Overwicht wil zeggen dat je van nature invloed uitoefent op anderen en als autoriteit wordt geaccepteerd. Je geniet aanzien op grond van je deskundigheid of professionele kwaliteiten.

Wat betekent dat concreet?

Als je overwicht hebt:

• krijg je de aandacht als je spreekt.
• overtuig je anderen door je manier van optreden.
• wek je een professionele en kundige indruk.
• straal je in je lichaamshouding zelfvertrouwen uit.
• maak je een zelfverzekerde indruk door een ontspannen stijl en houding.

Welke competenties komen hierbij kijken?

• visie ontwikkelen
  
• beïnvloeden
• overtuigen
• presentatie
• assertiviteit
• integriteit
• stressbestendigheid

Wanneer sla je door?

Je slaat door wanneer je dominant en drammerig wordt; je bent met je eigen gesprek en je eigen beslissingen bezig en walst als het ware over je collega’s heen. Je hebt totaal geen empathie meer voor hun suggesties, ideeën of meningen.

Bij welke beroepen heb je deze competentie nodig?

Bij vrijwel alle beroepen komt overwicht wel van pas, maar bij een aantal beroepen speelt deze competentie een belangrijke rol, zoals bij leidinggevende functies: 

• bedrijfsleider
  
• manager
• leraar
• politieagent

Is deze competentie te ontwikkelen?

Jazeker. Hoewel de een van nature meer overwicht heeft dan de ander - een grote, brede kerel heeft door zijn postuur meer overwicht dan een, klein schriel mannetje – kun je deze competentie wel degelijk ontwikkelen. Want overwicht heeft niet alleen met je postuur te maken. Integendeel: overwicht komt grotendeels van binnenuit. Neem Napoleon. Hij was maar een klein kereltje, maar zijn uitstraling op zijn omgeving was enorm. Door zijn overwicht gingen soldaten – letterlijk! - voor hem door het vuur.

Non-verbale communicatie

Overwicht zit ‘m voor een groot deel in je non-verbale communicatie, dus de manier waarop je staat, loopt en spreekt. Verschillende onderzoekers schatten dat minstens zeventig procent van de communicatie tussen mensen door middel van lichaamstaal en stemklank plaatsvindt. Wanneer je in elkaar gezakt, friemelend aan je vingers en zonder oogcontact te maken je baas met een zacht stemmetje probeert te overtuigen dat je echt een loonsverhoging verdient, zul je weinig succes hebben. Door je houding en uitstraling ondermijn je datgene wat je wilt bereiken: meer salaris. Wil je meer overwicht, zorg dan voor een ‘stevige’ houding wanneer je staat of zit.

Als je staat:

• zet je voeten stevig op de grond, op heupbreedte.
• houd je benen rechtop: niet 'doorgeknakt' naar achteren en niet knikkend of wankelend.
• houd je bovenlijf rechtop, zijn je schouders iets naar achteren gericht, houd je je borst recht vooruit en maak je je buik lang. * laat je je armen losjes langs je lijf hangen.
• trek je je kin iets in en houd je je hoofd omhoog alsof je aan een draadje aan je kruin naar boven wordt getrokken.

En als je zit:

• zijn je voeten stevig op de grond, op heupbreedte.
• zijn je benen in een hoek van negentig graden.
• zitten je billen stevig in de stoel, tegen de leuning aan.
• leunt de onderkant van je rug lichtjes tegen de leuning aan, de bovenkant is los. Je kunt zonder moeite en zonder ondersteuning in één beweging uit je stoel omhoog komen.
• liggen je armen losjes op je armleuningen of op je benen als er geen tafel is, anders op de tafel.
• houd je je bovenlijf rechtop, zijn je schouders iets naar achteren gericht, houd je je borst recht vooruit en maak je je buik lang.
• trek je je kin iets in en houd je je hoofd omhoog alsof je aan een draadje aan je kruin naar boven wordt getrokken.

