Persoonlijke visie ontwikkelen

Voorbeeld: Jacqueline werkte als communicatiemanager bij verschillende grote bedrijven. Ze vond dat ze in haar baan te veel de belangen van haar organisatie moest verdedigen. "Eerlijk zijn duurt het langst", dacht ik vaak. "Ik vond organisaties erg defensief. En dat terwijl de top van de organisatie vaak de mond vol had van ´klantgerichtheid´." Inmiddels heeft ze besloten haar waarden centraal te stellen en een eigen communicatieadviesbureau te beginnen. "Nu doe ik het op de manier die ik belangrijk vind. Ik verdien nu wel wat minder, maar heb veel meer plezier in mijn werk."

Veel mensen zijn op zoek naar wat ze werkelijk belangrijk vinden. Werken voor geld en status alleen is niet inspirerend genoeg. Als je een persoonlijke visie hebt, heb je die passie gevonden. Je weet wat je wilt en waarom je dat wilt.

Wat is een persoonlijke visie?

Een persoonlijke visie is het bewustzijn van wat echt belangrijk voor je is, vertaald in een concreet beeld van wat je wilt bereiken. Een persoonlijke visie komt van binnenuit, je kunt je er met hart en ziel voor inzetten. Vanuit die visie kun je dan kijken naar je sterke en zwakke punten. Wat moet je dan ontwikkelen? Een goede termijn voor een persoonlijke visie is ongeveer vijf jaar. Doordat je werkt aan iets wat je belangrijk vindt en het pad erheen structureert, ervaar je vaak flow.

Hoe ontwikkel je een persoonlijke visie?

Je begint met door te ontdekken wat echt belangrijk voor je is. Sommige mensen weten dat al, en zijn dus al een eind op weg. Voor anderen is dat lastiger. Je moet de nodige zelfkennis opdoen. Je zult meestal over een behoorlijke dosis levens- en werkervaring moeten beschikken om die vraag voor jezelf te kunnen beantwoorden. Ook als je die ervaring al wel hebt, is het niet altijd makkelijk. Als je je bijvoorbeeld veel en lang hebt aangepast aan wat je dacht dat anderen belangrijk vinden (en dat doen heel veel mensen) kan het lastig zijn om te bedenken: maar wat wil ik?

Zoeken naar wat je echt wilt

Zeker als je aan het begin van je carrière staat, zul je moeten ontdekken door te ervaren. Je formuleert eigenlijk steeds een hypothetische visie (een soort proefvisie), maar moet accepteren dat die soms moet worden aangepast. Wat je dacht dat je leuk en belangrijk vond, blijkt het in mindere mate te zijn. Of er zitten andere kanten aan die toch niet bij je passen. Dat is een leerproces. Steeds een stukje wijzer krijg je helderder voor ogen wie je bent en wat je wilt bereiken.

Yoeri: "Ik ging bij een gemeente werken, omdat ik het belangrijk vond iets met mijn maatschappelijke betrokkenheid te doen. Integratie en armoede waren echt mijn thema´s. Na zes jaar werken als beleidsmedewerker kwam ik erachter dat ik niet op de goede plek zat om iets met mijn idealen te doen. Het was allemaal veel te abstract. Inmiddels werk ik alweer een paar jaar als maatschappelijk werker. Ik help mensen die in de problemen zitten om hun leven weer op de rails te krijgen. Dat ligt me beter."

Jezelf vragen stellen

Er zijn een aantal vragen die je jezelf kunt stellen, die je op het spoor brengen van wat echt belangrijk voor je is, bijvoorbeeld:

Wie bewonder je en waarom? Voorbeeld: je bewondert een oude schoolvriend omdat hij het gedurfd heeft zijn baan op te zeggen en voor zichzelf is begonnen. Wat bewonder je daar dan in? Zijn lef om te gaan voor wat hij echt wil? De zelfstandigheid die hij wint door zijn eigen bedrijf? Het feit dat hij een eigen bedrijf heeft? Kortom: wat zegt die bewondering over jou? En over jouw wensen?
Waar word of werd je echt enthousiast van? Wat is of was dat precies en waarom werd je daar zo enthousiast van? Denk terug aan een project of activiteit waar je echt enthousiast van werd, en waar je je echt betrokken bij voelde. Zie het voorbeeld van Philip, in het kader.

Philip: "Ik was ooit verantwoordelijk voor de organisatie van het kerstfeest in ons bedrijf. We waren met een hele leuke club en zijn echt bezig geweest met het vormgeven van een mooie kerstgedachte: vrolijkheid, warmte en verbondenheid. Ik vind verbondenheid en warmte heel belangrijke waarden. Daarnaast was de manier van samenwerken in onze feestcommissie helemaal top. Iedereen had zijn eigen inbreng, en zonder dat iemand de leiding had, organiseerden we heel mooi feest. Nu ik bezig ben met het denken over een nieuwe baan, is juist dit voorbeeld heel belangrijk voor me. Ik denk erover in de verpleging te gaan en iets te doen aan de geestelijke verzorging van zieke of oude mensen. Het warmte bieden aan mensen die het nodig hebben, inspireert me. Ook de organisatie waarin ik dat doe is belangrijk. Een sterke teamgeest zorgt ervoor dat ik geïnspireerd mijn werk kan blijven doen."

