Sociabiliteit

Sociabiliteit is je vermogen om (nieuwe) sociale contacten aan te gaan. Ben je erg sociabel, dan vind je het leuk om in het gezelschap van anderen te verkeren, stap je probleemloos op mensen af, meng je je gemakkelijk in gezelschap en knoop je als vanzelf een gesprek aan. 

Sociabiliteit is een natuurlijke eigenschap van extraverte mensen, maar ook een belangrijke soft skill voor een ambitieuze professional. Als je een introvert karakter hebt, dan moet je er wat meer je best voor doen.

Wat betekent sociabiliteit in de praktijk?

Concreet houdt sociabel zijn het volgende in:

  • Je hebt geen last van verlegenheid; je stapt op bijeenkomsten en feestelijkheden gemakkelijk op anderen af, maakt kennis en neemt soepel het woord.
  • Je bent een prater: onderhoudend, spraakzaam en goed in smalltalk, je zit niet om gespreksonderwerpen verlegen.
  • Je haakt gemakkelijk in op een gesprek dat al gaande is. Je verlevendigt een duffe sfeer en met jou erbij wordt het een genoeglijk en geanimeerd gesprek.
  • Anderen vinden jou een sociaal mens, aimabel en sympathiek, beminnelijk en charmant, gezellig en prettig in de omgang.
  • Je bent hartelijk en joviaal.
  • Je hebt warme belangstelling voor andere mensen en luistert met oprechte aandacht naar hun verhalen. Je bent wat ze noemen een 'mensenmens'.
  • Je basishouding is opgeruimd, opgewekt en optimistisch, waardoor anderen graag contact met je maken.
  • Je kunt gedachten, gevoelens en ideeën duidelijk en effectief verwoorden.
  • Je bent een netwerker en weet contacten te leggen die nuttig zijn voor je eigen positie binnen en buiten de organisatie. 
  • Je communiceert met mensen van verschillende niveaus, opleiding en achtergrond; je past je eigen gedragsstijl op hen aan.
  • Anderen vinden jou aardig en innemend, makkelijk in de omgang. Je bent populair.
  • Je brengt je boodschap tactvol zodat je anderen niet onnodig irriteert.
  • Je breng mensen met elkaar in contact die meerwaarde voor elkaar kunnen hebben.
  • Je bent sterk in het onderhouden van contacten door regelmatig zelf anderen te benaderen.
  • Je bent op de hoogte van de personen en netwerken die relevant zijn voor de organisatie waar je werkt en benadert deze actief.
  • Je bent menselijk en zacht, vriendelijk en welwillend, je bent goed voor je medemens.
  • Je vraagt mensen hoe het met ze gaat en luistert empathisch naar de problemen of zorgen waar ze mee worstelen. Je kunt je medeleven goed onder woorden brengen.
  • Je zit in besturen en commissies die van nut kunnen zijn voor de organisatie waar je werkt of voor je eigen carrière.
  • Je bent benaderbaar en toegankelijk. Jouw deur staat altijd open voor een collega of medewerker die iets met je wil bespreken.
  • In de marge van een vergadering, overleg of officiële bespreking informeer je ook even hoe het persoonlijk met iemand gaat. Op weg naar of terug van een bijeenkomst gebruik je de tijd in de auto of trein om even met je collega's te babbelen over andere zaken dan het werk.

Een voorbeeld

Ruud werkt als inkoper bij een groothandel in levensmiddelen. Zijn collega Willem werkt 25 jaar bij de zaak en er wordt voor hem een receptie georganiseerd. Niet alleen de collega’s en directe familieleden van Willem zijn hiervoor uitgenodigd, ook vertegenwoordigers van bedrijven waar hij veel zaken mee doet hebben een uitnodiging ontvangen. Vanzelfsprekend gaat Ruud naar de receptie; hij heeft dan wel een belangrijke afspraak, hij vraagt zijn secretaresse om deze te verzetten. Op de receptie blijft Ruud niet in z’n eentje in een hoekje staan, maar maakt hij contact met de andere aanwezigen; hij vraagt aan collega Rob hoe het met zijn pasgeboren baby gaat, praat met zijn baas over de ontwikkelingen op de beurs, feliciteert de eigenaar van Restaurant Lekker met zijn tweede Michelinster en begint bij de tafel met hapjes een praatje met een dame die hij nog niet kent. Wat blijkt: ze is gespecialiseerd in producten gemaakt van fairtrade chocolade. ‘Dat is misschien iets voor collega Ellen,’ denkt Ruud en ze wisselen visitekaartjes uit. Als Ruud naar huis gaat, heeft hij niet alleen een plezierige middag achter de rug, hij heeft ook vier nieuwe visitekaartjes op zak en een eetafspraak met een potentieel nieuwe klant.

Hoe maak je persoonlijk contact?

