Authenticiteit

Werkgevers hechten waarde aan ‘authentieke’ medewerkers. Omdat zij dichter bij zichzelf staan en werken vanuit hun diepste zingeving, zijn zij vaak succesvoller dan hun niet-authentieke collega’s. Wat is authenticiteit precies? Kun je het ontwikkelen en zo ja, hoe dan?

Wat is de betekenis van authenticiteit?

Authentiek betekent echt, betrouwbaar, niet vervalst, geloofwaardig, waarachtig. Als we dat vertalen in gedrag, dan betekent het zoveel als congruent zijn in denken en doen. Een authentiek persoon is trouw aan zijn eigen persoonlijkheid. Hij is zichzelf, handelt vanuit zijn eigen waarden en drijfveren, is zich bewust van wat hij werkelijk wil en waar hij voor staat.

Houdingskenmerken van authenticiteit zijn:

• Je weet wat je persoonlijke kernwaarden zijn, wat je belangrijkste drijfveren zijn en wat je werkelijk belangrijk vindt. Je handelt daarnaar in woord en daad.
• Je komt ‘echt’ en oprecht over in je gedrag en houding. Je toont je ware gezicht.
  
• Je doet je niet mooier voor dan je bent.
  
• Je bent openhartig, eerlijk en transparant naar jezelf en naar anderen.
• Je geeft anderen rechtdoorzee feedback.
  
• Je waardeert betekenisvolle gesprekken en diepe verbondenheid met anderen.
• Je omarmt je eigenheid, uniciteit en individualiteit, die je graag op een gepaste manier tot uitdrukking brengt.
• Je laat je niet leiden door de mening van anderen en je bewandelt je eigen pad in het leven.
  
• Je hebt zelfkennis en erkent je eigen zwakke punten en tekortkomingen.
• Je durft kwetsbaarheid te tonen of je kwetsbaar op te stellen.
  
• Je bent empathisch en kunt je inleven in de gevoelens van anderen.
• Je bent tolerant en respectvol. Je accepteert anderen zoals ze zijn en waardeert diversiteit.
• Je bent open minded en staat open voor nieuwe ervaringen.

Authentiek zijn wil dus zeggen dat je voor de dag komt, jezelf laat zien. Dat betekent niet dat het verstandig is om onder het mom van echtheid of ‘zo ben ik nu eenmaal’ bijvoorbeeld in woede uit te barsten wanneer je baas je tijdens een vergadering op de vingers tikt. Uitzoomen blijft belangrijk; dat wil zeggen dat je alle opties op een rijtje zet en daaruit de beste keuze maakt. Soms even niets doen, kan een hele goede optie zijn, omdat je een wijzer besluit kunt nemen als de ergste emotie wat is weggeëbd.

Het woord 'authentiek' komt van het Griekse 'authentikos', wat betekent 'de eerste oorzaak betreffend' of 'uit de eerste hand', 'niet vervalst'. Niet de buitenwereld maar jijzelf bent de eerste oorzaak van je handelingen. Wat je wilt, moet echt uit je binnenste komen, anders is het vervalst.

“Elk van ons heeft zijn of haar manier om de eigen menselijkheid te realiseren. Het is belangrijk die eigen weg te vinden en er zuiver naar te leven in plaats van zich te onderwerpen aan een model dat van buitenaf, hetzij door de gemeenschap of door de vorige generatie of door een religieuze of een politieke autoriteit, is opgelegd.”

Charles Taylor, filosoof

Authentiek leiderschap

Authentiek leiderschap is een leiderschapsstijl die de oprechtheid en transparante gedrag van een leider benadrukt. Het houdt in dat een leider integer leiding geeft, trouw is aan zichzelf en consistente waarden en morele principes laat zien. Hij bevordert open communicatie en bouwt vertrouwen op onder zijn medewerkers.

Authentiek of egoïstisch?

