Tussen eerlijkheid en bluffen

Solliciteren moet je vol verve doen, anders heeft het weinig zin. Je moet je zien te onderscheiden van misschien wel honderd andere kandidaten. Je wilt indruk maken. Het is begrijpelijk dat je dan soms een beetje gaat bluffen. Maar de grens met liegen is dun. Oppassen geblazen dus.

Goede verkooppraat

Wie solliciteert moet zichzelf verkopen. Een beetje bluf hoort daarbij. Een paar tips voor het bluffen:

Kies positieve bewoordingen voor iets wat misschien niet zo positief is. Schrijf in je brief bijvoorbeeld: "Ik ben een wat solitaire werker" in plaats van: "Ik kan niet goed in teamverband werken". Als je in je vorige baan ontslagen bent, dan is het de kunst daar een positieve draai aan te geven, door bijvoorbeeld te benadrukken wat je ervan geleerd hebt.
Maak relevant wat niet relevant lijkt. Als je een half jaar op een camping in Spanje hebt gewerkt, lijkt dat op het eerste gezicht prettig tijdverdrijf. Maar als je er een hoop van hebt geleerd kun je in je sollicitatiegesprek ook melden dat je de taal en cultuur van Spanje goed kent doordat je daar vijf intensieve maanden hebt beleefd.
Wees niet te bescheiden. Vertel niet dat je net een cursus Italiaans gedaan hebt, maar zeg dat je je goed kunt redden in het Italiaans. Noem van vergelijkbare feiten de meest in het oog springende resultaten. Dus als je een computersysteem bij een klant hebt vervangen dat uit 10 computers bestond, en bij een andere klant bestond het uit 400 computers, noem dan vooral dat laatste.
Feiten oppoetsen mag tot op zekere hoogte. Dingen verzinnen is uit den boze. Dan ben je aan het liegen. Zeg bijvoorbeeld dat je een prijs hebt gewonnen voor een ontwerp. Vertel er niet direct bij dat er slechts vijf deelnemers waren. Zeg niet dat je een eerste prijs hebt gewonnen als het de derde was.

Leugentje om bestwil?

Peter lijdt aan een neurologische ziekte. Hij slikt medicijnen en functioneert in zijn werk goed. Soms heeft hij een slechte dag. Dan ziet hij eruit als een zieke man. Na 8 jaar is hij toe aan een nieuwe baan en besluit te gaan solliciteren. Ongelukkigerwijs valt het sollicitatiegesprek op een slechte dag. Peter besluit wel te gaan, en niets te zeggen over zijn ziekte. Hij wordt niet uitgenodigd voor een tweede gesprek. Hij belt met de voorzitter van de commissie om uit te leggen dat hij een ziekte heeft en op de dag van het sollicitatiegesprek een slechte dag had. Hij verzoekt om een tweede kans. Die wordt hem geweigerd. Peter worstelt met een dilemma. Volgende keer niet naar het gesprek gaan als hij een slechte dag heeft? Zijn ziekte verzwijgen? Of juist open zijn over zijn ziekte, uitleggen dat hij soms een slechte dag heeft, maar (desnoods met referenties) aantonen dat hij prima functioneert?

Leugens horen niet in een cv, een sollicitatiebrief of in een sollicitatiegesprek. Als je een gat in je cv hebt, probeer dat dan niet te dichten door wat met data te sjoemelen. Ook als je kampt met een niet-afgemaakte opleiding, doe dan niet alsof je hem hebt afgerond. Een werkgever kan je vragen om een kopie van je diploma of een digitaal uittreksel uit het diplomaregister van DUO. Een leugen kan niet alleen leiden tot een vervelende afloop van je sollicitatie; ook als achteraf blijkt dat je gelogen hebt, kun je verdere promotie wel vergeten en het kan zelfs leiden tot ontslag op staande voet. Dit soort zaken, waar je lastige vragen over kunt verwachten tijdens een gesprek, kun je het best enigszins verhullen door nadruk te leggen op sterke kanten van jezelf, of door een goede verklaring te geven voor wat er gebeurd is.

Er zijn overigens dingen waar je niet over hoeft te liegen, maar die je simpelweg niet hoeft te vermelden. Je hoeft bijvoorbeeld geen vragen te beantwoorden over eventuele zwangerschap, ziekteverleden of handicaps. Je moet je soms wel afvragen of je ze beter kunt vertellen of verzwijgen.

Een moeilijk dilemma: solliciteren met een ziekte of handicap

Solliciteren met een ziekte of handicap is moeilijk. De meningen zijn verdeeld over wat je het best kunt vertellen of verzwijgen. Als het enigszins mogelijk is, is het verstandig de eigenschappen te benadrukken waardoor je je juist met je ziekte of handicap weet te handhaven in een arbeidsomgeving. Heb je andere positieve eigenschappen die je onderscheiden, benadruk die dan ten volle. Wees juist met een ziekte of handicap niet bescheiden.

Opvallen met feiten

De beste methode om op te vallen tussen alle andere kandidaten blijft: aantonen dat je over relevante kennis en ervaring beschikt en de gewenste eigenschappen bezit. Als je dat eerlijk en enthousiast doet, dan heb je weinig extra bluf nodig.

Auteur: Ysolde Bentvelsen