Hoe schrijf je een ijzersterke sollicitatiebrief?

Je sollicitatiebrief en je cv hebben als doel dat je uitgenodigd wordt voor een sollicitatiegesprek. Je onderbouwt je motivatie (waarom solliciteer ik naar deze baan?) en waarom je geschikt bent voor de rol. Je cv is overzichtelijk opgesteld en geeft de selecteur snel antwoord op de vraag: "heeft deze persoon de juiste opleiding, kennis en ervaring?"

"Veel brieven en cv's vallen af omdat de layout zo rommelig is dat we er gewoon niet doorheen kunnen komen. Andere brieven en cv's vallen af omdat de kandidaat niet helder uit kan leggen wie hij is, wat hij kan en wat hij wil. Ik zeg altijd: als je moeder het niet begrijpt, waarom zouden wij het dan wel begrijpen?" E.S. te A., in Bolte, in: Functie Sollicitant.

Voorbeeld van een sollicitatiebrief (links)Wat is belangrijker, je cv of je brief?

De een zweert erbij dat de sollicitatiebrief een begeleidende brief is bij het cv, anderen geloven dat juist de brief doorslaggevend is in het bepalen of je uitgenodigd wordt voor een gesprek. Zelfs de boeken over solliciteren verschillen daarover van mening. In het algemeen kun je stellen: brief en cv zijn allebei belangrijk en hebben een eigen doel.

Je cv vertelt wie je bent en wat je kunt

Je cv is vaak het eerste waarnaar gekeken wordt. Als je cv niet voldoet aan de gestelde eisen in de vacature, wordt je brief vaak niet eens meer gelezen. Een cv geeft feitelijke informatie over jou: wie je bent en wat je kunt. Alle relevante werkervaringen, opleidingen, vaardigheden en kwaliteiten moeten in je cv naar voren komen. Daaruit krijgt de selecteur een beeld van je vaardigheden, je werkniveau, je kennis en je werkervaring. De uitdaging is dat kort, bondig en overzichtelijk te doen, een cv mag doorgaans niet meer dan twee pagina´s beslaan. Er zijn verschillende modellen die je kunnen helpen je cv te maken.

In je cv leg je natuurlijk de nadruk op de elementen die voor een bepaalde functie van belang zijn. Bovendien zorg je ervoor dat je jezelf verkoopt in je cv. Dat doe je door je goede kwaliteiten naar voren te brengen en je zwakke punten niet of zo onopvallend mogelijk op te nemen. Je schetst jezelf als de ideale kandidaat.

Professionele carrièretijger in wit overhemd met stropdas maakt ambitieuze sprong. Zijn koffertje staat op de grond.Wat zet je in je cv?

  • Personalia: dat zijn meestal je naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres, geboortedatum, rijbewijs en per wanneer je beschikbaar bent.
  • Je gevolgde opleidingen (vanaf je middelbare school), met daarbij eventueel je vakkenpakketten, specialisaties en het onderwerp van je scriptie.
  • De werkervaring die je hebt, toegespitst naar die ervaringen en rollen die aansluiten op de vacature waarop je solliciteert.
  • Relevante cursussen die je hebt gedaan.
  • Andere relevante eigenschappen en vaardigheden, die nog niet blijken uit je werkervaring.
  • Je hobby's, voor zover ze een goede indruk van je geven of iets zeggen over de persoon die je bent.

Dit is een beschrijving van een standaard cv. Daarnaast kun je ook een vaardigheden-cv opstellen of een europass-cv.

  • Een vaardigheden-cv kun je gebruiken als je solliciteert op een baan waar je niet de geschikte werkervaring voor hebt, bijvoorbeeld bij een carrièreswitch. Ook als je een jaar of langer niet hebt gewerkt of actief bent als freelancer kun je dit model gebruiken. Je rangschikt je ervaringen, prestaties, kennis, rollen en werkervaring. Zo toon je duidelijk aan welke expertise en vaardigheden je hebt opgebouwd tijdens je loopbaan.
  • Een europass-cv gebruik je om je kwalificaties en vaardigheden helder te krijgen bij een sollicitatie in een ander Europees land.