Daarnaast is het belangrijk dat je vanuit je buik ademt. Hoe hoger je ademt - dus hoog in je longen en niet onderin je buik - hoe minder adem je hebt en hoe hoger en ijler je stem gaat klinken. Als je buikademhaling toepast, krijg je stem meer volume, diepgang en kracht.

Verbale communicatie

Naast je uitstraling en houding creëer je ook overwicht door je verbale communicatie, ofwel je woordgebruik:

• Gebruik de ik-vorm als je iets duidelijk wilt maken. Dus: ik wil en ik vind en niet: je wilt, je vindt.
• Gebruik korte, duidelijke zinnen met actieve werkwoorden. Dus: Ik controleerde het rapport op spel- en taalfouten en niet: het rapport werd door mij op spel- en taalfouten gecontroleerd.
• Voorkom verkleinwoorden (rapportje, succesje) en maak dingen niet kleiner door woorden te gebruiken als ‘misschien’, ‘het zou kunnen’ en ‘als het kan’.

Naast je non-verbale en verbale communicatie is het belangrijk dat je uitgaat van gelijkwaardigheid: de ander is niet meer dan jij en jij bent zeker niet minder dan de ander.

Hoe kun je als leidinggevende je medewerker helpen overwicht te ontwikkelen?

• Ga met je medewerker in gesprek over eventuele ineffectieve of belemmerende overtuigingen die hij heeft (bijvoorbeeld: ‘Wie ben ik, ik heb toch minder werkervaring dan de anderen'). Zoek samen naar effectievere gedachtes die de medewerker kan oefenen in de praktijk.
• Laat je medewerker een lijst opstellen van situaties waarin hij zich assertiever, overtuigender en met meer overwicht zou willen opstellen. Rangschik deze situaties in volgorde van moeilijkheid. Begin met de makkelijkste situatie. Wanneer hij heeft geoefend met het nieuwe gedrag geef je feedback en ga je door met de volgende iets moeilijkere situatie. Laat merken dat je het waardeert dat hij oefent met ander gedrag.
• Ga met je medewerker in discussie over een onderwerp waarover je van mening verschilt. Neem dit op video op en geef na afloop feedback over de wijze waarop je medewerker zijn standpunt verdedigde en hoe effectief zijn non-verbale gedrag was.

Hoe toon je bij een sollicitatie aan dat je overwicht hebt?

Noem een concreet voorbeeld van een situatie waarin je invloed wilde uitoefenen op een beslissing. Gebruik hiervoor de STAR-methode. Vertel hoe je je op dat gesprek hebt voorbereid en hoe je het gesprek zelf hebt aangepakt. Vertel ook wat je precies deed om invloed uit te oefenen en wat je juist vermeed. Kortom, wees zelfbewust en laat weten waar je voor staat en hoe je iets aanpakt.

Je gesprekspartner hoeft je overigens niet om een concreet voorbeeld te vragen. Hij kan het je tijdens het gesprek ook moeilijk maken en aan de hand van je reactie vervolgens zijn conclusie trekken. Hij kijkt bijvoorbeeld of je op de man gaat spelen of op de inhoud, of je kunt relativeren en in hoeverre je eigen standpunten weet te handhaven.

Aanbevolen websites

• Op hoedoe.nl lees je hoe je stap voor stap meer overwicht creëert.
• Rationele Effectiviteits Training (RET) is een methode om ongewenst gedrag of emoties van jezelf om te buigen naar meer effectief gedrag of effectievere emoties. Op leren.nl vind je een cursus RET waarin je leert elke spannende situatie te lijf te gaan.

Aanbevolen boeken

• Assertief op het werk, C. van Dijk en H. Elbers. Uitgeverij Thema.
• Beïnvloed anderen, begin bij jezelf, B. van Dijk. Uitgeverij Thema.

Auteur: Marieke van Oosterhout