Tips

Als je deze vragen beantwoordt, blijf net zo lang 'waarom' of 'wat' vragen tot je op een punt komt dat je er echt iets bij voelt. Kom tot jouw essentie!
Wees creatief in het stellen van vragen. Verzin er zelf eens paar die je verder kunnen brengen.
Doe ook eens iets wat je nog nooit hebt gedaan. Ga naar een museum, loop eens een moskee binnen. Door met nieuwe situaties in aanraking te komen, stimuleer je jezelf in het denken over wat je leuk en belangrijk vindt.
Als je serieus aan de slag wilt met het ontwikkelen van je persoonlijke visie, kun je steun/hulp zoeken. Vaak zul je merken dat je hulp of een leidraad nodig hebt bij het ontwikkelen en ontdekken ervan. Al is het alleen maar iemand die goed luistert en je zo nu en dan de goede vragen stelt. Je kunt kiezen voor coaching, door bijvoorbeeld een loopbaancoach in te schakelen. Of koop een goed boek dat je door het proces heen loodst (zoals Loopbaanzelfsturing van Ariaan Hogendijk, zie aanbevolen boeken).

Wat houdt je tegen bij het ontwikkelen van een persoonlijke visie?

Zeg de volgende zin hardop: ´Ik kan mijn leven precies zo inrichten als ik dat wil. Dat geldt zowel voor mijn werk, mijn relaties, als de wereld om mij heen.´

Geloof je het?
Wat zegt ´jouw stem binnenin´?

´Ja, maar dat kan ik helemaal niet.´ (machteloosheid)
´Wat een onzin, zo werkt dat niet.´ (ontkennen van je eigen verantwoordelijkheid)
´Ik ben het niet waard, ik verdien dat niet.' (minderwaardigheid)

De genoemde antwoorden zijn voorbeelden van ontwijkingsstrategieën. Ze houden je tegen in het doen wat je wilt en te bereiken wat je wilt bereiken.

1. Gevoel van machteloosheid

Als je iets (nog) niet kunt wat je eigenlijk wel zou willen kunnen, zijn er twee dingen die je kunt doen. Je kunt ervan balen dat je het niet kan. Vervolgens leg je je daarbij neer.
Je kunt er ook voor kiezen het te leren. Dat betekent vaak niet dat je dat morgen meteen kunt. Als je de tijd neemt en weet waarvoor je het doet, kun je bijna alles leren. Zeker als het ook nog eens belangrijk voor je is.

2. Gevoel van minderwaardigheid

Een andere reden waarom mensen blijven hangen in een situatie waarin ze zich niet gelukkig voelen, is omdat ze denken dat ze niet meer verdienen. Ze zijn nou eenmaal niet meer waard dan dit, vinden ze.

3. Ontkenning

Als je erkent dat je zelf veel invloed hebt op wat je bereikt hebt, betekent dat ook dat je zelf veroorzaakt hebt waar je nu bent. Dat is vaak lastig om te erkennen. Het liefst geven we anderen of de omstandigheden de schuld. Als je dit blijft doen, voorkom je dat je ooit het heft in eigen hand gaat nemen.

Wat kun je dan wel doen?

Je kunt ernaar streven steeds je vermogen om die resultaten tot stand te brengen die je echt belangrijk vindt. Je kunt ernaar streven te blijven leren. En beter te worden in die resultaten halen die je belangrijk vindt.

Valkuilen bij het realiseren van je persoonlijke visie

Er zijn een aantal valkuilen die verhinderen dat je je doel in het oog blijft houden en blijft volgen. We sommen er een aantal op:

Negatief motiveren. Sommige mensen motiveren zichzelf door zich angst en zorgen aan te praten. Wat gebeurt er als ze het doel niet bereiken? Dat stimuleert hen om door te gaan. Op een gegeven moment gaan die angst en zorgen een eigen leven leiden. Het zorgt ervoor dat je je doel uit het oog verliest.
Je doel naar beneden bijstellen. Als je een doel hebt gesteld, kan het frustrerend zijn dat het behalen ervan zo lang duurt. Een natuurlijke neiging is om je doel wat naar beneden bij te stellen, waardoor de frustratie afneemt. Daarmee verliest je doel ook zijn kracht en zijn waarde.
Middelen verwarren met het doel. Als je vraagt aan een marketing manager wat zijn doel in zijn werk is, zal vaak het antwoord zijn: 'het vergroten van het marktaandeel van ons bedrijf'.
Vraag jij: 'Waarom?' 'Dan halen we hogere winsten.'
'Waarom?' 'Dan kunnen we zelfstandig blijven en niet overgenomen worden.'
'Waarom is dat zo belangrijk?' 'Dan kunnen we onze klanten blijven helpen op de manier die wij belangrijk vinden.' De volgende vraag die je kunt stellen is: wat is dat dan?

