uit je werkervaring.

Werk STARR-antwoorden uit voor veelgestelde vragen, waarmee je het gesprek kunt sturen in de gewenste richting. Je belangrijkste doel voor het gesprek realiseer je met je antwoord op een van de veelgestelde open vragen:

Wat zijn je sterke punten?
Vertel eens iets over jezelf?
Waarom moeten we voor jou kiezen?

Er wordt altijd wel zo'n soort vraag gesteld. Als je goed bent voorbereid, zijn die vragen niet meer eng, maar juist een uitgelezen kans om je doelen voor het sollicitatiegesprek te verwezenlijken.

Bereid je eigen gespreksonderwerpen voor

Bereid je voor op een gelijkwaardig gesprek met een actieve inbreng van jouw kant. Bedenk van tevoren enkele gespreksonderwerpen die jij aan de orde wilt stellen. Zorg dat je bij deze onderwerpen enkele goede open vragen paraat hebt en dat je kunt uitleggen waarom jij dit onderwerp belangrijk vindt. Enkele voorbeelden van geschikte gespreksonderwerpen:

De mogelijkheden voor ontwikkeling en doorgroeien bij deze werkgever.
De cultuur en sfeer in het team of de afdeling.
De stijl van leidinggeven en de mate van autonomie die je in deze functie zult hebben.
De mate van ondersteuning door en samenwerking met collega's (werk je solo of in een hecht team).

Mentale voorbereiding op het sollicitatiegesprek

Versterk en activeer positieve gedachten over jezelf, jouw kwaliteiten en het verloop van het gesprek. Dat kun je doen door jezelf vragen te stellen:

Stel je voor: je krijgt de baan en je baas is zo blij met zijn nieuwe medewerker dat hij een ronkende e-mail naar de hele afdeling stuurt waarin hij jouw kwaliteiten bewierookt. Wat staat er in die e-mail?
In welke situatie ben jij op je best? Wat zijn jouw sterke eigenschappen?
In welke situaties heb jij opgetreden als leider? Leiderschapskwaliteiten worden hoger gewaardeerd dan werkervaring.
Hoe zie jij je toekomst bij deze werkgever? Wat zijn je ambities? Hoe wil je doorgroeien en je verder ontwikkelen? Vertellen over je potentieel is belangrijker dan praten over wat je in het verleden hebt bereikt. [bron: Tormala].

Ontwikkel oprechte nieuwsgierigheid naar de werkgever en de functie. Bedenk belangstellende vragen om te stellen en complimenten om te geven. Door interesse te tonen in de ander kom je warm en betrokken over. Bovendien ben je mentaal minder met jezelf bezig, waardoor je minder gespannen zult zijn.

Op de dag zelf is het goed om even te ontspannen voor het sollicitatiegesprek. Een beetje spanning is gezond, maar je moet met een beetje zelfvertrouwen kunnen laten zien wat je in je mars hebt.

Affirmaties om ontspannen en zelfverzekerd te zijn

Bereid een aantal positieve affirmaties voor: oprecht gemeende bekrachtigende beweringen over jezelf die je regelmatig bevestigt en herhaalt. Spreek ze op de dag zelf in gedachten uit om je zelfvertrouwen te vergroten. Voorbeelden van affirmaties voor het sollicitatiegesprek:

Ik ben geschikt voor deze functie, want ik ben uitgenodigd voor een gesprek.
Ik heb vertrouwen in mijn kwaliteiten.
Ik kan mezelf uitstekend presenteren.
Ik ben trots op wat ik tot nu toe in mijn opleiding en carrière bereikt heb.
Ik ben de ideale kandidaat voor deze baan en ga dat overtuigend brengen.
Ik ben benieuwd wat deze werkgever te bieden heeft.
Ik heb respect voor de interviewers en wil ze graag beter leren kennen.

Het sollicitatiegesprek oefenen

Als je nog niet veel ervaring hebt met het voeren van sollicitatiegesprekken, is het een goed idee om het sollicitatiegesprek te oefenen.

