Je komt net uit de schoolbanken en je staat te popelen om de arbeidsmarkt te betreden. Vol goede moed stort je je op de vacatures om vervolgens tot de ontdekking te komen dat voor bijna elke functie werkervaring wordt gevraagd, zelfs voor juniorfuncties. Moet je die leuke vacatures dan maar terzijde schuiven? Zeker niet. Stel je vooral niet te bescheiden op en gebruik al je creativiteit om jezelf te verkopen en te laten zien dat je een waardevolle aanvulling bent voor het bedrijf.

Blok aan het been?

Hoe zwaar het gebrek aan werkervaring meeweegt bij het bepalen van je geschiktheid voor een baan, is voor iedere functie en bij iedere werkgever weer anders. Oké, als starter heb je nauwelijks werkervaring, maar bekijk het eens van de - positieve - andere kant: doordat je nog maar net komt kijken ben je plooibaar, niet vastgeroest en ontzettend leergierig. Bovendien beschik je over de meest actuele kennis en de nieuwste inzichten op je vakgebied.

Meerdere wegen leiden naar Rome

In je zoektocht naar een baan is het verstandig om niet alleen de online vacaturebanken, kranten en vakbladen minutieus door te nemen. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden en hoe meer lijntjes je uitgooit, hoe groter de kans dat je uiteindelijk werk vindt dat bij je past. We geven je een aantal tips:

• Maak gebruik van je netwerk. Laat je familie, vrienden, kennissen en oud-studiegenoten weten dat je op zoek bent naar een baan. De meeste vacatures worden via via ingevuld.
• Gebruik social media. Werkgevers vinden nieuwe medewerkers tegenwoordig niet alleen maar via advertenties in kranten of op banensites. Steeds vaker struinen ze zelf actief social netwerksites als LinkedIn, Xing en Facebook af op zoek naar nieuw talent. Dergelijke sites zijn een uitstekend middel om je online te profileren. Het is dan ook niet onverstandig om jezelf ´in de picture´ te zetten en een profiel aan te maken op een of meerdere van deze sites. Zorg er echter wel voor dat je profiel zo volledig mogelijk is en houdt deze up-to-date.
  
• Ga netwerken. Bezoek bedrijvendagen, congressen of andere evenementen, die te maken hebben met werk en carrière. Door te spreken met recruiters kun je jezelf profileren en wellicht levert het je een baan op.
• Schrijf je in bij een uitzendbureau. Een detacheringsbureau kan ook, dit is vooral interessant voor afgestudeerden met een financiële, technische of ict-opleiding.
• Loop stage bij een bedrijf dat je aanspreekt. Dit is voor een werkgever een ideale en vrijwel risicoloze manier om te kijken wat je in je mars hebt. Zorg er wel voor dat je duidelijke en harde afspraken maakt over de termijn ervan en dat je bij gebleken geschiktheid een contract aangeboden krijgt.
• Een traineeship is een combinatie van een startersfunctie en een opleidingstraject van het bedrijf, bedoeld voor hoogopgeleide starters op de arbeidsmarkt. Het wordt door grote bedrijven en overheden gebruikt om talentvolle starters te werven en zich als trainee te laten ontwikkelen tot managers of specialisten op hoog niveau.
• Doe vrijwilligerswerk. Het is is een van de manieren om je cv extra elan te geven en vaardigheden op te doen en je verder te ontwikkelen.

Je sollicitatiebrief

Heb je een leuke vacature gevonden en wil je solliciteren, laat dan duidelijk merken dat je je in het bedrijf verdiept hebt en straal uit dat je enthousiast bent, graag wilt leren en in de functie wilt groeien. Noem de voordelen die je als starter hebt en vermeld gerust dat je de baan ziet als een mooie kans om je kennis in de praktijk te brengen en dat het volgen van verdere (functiegerichte) opleidingen je bijzonder aanspreekt.