Authenticiteit wordt nog wel eens verward met egoïsme. Authenticiteit betekent dat je je eigen weg gaat, los van de (vermeende) verwachtingen van anderen. Je eigen identiteit en je persoonlijke levensweg staan immers centraal. Maar authenticiteit is geen vrijbrief om met niemand rekening te houden. Je moet ook relaties kunnen opbouwen en onderhouden. Je authentieke identiteit druk je namelijk uit in contact en interactie met andere mensen in de samenleving.

Voorbeeld van authentieke communicatie

Stel je bent leidinggevende. Je zegt tegen je medewerker dat je voor een vergadering binnen een uur de omzetcijfers van de afgelopen maand nodig hebt. Je medewerker sputtert tegen. Een minder authentieke leidinggevende zal dan wat dwingend worden: het moet gebeuren, omdat ik het zeg, einde verhaal. Deze leidinggevende voelt zich in het nauw gedreven en handelt puur vanuit zijn ego. Een manager met authentiek leiderschap zal vragen hoe het komt dat de werknemer niet aan zijn verzoek kan voldoen en zal proberen op andere manieren - door te overtuigen of te onderhandelen - zijn doel te bereiken.

Wat is het belang van authenticiteit?

Hoe dichter je bij jezelf staat en vanuit je persoonlijke waarden handelt, hoe beter je in staat bent jezelf te onderscheiden van anderen en je eigen merk - je personal brand - neer te zetten. Waarom doe je de dingen die je doet? Daarin zit je magneetwerking, de reden waarom iemand jou of jouw producten of diensten wil hebben.

Kun je authenticiteit ontwikkelen?

Ieder mens wordt authentiek geboren, maar met het opklimmen van de jaren bouw je maskers op. Kinderen van gescheiden ouders ontwikkelen bijvoorbeeld nogal eens de neiging altijd de harmonie te willen bewaren. Op latere leeftijd uit zich dit bijvoorbeeld door op de werkvloer elk conflict uit de weg te gaan en dat is niet altijd een handige eigenschap. Wanneer je je ontdoet van dergelijke maskers word je veel effectiever, verlies je minder negatieve energie en word je uiteindelijk weer authentiek.

Een voorwaarde voor authenticiteit is dus dat je weet wie je bent en wat echt van waarde voor je is. Dat houdt ook in dat je je zwakke kanten kent en deze accepteert. Daarnaast is het belangrijk dat je nieuwsgierig en onbevangen naar jezelf kunt kijken, ook naar je zwakheden. Onderzoek jezelf en sta open voor feedback van authentieke mensen; hierdoor leer je jezelf beter kennen en kun je je ontwikkelen. Deze openheid vereist dat je volledig overtuigd bent van je eigen integriteit, want alleen dan kun je met een open blik de wereld tegemoet treden.

Authenticiteit als competentie

Een competentie is een in gedrag waarneembare combinatie van kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten waarmee je in praktijksituaties je werk goed kunt doen. De competentie authenticiteit staat op menige lijst met algemene competenties.

Welke competenties komen hierbij kijken?

• Zelfvertrouwen. Je durft te handelen vanuit je eigen drijfveren en niet alleen vanuit opgelegde (bedrijfs)regels. Je hebt de moed om een eigen koers te varen.
• Autonomie. Je gaat graag je eigen gang. Je houdt ervan zelf beslissingen te nemen en je vertrouwt daarbij op je eigen oordeel, deskundigheid en vaardigheden.
• Zelfontwikkeling. Authenticiteit is geen statische toestand, het is een grondhouding. Authenticiteit is geen doel op zich, maar een weg die je bewandelt. Je identiteit is steeds in ontwikkeling en is nooit ‘af’. Door regelmatig te reflecteren op je eigen waarden, waarheden en overtuigingen weet je wat je standpunt of perspectief is. Door regelmatig te reflecteren op je handelen, weet je of je nog op de juiste koers zit.
• Originaliteit en oorspronkelijkheid. Je unieke manier van zijn kun je alleen zelf vinden, inspiratie vind je in je omgeving, antwoorden vind je alleen in jezelf.
• Verbondenheid. Trouw zijn aan jezelf vraagt verbondenheid met je innerlijk. En vanuit deze verbondenheid kun je je oprecht verbinden met andere mensen.