Het vergroten van het marktaandeel en het behalen van winst, zijn dus afgeleide doelen van iets wezenlijkers. Als je je oorspronkelijke doelen niet formuleert, kun je ze kwijtraken.

In het geval van de marketing manager: die kan zich volledig gaan inzetten voor winstgevendheid en de vergroting van het marktaandeel. Het doel erachter – de keuze om op de manier die voor hem zo belangrijk is, de klant te bedienen – raakt steeds meer op de achtergrond. Hij heeft het middel tot doel verheven.
Bovendien: als je je doel op het goede niveau benoemt, blijken er vaak meerdere wegen naar Rome te leiden. Je zou, in het geval van de marketing manager, een ander bedrijf kunnen zoeken, dat er dezelfde waarden op nahoudt, en daarmee samen gaan werken om een sterkere positie te krijgen.

Persoonlijke visie in een organisatie

Als je een persoonlijke visie hebt, betekent dat niet automatisch dat je een eigen bedrijf hoeft te beginnen, al kan dat natuurlijk wel. Je kunt ook goed je eigen visie realiseren als die aansluit op de visie van je afdeling en de organisatievisie. Sommige organisaties vinden het ook heel belangrijk dat je een eigen visie en eigen doelen hebt. Het is dan wel belangrijk dat ze passen in de visie en doelen van de organisatie.

Andere organisaties hebben geen expliciete visie of verwarren doelen met middelen. Wat doe je dan?

Vraag jezelf af of je huidige baan de plek is om je persoonlijke visie te realiseren. Als dat niet zo is, wat houdt je tegen om iets anders te gaan doen?
Praat met anderen over jouw persoonlijke visie op de baan, wat er voor jou belangrijk in is. Dat is vaak heel inspirerend voor anderen, en kan werken als een olievlek.

Welke competenties heb je nodig voor een persoonlijke visie?

Creativiteit: om je visie te ontdekken en te realiseren, moet je creatief zijn. Creativiteit gaat over oorspronkelijke ideeën en oplossingen. Jij bent zelf die oorsprong.
Nieuwsgierigheid: willen weten hoe iets echt in elkaar zit, zowel in de buitenwereld als bij jezelf. Niet genoegen nemen met een half antwoord.
Omgevingsbewustzijn: je bent geïnteresseerd in de wereld om je heen. Je weet wat er speelt op bijvoorbeeld je vakgebied en politiek en maatschappelijk terrein. Daar kies je bewust je positie en rol in.
Durf en autonomie: je doet niet wat anderen doen, maar maakt je eigen keuzes en durft je eigen richting kiezen.
Doorzettingsvermogen: ook als het even niet goed gaat, geef je niet op.
Eerlijkheid: je neemt anderen en vooral jezelf niet in de maling.
Leervermogen: je kiest waarin je je wilt ontwikkelen en hoe je dat gaat doen.
Verantwoordelijkheid: je neemt de verantwoordelijkheid voor je doelen en daarmee voor je eigen geluk en succes.
Avontuurlijkheid: je onderneemt een tocht waarin je jezelf en de wereld gaat ontdekken. Daar heb je een behoorlijke dosis avontuurlijkheid voor nodig.

Aanbevolen website

Persoonlijke visie heeft sterk te maken met je loopbaankeuzes. Hoe maak je die, en wat kun je daar aan hulp voor vinden?

Aanbevolen boeken

Coelho, P. De Alchemist. De Arbeiderspers.

De alchemist is een inspirerend verhaal over de zoektocht van een schaapsherder naar de zin van zijn bestaan. Hij reist naar alle hoeken van de wereld, om uiteindelijk de plek te bereiken waar zijn hart zich bevindt. Het klinkt zweverig, maar is een prachtig sprookje over het zoeken en nastreven van je eigen doelen.

Senge, P.M. De vijfde discipline, de praktijk en kunst van de lerende organisatie. Scriptum Management.

Senge heeft ook een persoonlijke visie: hij wil graag werken aan lerende organisaties, organisaties waarin de mensen samen leren. Daarin werken ze aan wat hij ´persoonlijk meesterschap´ noemt. Dat zijn mensen die bezig zijn binnen de organisatie en de totale visie hun persoonlijke visie te realiseren.

Bolte, G. De wending, hoe van baan veranderen je leven verrijkt. Volkskrantbanen.

Dagdroom je ook heimelijk over een nieuwe carrière in een ander vak? Dan is de Wending een inspiratiebron: het boek staat vol met ervaringen van mannen en vrouwen die een succesvolle carrièreswitch maakten. Allerlei vragen komen aan de orde, zoals: 'hoe belangrijk is geld verdienen', 'wil je zekerheid of vrijheid', 'waarom zou je', 'wie ben je en wat wil je'. Ook behandelt de auteur 'acht (onzinnige) redenen om het niet te doen'. Elk hoofdstuk bevat verwijzingen naar bruikbare boeken of internetsites.

Auteur: Mariëlle de Groot