Dat kan op twee manieren:

Oefen met iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld een vriend of vriendin. Probeer een zo echt mogelijk gesprek na te bootsen. Lastige vragen horen hier dus ook bij. Je kunt het gesprek met een camera opnemen zodat je niet alleen de inhoud van het gesprek kunt analyseren, maar ook je lichaamstaal.
Volg een sollicitatietraining. Daarin oefen je het gesprek met een andere deelnemer, of met een trainer die acteert als selecteur.

Evalueer met je trainingspartner:

Hoe was je presentatie?
Gaf je duidelijke en concrete antwoorden?
Kwamen je kwaliteiten en vaardigheden goed uit de verf?
Nam je voldoende initiatief tijdens het gesprek? Een goede kandidaat heeft een actieve inbreng in een gelijkwaardig gesprek.
Liet je tijdens het gesprek merken dat je het een en ander over het bedrijf en de branche weet?

Op deze manier ga je zelfverzekerd het gesprek zelf in.

Besteed aandacht aan je uiterlijke verzorging

Met een verzorgd uiterlijk maak je duidelijk dat je moeite doet om een goede indruk te maken en dat de baan waar je op solliciteert belangrijk voor je is.

Opvallende tijger door kleding en houding Zorg ervoor dat je kleding past bij de sfeer in het bedrijf: formeel of informeel. Het is belangrijk dat je je prettig voelt in de kleding die je draagt.

Let erop dat je kleding passend, schoon, heel en vrij van kreukels is. Poets je schoenen de dag voor het gesprek.

Tips

Zorg dat je klaar bent voor het gesprek, dat is het halve werk. Je gaat met meer zelfvertrouwen op gesprek en bent als kandidaat beter in staat het gesprek te sturen.
Een aantal vragen kun je verwachten. Als je daarop geen vlot antwoord paraat hebt, dan val je door de mand. Er komt bijna altijd een vraag over je slechte eigenschappen. Je kunt je zwakke punten beschrijven door te vertellen hoe je eraan werkt om jezelf te verbeteren. Een andere klassieker is: waarom zoek je een nieuwe baan?
Vraag in het oriënterend gesprek en selectiegesprek nog niet naar het salaris. Dat komt pas aan de orde in het arbeidsvoorwaardengesprek. Ken de soorten gesprekken.
Bekijk ook andere vacatures van het bedrijf. Die kunnen interessante aanknopingspunten voor het gesprek opleveren. Bijvoorbeeld: je solliciteert op vacature A, maar in vacature B staat iets over een opleidingsmogelijkheid die jou erg interesseert. Daar kun je in het gesprek een vraag over stellen.
Oriënteer je op de producten en diensten van het bedrijf. Lees de website en zo mogelijk een recent jaarverslag. Je potentiële werkgever verwacht van je dat je wat huiswerk hebt gedaan.
Denk er nog eens over na hoe je positief kunt praten over je huidige baan, terwijl je moet uitleggen waarom je een nieuwe werkgever zoekt.
Blik nog eens terug op het sollicitatiegesprek bij je huidige werkgever of vorige werkgever. Wat ging er goed? Wat kon beter? Wat heb je ervan geleerd?

Aanbevolen website

Sollicitatiegesprek sturen in jóuw richting - door Serga van Roon op Leren.nl.
Een sollicitatiegesprek is een gesprek op basis van gelijkwaardigheid. Met deze online cursus leer je hoe je als kandidaat het gesprek zélf kunt sturen.
Hoe bereid ik een sollicitatiegesprek voor - door Femke op Hoedoe.nl.
Op AnnReports vind je jaarverslagen van Nederlandse bedrijven.

Bronnen

De voorkeur voor potentieel - Uit dit wetenschappelijk onderzoek door Zakary L. Tormala and Jayson S. Jia blijkt dat je toekomstig potentieel vaak belangrijker wordt gevonden dan je prestaties tot nu toe.

Auteur: René Pijlman