Opleiding volgen aan een bekostigde of een particuliere hogeschool?

Je kunt aan een bekostigde hogeschool een opleiding volgen, maar ook aan een particulier instituut. Wat zijn de verschillen?

Het Nederlandse hoger onderwijssysteem

Bekostigd hoger onderwijs

Nederland telt ruim vijftig bekostigde hogescholen, zoals de Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Leiden. Bekostigde instellingen krijgen hun geld van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) of, voor de agrarische hogescholen, van het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij (LNV). De kwaliteit van deze opleidingen wordt door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie-Organisatie (NVAO) om de zes jaar gecontroleerd. Voldoet een opleiding aan de kwalitatieve maatstaven, dan wordt deze goedgekeurd of 'geaccrediteerd'. Na afronding van je studie ontvang je een diploma dat zowel in Nederland als in het buitenland wettelijk wordt erkend. Bovendien heb je recht op studiefinanciering.

Particulier hoger onderwijs

Nederland telt zestig particuliere hogescholen. Voorbeelden zijn Hogeschool Schoevers, NTI en LOI. Particuliere hogescholen worden niet gefinancierd door de overheid. Daarom wordt ook wel gesproken over niet-bekostigde hogescholen. Voor deze instellingen gelden dezelfde kwaliteitseisen als voor de bekostigde onderwijsinstellingen. Voldoet een opleiding aan de kwalitatieve maatstaven, dan wordt deze geaccrediteerd. Na afronding van je studie ontvang je een diploma dat zowel in Nederland als in het buitenland wordt erkend en heb je recht op studiefinanciering.

Behalve wettelijk erkende opleidingen bieden particuliere onderwijsinstellingen ook andere opleidingen aan, zoals functiegerichte opleidingen en vaardigheidstrainingen en branche-erkende opleidingen. Deze opleidingen worden vaak door de werkgever voorgeschreven en vergoed. Het diploma is alleen internationaal geldig als de branche daarover afspraken heeft gemaakt (denk bijvoorbeeld aan de NIMA-opleidingen). Deze opleidingen geven geen recht op studiefinanciering. Het onderwijsaanbod is vooral gericht op om-, her- en bijscholing en past in het traject van een leven lang leren.

Studenten

Carola  (37) 2e jaars deeltijdstudent Human Resource Management (HRM): "Toen ik weer wilde gaan studeren, heb ik getwijfeld of ik HRM aan een reguliere hogeschool wilde studeren of via het LOI. Uiteindelijk koos ik voor het eerste omdat ik het toch prettiger vind om wekelijks contact te hebben met docenten en medestudenten. Ik was bang de zelfdiscipline te missen, die nodig is om een diploma via het afstandsonderwijs halen.

Werken en studeren is redelijk pittig, maar het is te doen. Ik heb een vast clubje, waarmee ik samen de studie-opdrachten maak. Ook tentamens bereiden we samen voor. We zijn een hecht groepje en ondersteunen elkaar als iemand het even moeilijk heeft. Privé klikt het ook erg goed. We komen zelfs op verjaardagen bij elkaar!"

In het bekostigde onderwijs zijn de (veelal jonge) studenten voor het merendeel rechtstreeks afkomstig van havo, vwo en mbo. In het niet-bekostigde onderwijs zijn relatief veel studenten afkomstig van de arbeidsmarkt of van het hbo.

Opleidingsaanbod

Bekostigde hogescholen bieden je een breed aanbod aan opleidingen. Niet-bekostigd onderwijs biedt vooral opleidingen op specifieke terreinen aan. Denk daarbij aan opleidingen in economische-administratieve en theologische hoek en opleidingen in de sectoren toerisme, horeca en gedrag en maatschappij, zoals de hbo-opleiding Toegepaste Psychologie.

Onderwijsvorm

In het opleidingsaanbod van de bekostigde hogescholen ligt het accent op voltijdonderwijs. Dit heeft te maken met de focus op de doorstromers van havo, vwo en mbo. Daarnaast bieden ze deeltijd- en duale varianten van opleidingen aan. De opleidingen starten in september, al hebben sommigen nog een extra instapmoment in februari, en er zijn vaste data voor lessen en examens.

In het niet-bekostigde onderwijs ligt het accent op deeltijdopleidingen met daarnaast voltijd- en duale varianten. Dit komt door het relatief grotere aandeel werkenden dat een studie volgt in het niet-bekostigde onderwijs. Het niet-bekostigde onderwijs kent naast studievarianten met vaste startmomenten, les- en examendata ook vele flexibele varianten waarbij rekening wordt gehouden met de wensen van de student.

