Vragen in het sollicitatiegesprek competent beantwoorden

In dit artikel gaan we dieper in op allerlei vragen in het sollicitatiegesprek die je kunt verwachten. We beschrijven bij elke sollicitatievraag wat goede en slechte antwoorden zijn.

We hebben ook artikelen over de meest gestelde vragen en competentiegerichte vragen in het sollicitatiegesprek.

Inleidende sollicitatievragen

Om het ijs wat te breken, zal de selecteur het gesprek openen met een algemene vraag. Hij vraagt je bijvoorbeeld of je het bedrijf makkelijk kon vinden. Ga niet te diep op een dergelijke vraag in. "Ja hoor, ik heb de route al een keer gereden om te zien waar ik precies moest zijn.",  is een prima antwoord. Ga zeker niet klagen over de bereikbaarheid of de kwaliteit van de routebeschrijving. Van een sollicitant wordt verwacht dat hij zich voldoende heeft voorbereid.

Sollicitatievragen over je motivatie

Vertel eens iets over jezelf. Wat moet ik over jou weten?

Een klassieke vraag waarmee het inhoudelijke deel van het interview vaak begint. Het is belangrijk om deze vraag goed voor te bereiden.

Goed antwoord

Vertel kort iets over jezelf waarmee je aangeeft waarom jij dé geschikte kandidaat bent voor de functie. Noem je opleidingen, werkervaring en nevenactiviteiten, maar vertel alleen datgene wat specifiek voor die functie geschikt is, zodat je verhaal een goede match is met de vacature.

Dit is een geschikt moment om je elevator pitch af te steken.

Slecht antwoord

Je houdt een uitvoerige monoloog waarin je je hele levensloop de revue laat passeren. Niet doen, daar is je cv voor. Ook een verhaal over je huidige werkzaamheden is niet relevant.

Wat trekt je aan in deze functie/organisatie?

Goed antwoord

Leg uit dat deze baan een logische stap in je carrière is. Geef aan waarom je graag voor de organisatie wilt werken. Laat in je antwoord blijken dat je je in de organisatie hebt verdiept: noem bijvoorbeeld de producten of diensten die het bedrijf levert en de prettige werkomgeving en bedrijfscultuur.

Slecht antwoord

Je antwoordt met het cliché: "ik zoek een nieuwe uitdaging". Of je zegt dat de baan je aanspreekt vanwege de korte reistijd, of dat alles beter is dan werkeloos thuis op de bank te zitten. Je potentiële werkgever wil vooral weten waarom je juist bij zijn bedrijf wil werken, en met deze antwoorden maak je dat onvoldoende duidelijk.

Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in onze organisatie of branche?

Goed antwoord

Laat zien dat je je huiswerk hebt gedaan en dat je een brede visie hebt. Noem nieuwe producten en trends en uitdagingen in de markt.

Slecht antwoord

Je laat merken dat je niet op de hoogte bent van de ontwikkelingen binnen het bedrijf en het vakgebied. De selecteur krijgt hierdoor de indruk dat je niet erg gemotiveerd bent voor de baan, anders had je je wel beter voorbereid.

Waarom moeten wij voor jou kiezen?

Goed antwoord

Laat in je antwoord blijken dat je goed op de hoogte bent van de inhoud van de baan en de omgeving waarin je moet werken. Noem een aantal concrete voorbeelden van jouw ervaringen die bruikbaar zijn voor deze functie.

Slecht antwoord

Je beantwoordt de vraag vanuit een ik-perspectief: ‘Ik vind het een hele leuke functie en ik heb er echt zin in. Deze nieuwe baan past ook prima in mijn carrièreplan.’ In een sollicitatiegesprek moet je jezelf zien te verkopen en de ander ervan overtuigen dat jij de beste kandidaat bent voor de functie. Wil je iemand van iets overtuigen, dan moet je met argumenten en feiten komen.

Sollicitatievragen over je opleiding

Waarom heb je voor deze opleiding gekozen?

Goed antwoord

Laat blijken dat je bewust hebt gekozen voor de studie. Wat sprak je inhoudelijk aan?