Maar met enthousiasme alleen kom je er niet. Uiteindelijk wordt je afgerekend op je vaardigheden en je kennis. Iedere sollicitant - beginner en gevorderd - staat voor de uitdaging om in zijn sollicitatiebrief duidelijk te maken waarom hij geschikt is voor die ene functie. Dit doe je door je ervaringen en opleidingen te koppelen aan wat in de vacaturetekst wordt gevraagd. Dit kun je het beste doen aan de hand van concrete en relevante voorbeelden. Een hulpmiddel hierbij is de STAR-methode. STAR staat voor Situatie, Taken, Activiteiten en Resultaat. Het komt erop neer dat je voorbeelden geeft van feitelijk (werk)gedrag dat te maken heeft met het functieprofiel. Als je nog niet zoveel werkervaring hebt, gebruik je situaties uit je opleiding of andere activiteiten, zoals bijbanen, vrijwilligerswerk of sportclub.

• Opleiding. Je opleiding is meer dan alleen de titel die je ermee hebt behaald. Veel competenties die in vacatureteksten worden genoemd, heb je tijdens je opleiding ontwikkeld. Dank bijvoorbeeld aan samenwerken, een project leiden of communiceren. Heb je je met keuzevakken in een bepaald thema gespecialiseerd en heeft het directe raakvlakken met de functie waarop je solliciteert, noem deze dan. Ook scripties, essays of stages kun je melden als ze relevant zijn.
• Bijbanen. Ook je bijbaan is meer dan alleen werk dat je er ‘bij’ hebt gedaan om je studie en vakanties te bekostigen. Of je nu als schoonmaker of verkoopster in een schoenenwinkel hebt gewerkt, bardame bent geweest of productiewerk in een fabriek hebt gedaan, je hebt meer gedaan dan alleen schoonmaken, schoenen verkopen, biertjes tappen of doosjes vullen. Dergelijke banen kunnen wel degelijk hebben bijgedragen aan je persoonlijke en professionele ontwikkeling en mogen daarom zeker als voorbeeld dienen in je sollicitatiebrief.
• Nevenactiviteiten. Extra activiteiten naast je opleiding, zoals bestuursfuncties of commissiewerk bij de faculteitsvereniging zijn zaken die je hebben voorbereid op het werkende bestaan.
• Hobby's. In je sollicitatiebrief kun je ook verwijzen naar hobby’s. Je ervaring als zanger in een band kun je bijvoorbeeld gebruiken om aan te tonen dat je goed in een team kunt werken, energiek bent en het niet eng vindt om voor een grote groep mensen te staan.
  

Neem de vacaturetekst er nog eens bij en kies uit het functieprofiel drie of vier vaardigheden of eigenschappen waarvan jij denkt dat ze het belangrijkste zijn voor de functie. Beschrijf bij elke vaardigheid of eigenschap een toepasselijke (werk)situatie uit het recente verleden. Ga vervolgens na welke taak jij daarin had, welke acties jij hebt ondernomen en ten slotte wat het bereikte resultaat was. In je ijver om jezelf in de picture te zetten, zul je soms de neiging hebben om te gaan overdrijven of dingen juist weg te poetsen. Een leugentje om bestwil is zo gemaakt. Maar verstandig is het niet. Wees je ervan bewust wanneer eerlijkheid overgaat in bluffen.

Je cv

Met je brief stuur je ook altijd je curriculum vitae (cv) mee. Je cv vertelt wie je bent en wat je kunt. Vaak zie je dat het cv van een starter erg kort is; het bestaat alleen uit een opsomming van de persoonlijke gegevens en gevolgde opleidingen, soms aangevuld met een bijbaan. Het tegenovergestelde komt ook voor: sollicitanten die hun geringe werkervaring proberen te verbloemen door maar alles op te nemen wat ze ooit in hun leven hebben gedaan.

Het is de kunst om de gulden middenweg te vinden en een cv te maken van maximaal twee pagina’s waarin je vooral die zaken benadrukt die iets te maken hebben met de functie waarop je reageert. Maak een lijst van alle punten die de potentiële werkgever zou kunnen overtuigen van je kwaliteiten en verwerk die in je cv. Net als in je sollicitatiebrief noem je daarbij concrete voorbeelden uit je opleiding of andere activiteiten.

Aanbevolen boeken

• Bolles, R. Welke kleur heeft jouw parachute? Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.
• Bolte, G. Functie: sollicitant. Uitgeverij Het Spectrum. 

Auteur: Marieke van Oosterhout