Hoe maak je informeel sociaal contact met een ander? Eigenlijk zijn de basisregels heel eenvoudig:

  • mensen praten graag over dingen die voor hen belangrijk zijn;
  • sociale relaties worden versterkt door meer met elkaar te praten (je praat meer met vrienden dan met vreemden);

En dus is de gouden regel: praat meer met mensen over dingen die voor hen belangrijk zijn.

Wat voor de ander belangrijk is verschilt van persoon tot persoon. Voor de een is dat zijn kinderen, voor de ander zijn hobby. Vraag ernaar, wees oprecht belangstellend, praat erover. Onthoud de namen van de kinderen. Onthoud dat verhaal over het sporttoernooi van volgende week, zodat je later kunt vragen hoe het gegaan is. Leef je in de wereld van de ander in.

Maak er een gewoonte van iemand informeel te spreken voor of na een vergadering. Mis je de gelegenheid, bel die persoon dan op. Maak zomaar een levendig praatje. Vraag hoe het gaat. Vertel wat je voor hem of haar aan het doen bent.

Misschien heb je het gevoel dat je een drempel over moet om persoonlijk contact met iemand te maken. Dan is het een kwestie van durven.

Sociabiliteit als competentie

Een competentie is een in gedrag waarneembare combinatie van kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten waarmee je in praktijksituaties je werk goed kunt doen. De competentie sociabiliteit (of: contactgerichtheid) staat op menige lijst met algemene competenties.

Welke competenties komen hierbij kijken?

Aan welke competenties of kwaliteiten draagt sociabiliteit bij?

  • Charisma: je oefent een sterke aantrekkingskracht op anderen uit, die wordt ervaren als een bijzondere uitstraling.
  • Gastvrij: je stelt iemand die in jouw werkomgeving op bezoek komt of te gast is, op zijn gemak door een praatje te maken. Je geeft de gast het gevoel dat hij of zij welkom is en dat zijn of haar komst wordt gewaardeerd.
  • Netwerken: je onderhoudt persoonlijke en professionele relaties, met de bedoeling elkaar nu en dan een gunst te kunnen verlenen op het gebied van werk, carrière of privéleven. 

Bij welke beroepen heb je deze competentie nodig?

Sociabiliteit is vooral van belang bij extern gerichte functies of functies waarbij een breed netwerk belangrijk is. Denk bijvoorbeeld aan beroepen als:

Je sociabiliteit aantonen in een sollicitatie

Als in een vacaturetekst staat dat sociabiliteit een belangrijke functie-eis is, dan is het de kunst om in je sollicitatiebrief en het sollicitatiegesprek aan te tonen dat je sociabel bent. Dat doe je door concrete voorbeelden te geven. Gebruik daar de STAR-methode voor.

Solliciteer je bijvoorbeeld  naar de functie van journalist, schrijf dan bijvoorbeeld dat je gemakkelijk contacten legt, in verschillende commissies en besturen zit en daardoor een groot netwerk hebt in journalistiek, sociaal en maatschappelijk Nederland. 

Word je uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, dan licht je dit vervolgens toe. Er kunnen ook vragen over gesteld worden, zoals:

  • Wat was de meeste recente bijeenkomt waar je bent geweest? Hoe gedraag jij je dan? Hoeveel mensen heb je er gesproken? Spreek je ook vreemden aan?
  • Wanneer heb je voor het laatst nieuwe mensen ontmoet die je beschouwt als deel van je netwerk? Hoe heb je het contact gelegd?
  • In welke besturen en commissies zit je? Wat kunnen deze contacten voor onze organisatie betekenen?

Overigens zal de interviewer je mate van sociabiliteit al enigszins inschatten wanneer je bij de receptie wordt opgehaald voor het gesprek. Heb je elkaar de hand geschud en loop je vervolgens stil en strak voor je uitkijkend met de ander mee, dan kom je niet over als iemand die gemakkelijk een praatje maakt. Toon je daarentegen meteen interesse in de ander door bijvoorbeeld een - positieve! - opmerking te maken over het bedrijfspand of de schilderijen die aan de muur hangen, dan kom je over als iemand die niet verlegen zit om gespreksstof.

Is deze competentie te ontwikkelen?

Of je graag alleen bent of je liever omringt met mensen en of je gemakkelijk een praatje maakt of moeilijk een gesprek aanknoopt zit min of meer ingebakken in je persoonlijkheid. In het persoonlijkheidsmodel The Big Five, is een van de vijf belangrijke karaktertrekken de mate van introversie/extraversie: de mate waarin je behoefte hebt aan prikkels en contact met anderen.