Slecht antwoord

Je zegt dat je niet zo goed wist wat je wilde en dat je beste vriend(in) deze opleiding ging doen. Of je zegt dat het vooruitzicht van een goed betaalde baan je vooral erg aansprak. De interviewer wil achterhalen in hoeverre jij keuzes maakt en hoe groot jouw motivatie is. Met het eerste antwoord wek je de indruk dat je nogal meegaand bent, met het tweede antwoord kom je over als iemand die zijn motivatie vooral haalt uit de beloning en niet zozeer uit het werk zelf.

Waarom heb je de opleiding niet afgemaakt?

Goed antwoord

Geef een positief antwoord waaruit blijkt dat je de keuze om te stoppen met je opleiding weloverwogen hebt genomen. Een goed voorbeeld van een antwoord is: ‘Tijdens de opleiding kwam ik erachter dat ik meer praktisch en minder theoretisch ben ingesteld en liever met mijn handen werk dan met mijn neus in de boeken zit. Na een aantal maanden heb ik - in overleg met mijn studiebegeleider - besloten om te stoppen met de opleiding.’ Je geeft met dit antwoord aan dat je iets over jezelf hebt geleerd en dat je niet alleen keuzes durft te maken, maar dat ook weldoordacht doet.

Slecht antwoord

Als je zegt dat je met je opleiding bent gestopt omdat je ‘gewoon geen zin’ meer had, dan zal je werkgever denken dat je geen doorzetter bent of, erger, dat je bij hem hetzelfde zult doen als het je even te zwaar wordt.

Sollicitatievragen over je werkervaring

Ik zie een gat in je cv, kun je dat eens toelichten?

Als je inderdaad een gat in je cv hebt, dan wordt deze interviewvraag vrijwel zeker gesteld.

Goed antwoord

Blijf kalm en leg eerlijk uit wat er aan de hand was. Dat wil niet zeggen dat je alles moet vertellen. Was je er bijvoorbeeld even tussenuit omwille van psychische problemen, dan kun je aangeven dat het om persoonlijke redenen ging, die intussen zijn opgelost. Wat je precies zegt bepaal je zelf, maar benadruk vooral de positieve kanten van die periode. Overtuig de interviewer ervan dat je die baan- of studieloze tijd zinvol hebt besteed, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen of activiteiten te verrichten bij een vereniging. Hierdoor heb je vaardigheden opgedaan die uitstekend van pas komen in de baan waarop je nu solliciteert.

Slecht antwoord

Je liegt over de werkelijke reden van je baan- of studieloze periode. Een vals imago opbouwen heeft geen enkele zin. Vroeg of laat val je toch door de mand, met alle gevolgen van dien.

Sollicitatievragen over je ambities

Waar zie je jezelf over vijf jaar?

Goed antwoord

Geef aan dat deze baan je de mogelijkheid biedt om ervaring op te doen in de richting die jij interessant vindt en dat je je hierdoor verder ontwikkelt. Laat merken dat je waarde hecht aan persoonlijke groei. 

Slecht antwoord

Je zegt dat je dit eigenlijk niet zo goed weet. Werkgevers willen graag medewerkers die zich blijven ontwikkelen.

Je antwoordt "manager worden" zonder verhaal over motivatie, interesse en ontwikkeling.

Sollicitatievragen over je vaardigheden, competenties en kwaliteiten

Beantwoord gedragsgerichte interviewvragen gestructureerd met de STAR-methode

Met de STAR-methode kun je gestructureerd antwoord geven op sollicitatievragen over je competenties, vaardigheden en gedrag in bepaalde werksituaties. Geef daarbij specifieke voorbeelden uit je werkervaring, die jouw capaciteiten en kwaliteiten benadrukken.

STAR staat voor: Situatie, Taak, Actie en Resultaat. Je vertelt achtereenvolgens:

Voorbeelden van gedragsgerichte sollicitatievragen over je persoonlijke kwaliteiten

Wat zijn je sterke punten? Of: wat is je beste eigenschap?