Afstandonderwijs

Afstandonderwijs is een onderwijsvorm, die vooral de niet-bekostigde hogescholen, zoals NTI en LOI aanbieden. Ook enkele bekostigde hogescholen bieden bepaalde opleidingen in deze vorm aan. Groot voordeel is dat je op ieder moment kunt starten, geen vaste lestijden en contacturen hebt en dus studeert wanneer en waar jij dat wilt. Je bepaalt zelf hoeveel tijd je aan je studie besteedt en wanneer je je examen maakt.

Studeren vindt plaats in de vorm van e-learning waarbij je veel gebruik van een elektronische leeromgeving. Het contact met je docenten verloopt veelal via e-mail, post of telefoon. Voor het contact met je medestudenten kun je meestal op een contactdag of in een opleidingsforum terecht.  

Deze vorm van studeren vereist een flinke dosis zelfdiscipline en doorzettingsvermogen.

Duur van de opleiding

Daniëlle (32) studeert hbo-Psychologie bij de Hogeschool NTI: "Ik had al een poosje psychologie gestudeerd, maar dat was te zwaar naast twee kinderen en een baan van 25 uur. Toen ik in een advertentie zag dat het NTI een nieuwe hbo-opleiding Psychologie aanbood, heb ik me meteen ingeschreven. Mijn werkgever betaalt. In drie jaar de hele studie voltooien? Dat haal ik niet. Ik denk dat ik nu nog vier jaar bezig ben. Mijn kinderen en werk komen nu eerst." Bron: brochure Hogeschool NTI. 

Een hbo-bacheloropleiding omvat 240 studiepunten. In principe duurt een bacheloropleiding aan het hbo vier jaar. Dat komt dus neer op 60 studiepunten per jaar. Afhankelijk van je vooropleiding kun je vrijstellingen krijgen en daarmee je studieduur verkorten.

Naast opleidingen met een standaard studieduur van vier jaar bieden niet bekostigde instellingen, zoals het LOI of NTI, je de mogelijkheid om in drie jaar je hbo-bachelordiploma te behalen. Dit houdt in dat je jaarlijks gemiddeld 80 studiepunten moet halen

Verder bieden zowel de reguliere als de commerciële hogescholen tweejarige Associate degrees aan.

Karakter

Het bekostigde onderwijs vindt meestal plaats in grote instellingen, is meer op de massa gericht en anoniemer. De laatste onderwijskundige ontwikkelingen, zoals competentiegericht leren, worden gevolgd en vakinhoudelijk komen actueel en ouder lesmateriaal naast elkaar voor.

Het niet-bekostigde onderwijs is meer persoonlijk en individueel gericht en kent vooral kleinere instellingen. Vakinhoudelijk zijn ze meer behoudend dan het bekostigde onderwijs, maar ze zijn goed in het aanbieden van maatwerk en e-learning.

Kosten

Bij de bekostigde hogescholen betaal je een vast bedrag aan collegegeld: het wettelijk collegegeld. De hoogte van dit bedrag wordt jaarlijks door het ministerie van OCW vastgesteld.

Niet-bekostigde hogescholen bepalen zelf hoeveel collegegeld ze vragen: het instellingscollegegeld. Dit betekent overigens niet dat ze per definitie duurder zijn dan bekostigde hogescholen. Doordat er vaak sprake is van minder ‘overhead’ en er meer efficiënt wordt gewerkt, kunnen niet-bekostigde hogescholen concurrerend werken.

Hoe je je hbo-opleiding kunt financieren, lees je in het artikel Hoe betaal je het doorstuderen?

Kwaliteit

Het volgen van een hbo-opleiding is een kostbare investering, zowel wat betreft tijd als geld. Niet zo gek dat je dan wilt weten of een opleiding van voldoende kwaliteit is en of je diploma wettelijk wordt erkend. Je moet er toch niet aan denken dat je er na vier jaar studeren achterkomt dat je zojuist behaalde hbo-papiertje niets waard is?

De kwaliteit van de opleidingen in het bekostigde en het niet-bekostigde onderwijs wordt gecontroleerd door de overheid. Voldoet een opleiding aan de kwalitatieve maatstaven, dan wordt de opleiding goedgekeurd of geaccrediteerd.

De functiegerichte opleidingen in het particuliere onderwijs worden veelal gecontroleerd door brancheverenigingen. 

Auteur: Marieke van Oosterhout