Uit je brief blijkt je persoonlijkheid en je motivatie

Je brief gaat een rol spelen wanneer je door de eerste snelle selectie van de cv's heen bent en potentieel geschikt bent bevonden. In de brief geef je je motivatie voor je sollicitatie weer en geef je een indruk van je persoonlijkheid. Je gaat daarbij zorgvuldig te werk.

"Als ik sollicitatiebrieven lees, zoek ik het antwoord op de vraag waarom mensen juist op déze baan in dít bedrijf solliciteren. Hun keuze hoeft er niet uitgebreid in te staan, maar ik wil in ieder geval een indruk van hebben. Vaak blinken brieven uit door algemeenheden. Men vindt iets leuk, men zoekt een uitdaging. Je kunt snel zien of mensen echt de moeite hebben genomen om te kijken wat wij doen en wat we zoeken. Dan kun je concreet benoemen wat je aanspreekt. Dat scoort."

Motivatiebrief?

Andere websites en bronnen noemen een brief die diep op je persoonlijkheid en motivatie voor je sollicitatie ingaat, een motivatiebrief. Hier op Carrièretijger reserveren we het begrip motivatiebrief voor de brief die je stuurt om in aanmerking te komen voor een traineeship, een beurs voor studie in het buitenland of een gewilde stageplek.

Carrièretijger laat sollicitatiebrief en cv nalezenOpbouw sollicitatiebrief

In je brief zet je:
  1. Wie ben je?
  2. Wat zijn de eigenschappen en vaardigheden die jou geschikt maken?
  3. Welke ervaring heb je?
  4. Wie ben jij, wat halen ze voor mens en collega in huis?
  5. Je ambities: wat wil je, of welke kansen wil je van het bedrijf krijgen?
  6. Waarom wil je juist naar dat bedrijf en juist die rol?

Hoe bouw je je brief op?

Een goede manier om je brief op te bouwen is door de brief te schrijven als een verkoopbrief. Je brengt tenslotte een product (jezelf!) aan de man, dat de behoefte van een klant (de selecteur) moet bevredigen.

Verkoopbrieven zijn opgebouwd volgens de AIDA-methode. Die helpt je jezelf in je brief te verkopen:

  • Attention: je trekt de aandacht van de selecteur
  • Interest: je wekt zijn interesse met jouw unieke eigenschappen
  • Desire: je wakkert zijn verlangen naar kennismaking aan
  • Action: je zet hem aan tot de gewenste actie: jou uitnodigen voor een gesprek

We hebben een ijzersterk voorbeeld van een sollicitatiebrief voor je gemaakt, zodat je kunt zien hoe je de AIDA-methode in de praktijk kunt toepassen.

STARR-methode

Waarmee moet je rekening houden bij het schrijven?

Een perfecte sollicitatiebrief schrijven is lastig. Je moet immers …

Aan de slag!

Breng jezelf in de juiste mindset door een paar positieve affirmaties te herhalen. Voorbeelden:

  • Ik ben de ideale kandidaat voor deze baan en ga dat overtuigend opschrijven.

  • Ik ben een aanwinst voor deze werkgever.

  • Ik heb vertrouwen in mijn kwaliteiten.

  • Ik ben trots op wat ik tot nu toe bereikt heb in mijn loopbaan.

  • Mijn kernkwaliteiten zijn ...

De kladfase: kies de juiste elementen

In deze fase ga je de inhoud van je brief bedenken. Een goede brief is kort en bondig, maar bevat toch alle punten die nodig zijn om jezelf voor het voetlicht te brengen. Je hele levensverhaal kun je er niet in kwijt. Je moet dus goed kiezen welke elementen je gebruikt.