Sociabiliteit is daardoor een lastig te ontwikkelen competentie. Hoewel lastig, is het niet onmogelijk om er vaardiger in te worden. Het aanbod van trainingen op het gebied van sociale en communicatieve vaardigheden is ontelbaar groot. Wil je liever zelf aan de slag, dan kunnen de volgende tips je ook helpen:

  1. Ga voor jezelf eens na in welke situaties je het nodig en prettig zou vinden als je je gemakkelijk in een groep zou kunnen mengen. Welke groepen roepen spanningen bij je op? Welke groepen weerhouden je ervan om actief contact te zoeken?
  2. Wie van je collega’s, familie of vrienden mengt zich gemakkelijk in gezelschap? Vraag die persoon eens hoe hij het contact met anderen aangaat. Met welke vraag of opmerking opent hij het gesprek? Welke onderwerpen snijdt hij vervolgens aan? Wat levert hem het contact met anderen op?
  3. Word lid van een vereniging, commissie, bestuur, de ondernemingsraad of een andere organisatie. Daardoor doe je allerlei nieuwe sociale contacten op en ontwikkel je routine in het onderhouden van relaties.
  4. Kies een groepsactiviteit uit die binnenkort op het programma staat, bijvoorbeeld een familiereünie, een borrel op het werk of een verjaardagsfeestje. Bedenk van tevoren waar je het over wilt hebben, noteer deze vragen en leer ze uit je hoofd. Hoe vaker je dit oefent, hoe gemakkelijk het wordt om ter plekke vragen te verzinnen en in te spelen op wat de ander zegt. Ga steeds een stapje verder door van bekende en vertrouwde mensen naar onbekende groepen te gaan.  
  5. Evalueer de gesprekken die je voert. Hoe leuk vond je ze? En als ze vervelend waren, hoe kwam dat dan? In welke situaties verliep het contact heel soepel? Bij welke mensen voelde je je op je gemak? Hoe kwam dat? Zijn er nog situaties waarin je het lastig vindt om contacten aan te gaan? Waar zie je dan precies tegenop? Hoe kun je die drempels wegnemen?   

Sociabel als kernkwaliteit

Volgens het model van de kernkwaliteiten en kernkwadranten kan sociabiliteit net als elke kwaliteit doorslaan naar een valkuil. Je bent dan te sociabel en anderen zien dat als een slechte eigenschap. Jouw uitdaging is om dat te voorkomen. Als sociabiliteit een kernkwaliteit van je is, dan kun je daarbij ook allergieën hebben en je ergeren aan bepaald gedrag van anderen.

Wat is de valkuil van sociabiliteit?

De een is sociabel, de ander sociabeler, jij bent het sociabelst. Dat is een kwaliteit. Maar kun je ook té sociabel zijn? Jazeker. Overmatige sociabiliteit op twee manieren doorslaan:

  • Je kletst iedereen de oren van het hoofd en leidt collega's daarmee af. Je bent een echte kletsmajoor en besteedt teveel werktijd aan kletspraatjes. Het werk wordt daardoor onnauwkeuriger en minder efficiënt gedaan.
  • Je dringt je op aan een ander of domineert een gesprek met een minder praatgrage collega. Het gesprek raakt daardoor uit balans en de relatie met je collega kan erdoor verslechteren.

Wat zijn jouw uitdagingen of leerdoelen?

Belangrijke leerdoelen om te voorkomen dat sociabiliteit doorslaat naar een valkuil zijn:

  • Efficiënt en doelgericht werken: streef naar een hogere productiviteit.
  • Focussen: je aandacht richten op waar je mee bezig bent en je niet laten afleiden.
  • Accuratesse: je streeft naar nauwkeurigheid. Je probeert fouten te voorkomen, bent oplettend en ziet erop toe dat de taken binnen je bedrijf grondig, geordend en zorgvuldig worden uitgevoerd.
  • Minder kletsen en meer gerichte vragen stellen: stel een goede en interessante open vraag om een ingetogen persoon uit te nodigen om actief aan het gesprek deel te nemen.
  • Actief luisteren bestaat uit: iemand met volle aandacht aanhoren, belangstelling tonen, iemand de ruimte geven zijn verhaal te doen, laten merken dat je actief luistert door samen te vatten, vragen te stellen, door te vragen en feedback te geven.
  • Omgaan met een introverte collega: hoe ga je om met een collega die bedachtzaam is, niet graag in het middelpunt van de belangstelling wil staan en moeite heeft met smalltalk?

Wat zijn je allergieën?

Als je zeer sociabel bent, dan kun je je ergeren aan iemand die:

  • Weinig belangstelling en aandacht heeft voor een gesprek of slecht luistert.
  • Gesloten of zwijgzaam is.
  • Verlegen en terughoudend is.

Aanbevolen websites

  • Breekt het angstzweet je al uit als je denkt aan borrels en andere feestelijke gelegenheden waar grote groepen mensen bij elkaar komen? Angst wordt hinderlijk als je bang bent voor dingen die je in het dagelijks leven niet kunt vermijden. De online cursus Angst overwinnen op leren.nl helpt je je angst aan te pakken.
  • In de online cursus Smalltalk op leren.nl leer hoe je je voorbereidt op het maken van een praatje, hoe je een gesprek opent, gaande houdt en weer beëindigt.
Auteur: Marieke van Oosterhout, met bijdragen van René Pijlman
Je bent hier: Home → Functioneren → Samenwerken → Sociale eigenschappen → Sociabiliteit