De interviewvraag naar je goede eigenschappen of sterke punten is een goede gelegenheid om jezelf te verkopen met een positief verhaal. Zorg er wel voor dat je antwoord authentiek, overtuigend en geloofwaardig is.

Goed antwoord

Noem enkele van je kernkwaliteiten, sterke competenties, hard skills of soft skills die aansluiten bij de specifieke functie-eisen. Onderbouw je antwoord met concrete voorbeelden uit je werkervaring.

Slecht antwoord

Je noemt goede eigenschappen die van toepassing zijn op je huidige baan en geen betrekking hebben op de gevraagde functie-eisen. Of je bluft over goede eigenschappen die je in werkelijkheid helemaal niet hebt. Je mag een en ander best wat aandikken, maar liegen is uit den boze. De kans is groot dat je door de mand valt: interviewers vragen vaak naar voorbeelden waarmee je kunt aantonen dat je de genoemde eigenschappen ook daadwerkelijk bezit. Bovendien, wat moet je in een baan die boven je macht gaat of die je uiteindelijk toch niet leuk vindt?

Wat zijn je zwakke punten?

Veel sollicitanten vinden het lastig om hun slechte eigenschappen te beschrijven in het sollicitatiegesprek.

Goed antwoord

Beantwoord de vraag oprecht en noem 1 of 2 zwakke punten van jezelf. Geef ook aan wat je ervan geleerd hebt en vertel hoe je jezelf op dit punt ontwikkelt. Hiermee laat je zien dat je werkt aan verbetering (en dat is een kracht!).

Noem eigenschappen die op het eerste gezicht slecht zijn, maar ook geïnterpreteerd kunnen worden als sterke punten. Bijvoorbeeld: ik ben perfectionistisch of ik ben geen negen-tot-vijf-type. Je kunt ook een zwakte noemen die voor de functie waarop je solliciteert onbelangrijk of niet relevant is. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben niet zo goed met cijfers’ als je solliciteert op een baan als tekstschrijver.  Je kunt ook een zwakke eigenschap noemen die juist goed is voor de functie die je op het oog hebt. Wanneer je solliciteert naar een dynamische functie, is ‘niet stil kunnen zitten’ bijvoorbeeld een prima slechte eigenschap.

Slecht antwoord

Je ontkent dat je zwakke eigenschappen hebt. De interviewer zal of denken dat het je aan zelfkennis ontbreekt, óf dat je erg arrogant bent. Kom ook niet aanzetten met echte zwakke punten, zoals depressieve neigingen of smetvrees: daar maak je geen goede sier mee.

Wat is de grootste uitdaging die je ooit hebt gehad?

Goed antwoord

Noem een uitdaging die relevant is voor de functie. Dit kan werkgerelateerd zijn, maar hoeft niet. Als je bijvoorbeeld graag een managementfunctie wilt, dan kunnen bestuursvaardigheden bij een sportvereniging of vrijwilligerswerk best nuttig zijn. Beschrijf hoe je de uitdaging aanging en hoe het een succes werd.

Slecht antwoord

Je noemt een uitdaging die geen enkele relatie heeft met de baan of die is uitgelopen op een fiasco. Vergeet niet: solliciteren is jezelf verkopen!

Waar ben je het meest trots op? Waarin ben je tot nu toe het meest teleurgesteld?

Goed antwoord

Je kunt trots goede resultaten van jezelf vertellen. Overdrijf het niet. Daarnaast wil de selecteur weten of je ook met je teleurstellingen om kunt gaan. En of je de oorzaak bij jezelf of altijd bij anderen legt. Vertel altijd kort waarom je teleurgesteld bent.

Slecht antwoord

Je vertelt heel bescheiden over een behaald succes en over je grootste teleurstelling weid je eindeloos uit. Met name de slechte prestaties van je collega’s komen uitgebreid aan bod.

Wat doe je in je vrije tijd?