Bij welke beroepen heb je deze competentie nodig?

Bij vrijwel alle beroepen komt authenticiteit wel van pas, maar bij een aantal beroepen speelt deze competentie een steeds belangrijkere rol, zoals bij leidinggevende of commerciële functies:

• Manager
• Bedrijfsleider
• Projectleider
• Verkoper
• Accountmanager

Authentiek als kernkwaliteit

Volgens het model van de kernkwaliteiten en kernkwadranten kan authenticiteit net als elke kwaliteit doorslaan naar een valkuil. Je bent dan te authentiek en anderen zien dat als een slechte eigenschap. Jouw uitdaging is om dat te voorkomen. Als authentiek een kernkwaliteit van je is, dan kun je daarbij ook allergieën hebben en je ergeren aan bepaald gedrag van anderen.

Wat is de valkuil van authentiek?

De een is authentiek, een ander is authentieker, jij bent het authentiekst. Dat is een kwaliteit. Maar kun je ook té authentiek zijn? Jazeker. Overmatige authenticiteit kan doorslaan naar:

• Eigengereid gedrag en minachting voor sociale normen.
  
• Tactloos 'oprechte' feedback geven, die door de ander als kwetsend wordt ervaren.
• Anderen overweldigen met je diepe emoties of persoonlijke worstelingen.
• Aandacht zoeken met je bijzondere gedrag.
  

Wat zijn jouw uitdagingen of leerdoelen?

Belangrijke leerdoelen om te voorkomen dat authenticiteit doorslaat naar een valkuil zijn:

• Sensitiviteit: het vermogen om je in te leven in de situatie van een ander en zijn belangen, wensen en behoeften te begrijpen.
  
• Tact: het vermogen om irritaties te voorkomen, of conflicten op te lossen op basis van inzicht in sociale interacties.
  
• Je gedrag afstemmen op de mensen in je omgeving en je schikken naar de sociale normen die daar gelden.
  

Wat zijn je allergieën?

Hoe toon je bij een sollicitatie aan dat je authentiek bent?

Veel selecteurs gaan af op hun onderbuikgevoel of intuïtie om te bepalen of een sollicitant authentiek is, anderen gebruiken een rollenspel of nemen een test af. Hoe dan ook: blijf jezelf. Als je zegt dat je je heel kalm en zelfverzekerd voelt terwijl het zweet over je gezicht gutst en je rode vlekken in je nek hebt, kom je niet geloofwaardig over. Geef geen sociaal wenselijke antwoorden, maar onderscheid je van je concurrenten door eerlijke en concrete voorbeelden te geven waarin je unieke kwaliteiten duidelijk naar voren komen.

Aanbevolen websites

• Mensen houden van echte mensen - Zo word je authentiek - door Jelle Hermus op soChicken.
• Sleutel tot een authentiek leven: het hoeft niet perfect - door Vivian de Gier op Psychologie Magazine.
  

Aanbevolen boek

• Authenticiteit, Stephen Joseph, hoogleraar psychologie aan een Amerikaanse universiteit.
  "Het bestaat uit drie onderdelen. Als eerste is het nodig dat je jezelf kent: je weet waar je voor staat. Ten tweede betekent het dat je je niet te veel laat beïnvloeden door anderen, ook als dat je minder populair maakt. Het derde onderdeel houdt in dat je je leven zo inricht als jij graag wilt. Wie dit alles lukt, heeft een belangrijke sleutel naar geluk gevonden, aldus Joseph." - Psychologie Magazine
  

Auteur: Marieke van Oosterhout, met bijdragen van René Pijlman