  • Ga uit van het functieprofiel, zoals de eigenschappen en vaardigheden die de werkgever vraagt. De sollicitatiecommissie gebruikt die als checklist om te bepalen of ze jou een geschikte kandidaat vinden. Maak eerst een kladje waarop je alle eisen onder elkaar zet. Lees heel precies en analyseer de vacature. Denk na over je leven (je loopbaan, je opleiding, activiteiten naast je werk etc.) en schrijf steekwoorden op die in je opkomen bij elk van de eisen. 
  • Door de steekwoorden te gebruiken voorzie je je brief van feiten. Schrijf niet: 'Ik kan goed leidinggeven', maar schrijf over je prestaties bij je vorige werkgever: 'Ik heb met veel plezier leidinggegeven aan een projectteam. Met dit team hebben we binnen de gestelde een succesvolle implementatie van een administratiesysteem volbracht.' Uit zo'n zin blijkt dat je voldoet aan de functie-eis 'leidinggeven', maar ook dat je enthousiast bent en dat je handelen tot succes heeft geleid. Een goede manier om vereisten te koppelen aan feiten is de STARR-methode: situatie, taak, activiteiten, resultaat, reflectie.
  • Denk na over waarom je bij de organisatie denkt te passen, en precies bij die functie waarop je solliciteert. Wil je dit goed kunnen doen, dan is het nodig een beeld te hebben van de organisatie waar je solliciteert. Neem elementen uit het beeld van de organisatie die je aanspreken en bespreek deze kort. Wie solliciteert als trainee bij een grote organisatie kan juist over die grootte opmerken: 'Omdat ik nog aan het begin van mijn carrière sta, lijkt het me zinvol om bij een grote organisatie als de uwe te werken. Op die manier kan ik kennismaken met veel verschillende afdelingen en werkwijzen. Ik hoop daar veel van te kunnen leren.' Natuurlijk is het daarbij handig als je al eerder in dezelfde branche hebt gewerkt of heel specifiek voor een bepaalde branche bent opgeleid. Overigens geldt: hoe specifieker je kunt benoemen wat je aanspreekt, hoe beter het overkomt.
  • Stel je eens voor dat je aan de andere kant van de tafel zou zitten. Bedenk aan wat voor soort iemand het bedrijf behoefte heeft, met wat voor soort opleiding, ervaring en kennis. Welke informatie zouden ze van de sollicitant willen krijgen? Haak in op dingen die je weet over het bedrijf, bijvoorbeeld recente of toekomstige ontwikkelingen. Bekijk vervolgens hoe jouw vaardigheden en ervaring het bedrijf een voordeel kunnen opleveren en benoem dat expliciet. Zorg dat je brief niet een te hoog ikke-ikke-ikke-gehalte heeft.
  • Waarschijnlijk heb je nu al wat losse flarden van een brief. Bepaal een logische volgorde om de punten in te bespreken. Lees de AIDA-formule nog eens na en verplaats je in de rol van een selecteur. Roept je brief hier en daar vraagtekens op? Vul op die plaatsen nog dingen aan, het liefst feiten.

Een selecteur: "Als ik sollicitatiebrieven lees, zoek ik het antwoord op de vraag waarom mensen juist op deze job in dit bedrijf solliciteren. Dat hoeft er niet uitgebreid in te staan, maar ik wil in ieder geval een indruk van hebben. Vaak blinken brieven uit door algemeenheden. Men vindt iets leuk, men zoekt een uitdaging. Je kunt snel zien of mensen echt de moeite hebben genomen om te kijken wat wij doen en wat we zoeken. Dan kun je concreet benoemen wat je aanspreekt. Dat scoort."

Carrièretijgerin in mantelpakje (links)De schrijffase: wees helder en eerlijk

Veel briefschrijvers hebben de neiging overdreven formeel te formuleren, waardoor de brief lastig leest en niet aantrekkelijk is. Let daarom op de volgende punten:

Een goede brief is kort en bondig. Hij begint met een originele openingszin en er staat precies genoeg in om interesse te wekken (de sollicitatiecommissie moet benieuwd naar je worden door je brief). De beste lengte is 1 pagina en die hoeft niet helemaal volgeschreven te zijn.