Goed antwoord

Noem voorbeelden die laten zien dat je een veelzijdig en energiek persoon bent. Noem hobby’s of maatschappelijke taken die relevant zijn voor de functie waarop je solliciteert en die een positief beeld van je geven. Afhankelijk van de functie waarop je solliciteert, kun je kiezen om je sociale betrokkenheid, je creativiteit, je concentratievermogen of je winnaarsmentaliteit in de kijker te spelen. 

Slecht antwoord

Je noemt andere hobby’s dan in je cv staan vermeld. Of je noemt een hobby die totaal niet past bij de functie waarop je solliciteert. Als je solliciteert op een baan als archivaris is een hobby als landkaarten verzamelen een heel passende vrijetijdsbesteding, en dus een goed antwoord. Wanneer je echter een gooi doet naar een dynamische en hippe functie in de reclamebranche is het verstandig een meer flitsende hobby op de voorgrond te zetten. Ongeacht op welke functie je solliciteert, gevaarlijke hobby’s als bungeejumpen of BASE-jumpen kun je ook maar beter achterwege laten.

Voorbeelden van gedragsgerichte sollicitatievragen over je professionele kwaliteiten

Kun je goed samenwerken?

Goed antwoord

Beschrijf een situatie waaruit blijkt dat je een echte teamspeler bent en goed kunt samenwerken met collega's.

Slecht antwoord

De vraag enkel beantwoorden met een ‘ja’. Uit je antwoord kan de selecteur nog niet opmaken waaruit blijkt dat je goed kunt samenwerken.

Je potentiële werkgever zal meestal veel willen weten over je competenties en vaardigheden. Om je zo goed mogelijk voor te bereiden op die vragen, hebben we een hele verzameling competentiegerichte vragen voor je op een rij gezet.

Lastige interviewvragen

Wat is je huidige salaris?

Een moeilijke vraag, die volgens de sollicitatiecode eigenlijk niet gesteld mag worden.

Goed antwoord

Als je potentiële werkgever het salaris ter sprake brengt voordat hij duidelijk heeft gezegd dat de keuze op jou is gevallen, kun je het best antwoorden met: ‘Hoeveel mijn huidige salaris bedraagt, vind ik niet belangrijk. Het gaat erom wat een redelijke vergoeding is voor deze functie.’ Of: ‘Als ik dat zeg, geef ik u misleidende informatie, omdat het salaris bij mijn vorige werkgever op andere omstandigheden was gebaseerd.’

Slecht antwoord

Volledig open kaart spelen en vertellen hoeveel je verdient met je huidige werk. Je verzwakt hiermee je onderhandelingspositie tijdens het arbeidsvoorwaardengesprek.

Heb je nog andere sollicitaties lopen?

Goed antwoord

Het goede antwoord op deze vraag is een eerlijk antwoord. Verzin geen andere sollicitaties om interessant over te komen. Heb je nog andere sollicitaties lopen, dan kun je daar ook eerlijk voor uitkomen, en ook dat die sollicitaties in een vergevorderd stadium zijn.

Vreemde sollicitatievragen

Soms stelt de interviewer ook hele lastige sollicitatievragen om te zien hoe je daarop reageert, zoals:

• Wat zou je in je nieuwe functie doen met een miljoen pingpongballen?
• Beschrijf jezelf eens in één woord.

Laat je hierdoor niet van de wijs brengen en laat je ook niet uit de tent lokken. Blijf kalm en geef een pakkend en gevat antwoord, of vraag aan de interviewer of hij de vraag wil preciseren.

Verboden sollicitatievragen

Je nieuwe werkgever mag je tijdens het sollicitatiegesprek niet het hemd van het lijf vragen. Hij mag je alleen vragen stellen over zaken die relevant zijn voor de vacature waarop je solliciteert. Of je kinderen wilt en of je op mannen of op vrouwen valt, zijn voorbeelden van verboden sollicitatievragen.

Aanbevolen website

• Met deze online sollicitatiecursus kun je je voorbereiden op meer dan 300 veelgestelde sollicitatievragen. Je krijgt vele voorbeeldantwoorden en tips.

Auteur: Marieke van Oosterhout