  • De stijl. Een succesvolle sollicitatiebrief moet formeel zijn, maar niet té. Hij moet ook passen bij de stijl van de organisatie waar je solliciteert. Een brief aan een jong en dynamisch ontwerpbureau kan losser zijn dan een brief aan een chique accountantskantoor. Schrijf heldere, korte zinnen.
  • De toon. Je moet jezelf in de markt zetten en je moet zien op te vallen, maar je brief mag niet ergerniswekkend zijn. Vermijd clichés, wollig taalgebruik en 'ronkende' formuleringen. Soms heb je als briefschrijver de neiging om 'overdreven' te gaan schrijven. Dat is nergens voor nodig. Hoe helderder, hoe beter. Verloochen jezelf niet en zeg in eerlijke woorden wat jij leuk, opvallend en spannend aan je nieuwe baan vindt.
  • Stel je zo onafhankelijk mogelijk op in je formulering en ga uit van gelijkwaardigheid. De lezer is nog niet je baas, dus stel je niet te onderdanig op.
  • Wees origineel, betrouwbaar en samenhangend in je brief. Denk goed na over een creatieve openingszin. De eerste klap is een daalder waard!

De correctiefase

Stuur de brief nooit in de gauwigheid weg. De kans is groot dat er nog slordigheidsfoutjes in je brief zitten en daar maak je geen goede sier mee.

  • Controleer je brief aan de hand van de checklist voor een goede sollicitatiebrief.
  • Let erop dat je sollicitatiebrief geheel in één lettertype (font) is geschreven, dat geeft een rustig beeld en een professionele uitstraling.
  • Als de brief echt klaar is, verstuur hem per e-mail of op de door de werkgever aangegeven wijze. Let goed op, want in de gauwigheid vergeet je gemakkelijk een bijlage mee te sturen.

Oefenen in het schrijven van een goede brief en cv

Om te oefenen in het schrijven van een goede sollicitatiebrief en cv kun je ook gebruikmaken van brieven en cv's van anderen. Reken maar dat jouw eigen brieven beter worden als je je kritische blik hebt geoefend op de brieven van anderen. Op het Carrièretijgerforum staan vele voorbeelden van sollicitatiebrieven en cv's. Lees er maar eens een aantal door. Trekt de openingszin je aandacht? Leest een brief en/of cv lekker? Is dit de perfecte kandidaat voor de vacature? Hoe komt dat, hoe heeft diegene dat gedaan? Komt de motivatie goed over? Wat betekent dat voor de presentatie als geheel? Geef je eigen commentaar en stel vragen. Formuleer ook wat je goed vindt aan een brief en/of een cv. Heb je zelf een brief en/of een cv geschreven, post deze dan in het forum en vraag om feedback. Zo scherp je je sollicitatievaardigheden stap voor stap aan!

ict-tijger (rechts)Voorbeelden

Veel sollicitanten zoeken op "sollicitatiebrief voorbeelden". Hier vind je zowel een exemplarisch modelvoorbeeld voor de functie van controller als voorbeeldbrieven die in het forum geplaatst zijn met commentaar van de redactie:

Veelgestelde vragen

Is een handgeschreven sollicitatiebrief ouderwets?

Ja. Vroeger was het gebruikelijk om een sollicitatiebrief met de hand op papier te zetten. Dat is echt niet meer van deze tijd. Bij veel werkgevers kun je de brief als PDF uploaden naar de website, of als bijlage per e-mail sturen. Daarbij wordt een digitale getypte brief verwacht, geen scan van een handgeschreven brief.

Aanbevolen video

  • De juiste sollicitatiebrief - Even ontspannen met wat humor van Toren C zal je misschien inspireren om duidelijk te schrijven wat je bedoelt.

Aanbevolen websites

Auteurs: Ysolde Bentvelsen en Mariëlle de Groot

Je bent hier: Home Carrière Solliciteren Sollicitatiebrief en cv Hoe schrijf je een ijzersterke sollicitatiebrief?